राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणूक कोणीही जिंकले तरी भारताचे अमेरिकेबरोबरचे संबंध मजबूतच होतील, असे परराष्ट्र व्यवहारमंत्री एस. जयशंकर यांनी कॅनबेरा येथे पत्रकारांना सांगितले.
‘ट्रम्प यांच्या आधीच्या अध्यक्षपदाच्या कार्यकाळासह गेल्या पाच अध्यक्षांच्या काळात आम्ही अमेरिकेबरोबरच्या आमच्या संबंधांमध्ये स्थिर प्रगती पाहिली आहे,” असे जयशंकर यांनी नमूद केले. ते पुढे म्हणाले की, भारत सरकारला पूर्ण विश्वास आहे की “निकाल काहीही लागला तरी अमेरिकेबरोबरचे आमचे संबंध वाढतील.”
क्वाड समूहाबाबत विचार करता जयशंकर म्हणाले, “2017 मध्ये ट्रम्प यांच्या अध्यक्षतेखाली त्याचे पुनरुज्जीवन करण्यात आले. त्यानंतर ते कायमस्वरूपी सचिव सतरावरून मंत्री स्तरावर हलवण्यात आले, तेही ट्रम्प अध्यक्षपदाच्या काळातच,” असे त्यांनी नमूद केले.
जगाचे व्यवहार कोविडमुळे बंद असताना देखील क्वाड सदस्य प्रत्यक्ष भेटले. ते म्हणाले, “हे मनोरंजक आहे, कोविड दरम्यान जेव्हा प्रत्यक्ष भेटणे थांबले होते, तेव्हा परराष्ट्र मंत्र्यांच्या झालेल्या दुर्मिळ प्रत्यक्ष बैठकांपैकी एक बैठक ही 2020 मध्ये टोकियो येथे झालेल्या क्वाडची होती. त्यामुळे मला वाटते की त्यामधून आम्ही काहीतरी शिकले पाहिजे.”
बांगलादेशातील हिंदूंवरील हल्ल्यांचा निषेध करत ट्रम्प यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्याशी आपले चांगले संबंध असल्याचे सूचित केले आहे. आपल्या प्रचारमोहिमेत त्यांनी अमेरिका-भारत संबंधांवर लक्ष केंद्रित केले आणि शुल्काबाबत परस्परसंवादावर भर दिला.
“भारत हा खूप मोठा चार्जर आहे. भारताशी आमचे खूप चांगले संबंध आहेत. मी केले. आणि विशेषतः नेते म्हणून, मोदी. ते एक उत्तम नेते आहेत. महान माणूस. एक महान माणूस आहे. त्यांनी सर्वांना एकत्र आणले आहे. त्यांनी खूप चांगले काम केले आहे,” असे ट्रम्प म्हणाले.
मात्र त्यांच्या पहिल्या कार्यकाळात ट्रम्प यांनी उच्च दरांवरून भारतावर टीका केली होती. यावेळीही ट्रम्प यांनी अमेरिकेच्या राष्ट्रीय हितसंबंधांविषयी स्पष्टपणे बोलावे अशी अपेक्षा आहे. ते भारताच्या अतिरिक्त व्यापाराला लक्ष्य करू शकतात, जो आता 28 अब्ज डॉलर्सपेक्षा थोडा जास्त आहे. भारताने लष्करी यंत्रसामग्रीसह थोडी अधिक अमेरिकन उत्पादने खरेदी करावीत अशी त्यांची इच्छा असू शकते. त्यांच्या अध्यक्षपदाच्या काळातच अमेरिकेने भारताला प्रिडेटर ड्रोनच्या विक्रीला मंजुरी दिली.
ट्रम्प चीनवर कठोर कारवाई करतील अशी अपेक्षा आहे, त्यांनी विजेवर चालणाऱ्या वाहनांपासून ते ग्राहकोपयोगी वस्तूंपर्यंतच्या चिनी आयातीला दूर ठेवण्यासाठी दरांमध्ये मोठी वाढ करण्याचे आश्वासन दिले आहे. भारतासाठी ही चांगली बातमी आहे, परंतु उद्योगांनी इतर देशांमध्ये न जाता अमेरिकेत पुन्हा स्थायिक व्हावे अशी ट्रम्प यांची इच्छा असेल. ट्रम्प राष्ट्राध्यक्ष झाले तर भारताला अधिक चाणाक्ष व्हावे लागेल आणि भवितव्याबाबत बारकाईने अंदाज बांधावे लागतील.ऐश्वर्या पारीख
(रॉयटर्स)
क्वाड समूहाबाबत विचार करता जयशंकर म्हणाले, “2017 मध्ये ट्रम्प यांच्या अध्यक्षतेखाली त्याचे पुनरुज्जीवन करण्यात आले. त्यानंतर ते कायमस्वरूपी सचिव सतरावरून मंत्री स्तरावर हलवण्यात आले, तेही ट्रम्प अध्यक्षपदाच्या काळातच,” असे त्यांनी नमूद केले.
जगाचे व्यवहार कोविडमुळे बंद असताना देखील क्वाड सदस्य प्रत्यक्ष भेटले. ते म्हणाले, “हे मनोरंजक आहे, कोविड दरम्यान जेव्हा प्रत्यक्ष भेटणे थांबले होते, तेव्हा परराष्ट्र मंत्र्यांच्या झालेल्या दुर्मिळ प्रत्यक्ष बैठकांपैकी एक बैठक ही 2020 मध्ये टोकियो येथे झालेल्या क्वाडची होती. त्यामुळे मला वाटते की त्यामधून आम्ही काहीतरी शिकले पाहिजे.”
बांगलादेशातील हिंदूंवरील हल्ल्यांचा निषेध करत ट्रम्प यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्याशी आपले चांगले संबंध असल्याचे सूचित केले आहे. आपल्या प्रचारमोहिमेत त्यांनी अमेरिका-भारत संबंधांवर लक्ष केंद्रित केले आणि शुल्काबाबत परस्परसंवादावर भर दिला.
“भारत हा खूप मोठा चार्जर आहे. भारताशी आमचे खूप चांगले संबंध आहेत. मी केले. आणि विशेषतः नेते म्हणून, मोदी. ते एक उत्तम नेते आहेत. महान माणूस. एक महान माणूस आहे. त्यांनी सर्वांना एकत्र आणले आहे. त्यांनी खूप चांगले काम केले आहे,” असे ट्रम्प म्हणाले.
मात्र त्यांच्या पहिल्या कार्यकाळात ट्रम्प यांनी उच्च दरांवरून भारतावर टीका केली होती. यावेळीही ट्रम्प यांनी अमेरिकेच्या राष्ट्रीय हितसंबंधांविषयी स्पष्टपणे बोलावे अशी अपेक्षा आहे. ते भारताच्या अतिरिक्त व्यापाराला लक्ष्य करू शकतात, जो आता 28 अब्ज डॉलर्सपेक्षा थोडा जास्त आहे. भारताने लष्करी यंत्रसामग्रीसह थोडी अधिक अमेरिकन उत्पादने खरेदी करावीत अशी त्यांची इच्छा असू शकते. त्यांच्या अध्यक्षपदाच्या काळातच अमेरिकेने भारताला प्रिडेटर ड्रोनच्या विक्रीला मंजुरी दिली.
ट्रम्प चीनवर कठोर कारवाई करतील अशी अपेक्षा आहे, त्यांनी विजेवर चालणाऱ्या वाहनांपासून ते ग्राहकोपयोगी वस्तूंपर्यंतच्या चिनी आयातीला दूर ठेवण्यासाठी दरांमध्ये मोठी वाढ करण्याचे आश्वासन दिले आहे. भारतासाठी ही चांगली बातमी आहे, परंतु उद्योगांनी इतर देशांमध्ये न जाता अमेरिकेत पुन्हा स्थायिक व्हावे अशी ट्रम्प यांची इच्छा असेल. ट्रम्प राष्ट्राध्यक्ष झाले तर भारताला अधिक चाणाक्ष व्हावे लागेल आणि भवितव्याबाबत बारकाईने अंदाज बांधावे लागतील.ऐश्वर्या पारीख
(रॉयटर्स)
