रशियाने सोमवारी सकाळी ऐन गर्दीच्या वेळी युक्रेनमधील ऊर्जा प्रकल्पांवर मोठ्या प्रमाणात क्षेपणास्त्र आणि ड्रोन हल्ला केला. यामध्ये किमान पाच लोक ठार झाले. 100हून अधिक क्षेपणास्त्रे आणि 100 ड्रोनचा समावेश असलेल्या या हल्ल्यामुळे विशेषतः कीव आणि इतर प्रदेशांमध्ये वीजपुरवठा मोठ्या प्रमाणात खंडित झाला असून पाणी पुरवठ्यावरही परिणाम झाल्याचे युक्रेनच्या अधिकाऱ्यांनी सांगितले.
महत्त्वाच्या पायाभूत सुविधांचे मोठे नुकसान
रशियाने सुरू केलेल्या युद्धाच्या अडीच वर्षांनंतर झालेल्या या हल्ल्यात किमान 10 युक्रेनियन प्रदेशातील महत्त्वाच्या पायाभूत सुविधांना लक्ष्य करण्यात आले. युक्रेनचे अध्यक्ष व्होलोदिमीर झेलेन्स्की यांनी या हल्ल्याचे वर्णन “आजपर्यंतच्या सर्वात मोठ्या संयुक्त हल्ल्यांपैकी एक” असे केले आहे. हा हल्ला नागरी पायाभूत सुविधांवर केंद्रित असल्याचेही त्यांनी नमूद केले. क्षेपणास्त्र आणि ड्रोन हल्ले यानंतरच्या काळात अधिक तीव्र करण्याचे रशियाचे मनसुबे आहेत. याआधीही रशियाने हिवाळ्याच्या महिन्यांपूर्वी युक्रेनच्या पॉवर ग्रीडमधून आणखी कमी वीज निर्मिती होईल याची पुरेपूर काळजी घेतली होती, कारण याच काळात वीज आणि उष्णतेची मागणी जास्त असते.
पंतप्रधान डेनिस स्मिहाल यांनीही या गोष्टीला दुजोरा दिला की युक्रेनच्या 15 प्रदेशांचे नुकसान झाले असून ऊर्जा क्षेत्रावरही त्याचा लक्षणीय परिणाम झाला आहे. युक्रेनच्या अधिकाऱ्यांच्या मते ऊर्जा पायाभूत सुविधांचे सध्याचे लक्ष्य हे येणाऱ्या हिवाळ्याच्या महिन्यांत युक्रेनची ऊर्जेची मागणी कमकुवत करण्यासाठी रशियाने केलेल्या एकत्रित प्रयत्नांचा एक भाग आहे.
वाढता तणाव आणि सीमेपलीकडील घुसखोरी
हा हल्ला अशा वेळी झाला आहे जेव्हा युक्रेन रशियाच्या दक्षिण कुर्स्क प्रदेशात सीमेपलीकडील मोठ्या घुसखोरीचा फायदा घेत आहे, तर रशियन सैन्य पूर्व युक्रेनमध्ये पुढे जात आहे आणि पोक्रोव्स्कच्या वाहतूक केंद्राजवळ तळ ठोकून आहे. सध्या सुरू असलेल्या संघर्षामुळे दोन्ही बाजूंच्या लष्करी कारवायांची तीव्रता आणि प्रमाण दोन्हीमध्ये वाढ झाली आहे.
युक्रेनने एक नवीन “ड्रोन क्षेपणास्त्र” विकसित केले असल्याचे झेलेन्स्की यांनी सांगितले. याचा वापर रशियाच्या आत खोल लक्ष्यांवर हल्ला करण्यासाठी करण्यात आला आहे, ज्यामुळे संघर्ष आणखी वाढला आहे. ही नवीन शस्त्रे कीवच्या शस्त्रागारातील मागील शस्त्रांपेक्षा अधिक शक्तिशाली आणि वेगवान आहेत. युक्रेन अधिकाऱ्यांच्या मते रशियाच्या आत लांब पल्ल्याचे हल्ले करण्याची त्यांच्यात क्षमता आहे, जो संघर्षाच्या या टप्प्यावर एक महत्त्वपूर्ण बदल ठरू शकतो.
आंतरराष्ट्रीय प्रतिकार
क्षेपणास्त्र आणि ड्रोन हल्ल्यांचे परिणाम युक्रेनच्या सीमेपलीकडेही झाले आहेत. हल्ल्यानंतर पोलंडच्या सैन्याने त्यांची लढाऊ विमाने आणि त्यांच्या मित्र राष्ट्रांना सतर्क केले आहे. यातील काही हल्ले नाटोच्या सदस्य देशाजवळच्या भागांवर झाले. मोल्डोव्हा, ज्याचे पॉवर ग्रीड युक्रेनशी जोडलेले आहे, त्याने हल्ल्यांमुळे त्याच्या नेटवर्कमध्ये किरकोळ व्यत्यय आल्याचे सांगितले.
रिव्हने, व्होलिन, खमेल्नेत्स्की, झायटोमिर, ल्विव, दनिप्रोपेट्रोव्स्क, किरोव्होहराद, विन्नीत्सिया, झापोरिझ्हिया आणि ओडेसा यासह युक्रेनमधील अनेक प्रदेशांमध्ये पायाभूत सुविधांचे नुकसान झाल्याची नोंद झाली आहे. रशियामध्ये युक्रेनच्या घुसखोरीचा केंद्रबिंदू असलेल्या ईशान्य सुमी प्रदेशात, रेल्वेच्या पायाभूत सुविधांवर हल्ला झाला, मात्र त्याबाबतचा तपशील उघड करण्यात आला नाही.
युक्रेनच्या हवाई दलाच्या मते कीवला लक्ष्य करणारी 15 क्षेपणास्त्रे आणि 15 ड्रोन यशस्वीरित्या अडवण्यात आली. या बचावात्मक प्रयत्नांनंतरही, हल्ल्याचे प्रमाण मोठे असल्याने लक्षणीय नुकसान झाले आहे. मध्य कीवसह अनेक शहरांमध्ये हवाई हल्ल्यांचे सायरन आणि स्फोट ऐकू आले.
वाढती जीवितहानी आणि सततचे धोके
या हल्ल्यात किमान पाच जणांचा मृत्यू झाला असून दनिप्रोपेट्रोव्स्क, झापोरिझ्हिया, खार्किव, झायटोमिर आणि व्होलिन या भागात जीवितहानी झाल्याची नोंद आहे. लुत्स्कमध्ये, स्फोटांमुळे एका अपार्टमेंट ब्लॉकचे नुकसान झाले असून कीवच्या बाहेरील भागातही स्फोट झाल्याची नोंद झाली. याच ठिकाणी हवाई संरक्षण दलाने युक्रेनच्या दिशेने येणाऱ्या क्षेपणास्त्रे आणि ड्रोनचा सामना केला.
रशिया आणि युक्रेन या दोन्ही देशांनी नागरिकांना लक्ष्य केल्याचे नाकारले आहे. दोघांच्याही दाव्यानुसार त्यांचे हल्ले एकमेकांच्या लष्करी पायाभूत सुविधा कमकुवत करण्याच्या उद्देशाने करण्यात आले आहेत. मात्र नागरी क्षेत्रे आणि पायाभूत सुविधांवर सुरू असलेल्या हल्ल्यांमुळे संघर्षाच्या या काळात मानवतावादी परिणामांबद्दल चिंता निर्माण झाली आहे.
रेशम
(रॉयटर्स)
