भारत-ओमान संरक्षण औद्योगिक सहकार्य वाढविण्याकडे कल

सोमवारी भारत आणि ओमानने त्यांच्या वाढत्या धोरणात्मक भागीदारीला दुजोरा दिला, दोन्ही देशांचे वरिष्ठ संरक्षण अधिकारी 13 व्या संयुक्त लष्करी सहकार्य समिती (जेएमसीसी) बैठकीसाठी सोमवारी नवी दिल्ली येथे भेटले. भारताचे संरक्षण सचिव राजेश कुमार सिंग आणि ओमानचे संरक्षण मंत्रालयाचे महासचिव मोहम्मद बिन नसीर बिन अली अल जाबी यांच्या सह-अध्यक्षतेखाली झालेल्या या संवादात संरक्षण-औद्योगिक सहकार्याचा विस्तार आणि दीर्घकालीन धोरणात्मक नियोजन मजबूत करण्यावर भर देण्यात आला.

 

चर्चेदरम्यान, दोन्ही बाजूंनी सध्या सुरू असणाऱ्या  संरक्षण भागीदारीचा आढावा घेतला, सहकार्यासाठी नवीन प्राधान्य क्षेत्रे कोणती याबद्दल विचारविनिमय केला. यामध्ये पुढील मुद्दे समाविष्ट आहेत: संरक्षण प्रणालींचा संयुक्त विकास आणि सह-उत्पादन; उदयोन्मुख लष्करी क्षेत्रात तंत्रज्ञान सामायिकरण आणि संयुक्त नवोपक्रम; पुरवठा साखळी मजबूत करणे आणि आंतरकार्यक्षमता सुधारणे; प्रगत प्लॅटफॉर्म विकास आणि स्वदेशी उत्पादनासाठी दीर्घकालीन चौकटी तयार करणे.

 

या चर्चेतून एक सामायिक दृष्टिकोन प्रतिबिंबित झाला की प्रादेशिक सुरक्षा वाढविण्यासाठी, आधुनिकीकरणाचे प्रयत्न टिकवून ठेवण्यासाठी आणि वेगाने विकसित होत असलेल्या धोरणात्मक वातावरणात लवचिकता निर्माण करण्यासाठी मजबूत संरक्षण औद्योगिक सहकार्य आवश्यक आहे.

 

दोन्ही शिष्टमंडळांनी हिंद महासागर क्षेत्रातील सुरक्षा विकासावरही विचारांची देवाणघेवाण केली, खुले समुद्री मार्ग, विश्वासार्ह सागरी भागीदारी आणि उदयोन्मुख धोक्यांना समन्वित प्रतिसाद देण्याचे महत्त्व अधोरेखित केले.

नवी दिल्लीत उच्चस्तरीय बैठका

नवी दिल्लीत असताना, अल जाबी यांनी राज्यमंत्री संजय सेठ आणि सीडीएस जनरल अनिल चौहान यांचीही भेट घेतली. या बैठकींमुळे द्विपक्षीय संरक्षण संबंधांना बळकटी मिळाली आणि नियमित, उच्चस्तरीय सल्लामसलत राखण्यासाठी दोन्ही बाजूंच्या वचनबद्धतेवर प्रकाश पडला.

लष्करी सहकार्याचा विस्तार

JMCC दोन्ही देशांमधील संरक्षण संबंधांच्या शाश्वत कालावधीवर आधारित आहे.

गेल्या महिन्यातच, भारतीय लष्कर आणि ओमानच्या रॉयल आर्मीने नवी दिल्ली येथे तिसरा आर्मी-टू-आर्मी स्टाफ वार्तालाप आयोजित केला होता, ज्यामध्ये दोन्ही बाजूंनी संरक्षण सहकार्य योजना 2026 अंतर्गत संयुक्त सराव, विशेष प्रशिक्षण, तज्ज्ञांचे आदानप्रदान आणि क्षमता विकासासाठी नवीन मार्गांचा शोध घेतला.

हे उपक्रम 2024 च्या यशस्वी अल नजाह सरावाचे अनुसरण करतात, ज्याने मजबूत आंतरकार्यक्षमता दर्शविली, प्रगत भारतीय निर्मित उपकरणे प्रदर्शित केली आणि शांतता राखणे आणि दहशतवादविरोधी परिस्थितीत संयुक्त तयारी मजबूत केली.

संरक्षण उद्योगात आता मोठी आघाडी

कार्यात्मक आणि प्रशिक्षण सहकार्य दृढपणे प्रस्थापित झाल्यानंतर, भारत आणि ओमान आता सखोल औद्योगिक सहकार्याकडे लक्ष केंद्रित करत आहेत. विद्यमान सामंजस्य करारानुसार जहाज बांधणी, दुरुस्ती आणि देखभाल (MRO) आणि संरक्षण उत्पादनात संयुक्त उत्पादन, खरेदी भागीदारी आणि तंत्रज्ञान देवाणघेवाण करणे शक्य होईल.

या औद्योगिक प्रयत्नाचे उद्दिष्ट दोन्ही देशांमध्ये शाश्वत संरक्षण परिसंस्था निर्माण करणे, स्वावलंबन वाढवणे, नवोपक्रमाला प्रोत्साहन देणे आणि दोन्ही देशांना उच्च दर्जाच्या संरक्षण क्षमतांचे ग्राहक बनवण्याऐवजी योगदान देणारे बनवणे आहे.

भागीदारीचे धोरणात्मक महत्त्व

होर्मुझच्या सामुद्रधुनीच्या तोंडाजवळ ओमानचे भौगोलिक स्थान या भागीदारीला अद्वितीय सागरी मूल्य देते. भारतासाठी, ओमानसोबतचे सहकार्य सागरी क्षेत्राची जाणीव वाढवते आणि ऊर्जा तसेच व्यापार प्रवाहासाठी आवश्यक असलेले महत्त्वाचे सागरी दळणवळणाचे मार्ग सुरक्षित करते.

ओमानसाठी, भारत संरक्षण उत्पादन, प्रशिक्षण आणि ऑपरेशनल प्लॅनिंगमध्ये भरीव अनुभव असलेला एक विश्वासार्ह आणि सक्षम धोरणात्मक भागीदार म्हणून पुढे आला आहे.

एकत्रितपणे, दोन्ही बाजू प्रादेशिक सागरी सुरक्षा मजबूत करण्यासाठी, चाचेगिरी आणि तस्करीशी लढण्यासाठी, मानवतावादी मदत आणि आपत्ती प्रतिसादासाठी समन्वय वाढवण्यासाठी काम करत आहेत.

पंतप्रधानांचा आगामी ओमान दौरा

राजनैतिक सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी पुढील महिन्यात ओमानला भेट देण्याची अपेक्षा आहे. या दौऱ्यामुळे संरक्षण भागीदारी आणखी वाढण्याची शक्यता आहे.  याशिवाय संरक्षण उत्पादन, सागरी सुरक्षा आणि उदयोन्मुख तंत्रज्ञानात सहकार्य वाढण्याची अपेक्षा आहे. शिवाय नवीन संयुक्त औद्योगिक उपक्रमांची घोषणा देखील होऊ शकते.

मजबूत संस्थात्मक यंत्रणा, संयुक्त समित्या, कर्मचारी चर्चा, सहकार्य योजना आणि नियमित नेतृत्व-स्तरीय संवादांसह, भारत-ओमान भागीदारी स्थिर, दीर्घकालीन मार्गावर आहे.

बदलत्या भू-राजकीय गतिशीलतेच्या युगात, मजबूत संरक्षण संबंध दोन्ही देशांना फायदेशीर ठरतात आणि हिंद महासागर क्षेत्रातील व्यापक स्थिरतेला हातभार लावतात. भारत आणि ओमान सहकार्य, नवोपक्रम आणि सामायिक सुरक्षेसाठी समर्पित विश्वसनीय भागीदार म्हणून स्वतःला स्थान देत आहेत.

हुमा सिद्दीकी