भारत संयुक्त राष्ट्रांसोबत लढाऊ वाहनांच्या खरेदी आणि सह-निर्मितीवर चर्चा करत आहे, तसेच फायटर जेट इंजिन कराराचा अंतिम टप्पा पूर्ण करण्यावरही काम करत आहे, अशी माहिती स्रोतांनी दिली आहे. भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांची या आठवड्यात अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्याशी भेट होणार असून, याच पार्श्वभूमीवर भारत- U.S. कॉम्बॅट व्हेईकल खरेदी, फायटर जेट इंजिन करारावर वाटाघाटी करत आहे.
योग्य व्यापार संबंधांच्या दिशेने
जगातील सर्वात मोठा शस्त्र आयात करणारा भारत देश, पारंपारिकपणे मुख्यतः रशियावर अवलंबून आहे. गेल्या महिन्यात, ट्रम्प यांनी मोदी यांच्याकडे, अधिकाधिक अमेरिका निर्मित सुरक्षा उपकरणे खरेदी करण्याची आणि ‘उचित व्यापार संबंधांच्या दिशेने’ एक पाऊल पुढे टाकण्याची मागणी केली आहे. पंतप्रधान मोदी बुधवारपासून दोन दिवसांच्या वॉशिंग्टन दौऱ्यावर जात आहेत.
“माझे मित्र, राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या भेटीची मला उत्सुकता आहे,” असे मोदी यांनी फ्रांस आणि संयुक्त राष्ट्रांच्या दौऱ्यांवर जाण्यापूर्वी सोमवारी एका निवेदनात सांगितले.
“ही भेट आम्हाला, ट्रम्प यांच्या पहिल्या कार्यकाळातील आमच्या सहकार्याच्या यशावर आधारित कार्य करण्याची संधी देईल आणि तंत्रज्ञान, व्यापार, संरक्षण, ऊर्जा तसेच पुरवठा साखळीचा टिकाव यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये, आपल्या भागीदारीला उंचावण्याचे आणि बळकट करण्याचा एक अजेंडा विकसित करणारी ठरेल,” असे मोदींनी त्यांच्या निवेदनात म्हटले आहे.
अतिरिक्त शुल्क कपात
ट्रम्प यांच्या भेटीपूर्वी, पंतप्रधान मोदी अतिरिक्त शुल्क कपातीची तयारी करत आहेत, ज्यामुळे भारतातील अमेरिकन निर्यातीला चालना मिळेल आणि संभाव्य व्यापार युद्ध टाळता येईल, असे सरकारी अधिकाऱ्यांनी सांगितले.
जनरल डायनॅमिक्सने बनवलेल्या स्ट्रायकर लढाऊ वाहनांच्या सह-उत्पादनावर आणि यूएस आर्मीद्वारे वापरल्या जाणाऱ्या स्ट्रायकर लढाऊ वाहनांच्या निर्मितीबाबत, भारत आणि युनायटेड स्टेट्समध्ये दीर्घकाळ चर्चा सुरू आहे.
ते भारतीय हवाई दलासाठी भारतात फायटर जेट इंजिनच्या सह-उत्पादनावर कराराची चर्चा पूर्ण करण्यासाठी काम करत आहेत, 2023 मध्ये एक करार झाला होता, असे दोन सूत्रांनी नाव गुप्त ठेवण्याचा अटीवर सांगतिले, कारण माध्यमांसोर येण्याचा त्यांना अधिकार नव्हता.
संरक्षण उत्पादन सचिव- संजीव कुमार यांनी, रविवारी पत्रकारांना सांगितले की, “आम्ही युनायटेड स्टेट्ससोबत लवकरात लवकर व्यवहार पूर्ण करू इच्छितो आणि त्यादृष्टीने प्रयत्न सुरू आहेत.” मात्र त्यांनी याबाबत सविस्तर खुलासा केला नाही.
आगामी वाटाघाटी
भारताच्या सरकारी मालकीचे असलेल्या- हिंदुस्तान एरोनॉटिक्स लिमिटेड (एचएएल) चे अधिकारी, येत्या आठवड्यात यूएस अधिकारी आणि GE-414 इंजिनच्या जनरल इलेक्ट्रिक निर्मात्यांच्या एरोस्पेस युनिट यांची भेट घेतील. मार्चपर्यंत या कराराला अंतिम स्वरूप देण्याबाबत यावेळी चर्चा होईल, असे सूत्रांनी सांगितले.
GE, HAL, General Dynamics, नवी दिल्लीतील U.S. embassy आणि भारतीय संरक्षण तसेच परराष्ट्र मंत्रालयांनी, याबाबत अद्याप कुठलीही प्रतिक्रिया दिलेली नाही.
गेल्यावर्षी भारतीय सैन्यासाठी दाखवण्यात आलेली स्ट्रायकर वाहने खरेदी करण्याच्या योजनेवर, नवी दिल्लीने ट्रम्प प्रशासनाशी बोलणी सुरू केली आहेत, अशी माहिती अन्य दोन सूत्रांनी नाव गुप्त ठेवण्याची अटीवर दिली.
स्ट्रायकर खरेदी
या योजनेअंतर्गत, भारत सुमारे शंभर स्ट्रायकर अर्मर्ड व्हेईकल्स खरेदी करणार आहे, ज्यावर अँटी-टँक गाइडेड मिसाइल सिस्टम माउंट केलेली असतील आणि त्यानंतर राज्य-संचलित फर्मद्वारे भारत त्यांचे सह-उत्पादन करेल, असेही सूत्रांनी सांगितले.
मोदी आणि ट्रम्प यांच्या भेटीदरम्यान होणाऱ्या चर्चेमध्ये, या दोन संभाव्य करारांचा समावेश होईल का, हे अद्याप स्पष्ट झालेले नाही. दरम्यान, रविवारी ट्रम्प यांनी त्यांच्या चेतावनीमध्ये सांगितले की, ते अमेरिकेमधील सर्व स्टील आणि अॅल्युमिनियम आयातीवर 25% शुल्क लागू करणार आहेत, ज्यामुळे भारतीय कंपन्यांनाही याचा त्रास होऊ शकतो.
