हिंदुस्थान एरोनॉटिक्स लिमिटेडने (एचएएल) 31 मार्च रोजी संपलेल्या आर्थिक वर्षासाठी 30 हजार 400 कोटी रुपयांच्या तात्पुरत्या आणि अनिरीक्षित महसुलाची नोंद केली आहे, ज्यामुळे प्रमुख विमान वितरणावर परिणाम करणाऱ्या पुरवठा साखळी आव्हानांनंतरही आपली आर्थिक गती कायम राखण्यात कंपनी यशस्वी ठरली आहे. सरकारी एरोस्पेस आणि संरक्षण कंपनीने गेल्या वर्षीच्या 30 हजार 381 कोटी रुपयांच्या महसुलाच्या तुलनेत किरकोळ वाढ नोंदवली. मात्र, हलक्या लढाऊ विमानाच्या (एलसीए) तेजस आणि प्रगत हलक्या हेलिकॉप्टरच्या (एएलएच) पुरवठ्यावर बाह्य कारणांमुळे परिणाम झाला आहे.
“इंजिनाच्या अनुपलब्धतेमुळे एलसीएच्या वितरण वेळापत्रकावर परिणाम झाला, तर जानेवारी 2025 मधील अपघात आणि त्यानंतरच्या ताफ्यातील ग्राउंडिंगमुळे एएलएच वितरणात व्यत्यय आला,” असे एचएएलचे अध्यक्ष आणि व्यवस्थापकीय संचालक डी. के. सुनील म्हणाले. “या अडचणी असूनही, इतर उत्पादने आणि सेवांच्या वेगवान वितरणामुळे आम्हाला महसुलाची पातळी टिकवून ठेवण्यास मदत झाली”.
विक्रमी ऑर्डर बुकसाठी क्षमता वाढवणे
एचएएलच्या ऑर्डर बुकमध्ये गेल्या वर्षभरात लक्षणीय वाढ दिसून आली, जी लिक्विडेशनचा हिशेब केल्यानंतर 94 हजार 129 कोटी रुपयांवरून 1 कोटी रुपयांपर्यंत वाढली. आर्थिक वर्ष 2024-25 मध्ये, कंपनीने 1 लाख 02 हजार कोटी रुपयांची नवीन उत्पादन कंत्राटे आणि 17 हजार 500 कोटी रुपयांचे दुरुस्ती आणि दुरुस्ती (आरओएच) कंत्राट मिळवले.
संरक्षण मंत्रालय आणि एचएएल यांच्यातील आतापर्यंतचा सर्वात मोठा खरेदी करार असलेल्या 156 हलक्या लढाऊ हेलिकॉप्टर्सच्या (एलसीएच) पुरवठ्यासाठी संरक्षण मंत्रालयासोबत 62 हजार 777 कोटी रुपयांच्या करारावर स्वाक्षऱ्या झाल्या तो कंपनीसाठी एक महत्त्वाचा क्षण ठरला.
वाढत्या मागणीची पूर्तता करण्यासाठी, एचएएलने अतिरिक्त एलसीए तेजास आणि एचटीटी-40 प्रशिक्षण विमान निर्मिती मार्ग उभारून, तसेच कोरापुटमध्ये हवाई इंजिन उत्पादन क्षमता वाढवून आपली एकूण उत्पादन क्षमता वाढवली आहे.
2024-25 मधील महत्त्वाची कामगिरी
2023 मध्ये, एचएएलने प्रतिष्ठित ‘महारत्न’ दर्जा मिळवून लक्षणीय प्रगती केली आणि हा सन्मान मिळवणारा तो पहिला संरक्षण सार्वजनिक उपक्रम ठरला. 12 अतिरिक्त एसयू-30 एमकेआय लढाऊ विमानांचे उत्पादन, 40 डीओ – 228 विमानांसाठी मिड-लाइफ अपग्रेड (एमएलयू), एसयू-30 एमकेआयसाठी 240 एएल 31 एफपी इंजिनांचा पुरवठा आणि एका आयएल-78 विमानासाठी एव्हिऑनिक्स अपग्रेड यासह अनेक प्रमुख करारांमुळे हे वर्ष महत्त्त्वाचे ठरले. ही कामगिरी भारताची संरक्षण क्षमता वाढवण्यासाठी एचएएलची बांधिलकी अधोरेखित करते.
“करारावर स्वाक्षरी केल्याच्या एका महिन्याच्या आत पहिले एएल31 एफपी इंजिन वितरित करण्यात आले. पुरवठा साखळीतील समस्या स्थिर होत असल्याने, मागणीची एक मजबूत पाईपलाईन आणि उत्पादन क्षमता वाढल्याने एचएएल आर्थिक वर्षात मजबूत भौतिक आणि आर्थिक कामगिरीसाठी सज्ज आहे,” असे कंपनीने म्हटले आहे.
तेजसला विलंब
जीई एरोस्पेसने 99 एफ 404-आयएन20 इंजिनांची पहिली तुकडी हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेडला (एचएएल) तेजस लाइट कॉम्बॅट एअरक्राफ्ट (एलसीए) एमके1एच्या उमारणीसाठी दिली आहे. दोन वर्षांच्या विलंबानंतर या बहुप्रतिक्षित वितरणामुळे, भारतीय हवाई दलासाठीच्या (आयएएफ) दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाच्या असणाऱ्या, तेजस एमके1ए.च्या उत्पादनाला गती मिळण्याची अपेक्षा आहे. 2021 मध्ये झालेल्या 5 हजार 900 कोटी रुपयांच्या करारानुसार, जीई एरोस्पेस 2025 मध्ये 12 इंजिने पुरवेल, त्यानंतर प्रकल्प पूर्ण होईपर्यंत दरवर्षी 20 इंजिने पुरवेल. या पुरवठा साखळीतील वाढीमुळे भारतीय हवाई दलाला या वर्षाच्या अखेरीस त्यांचे पहिले तेजस एमके1एचे स्क्वॉड्रन कार्यान्वित करण्यात मदत होईल अशी अपेक्षा आहे.
भारतातील प्रमुख एरोस्पेस उत्पादक म्हणून, एचएएलची स्थिर महसूल कामगिरी आणि मजबूत ऑर्डर बुक देशाच्या संरक्षण क्षमतांना बळकटी देण्यात त्याची महत्त्वपूर्ण भूमिका अधोरेखित करते.
टीम भारतशक्ती
