“डेपसांग आणि डेमचोक येथील सैन्य मागे घेण्यासाठी आणि भारतीय सैन्याची गस्त पुन्हा सुरू करण्यासाठी भारत आणि चीनमध्ये झालेल्या सहमतीनंतर, डेपसांगमधील एका केंद्रावर भारतीय लष्कराची गस्त आज यशस्वीरित्या पार पडली. एलएसीवर शांतता आणि स्थैर्य राखण्याच्या दिशेने हे आणखी एक सकारात्मक पाऊल आहे,” असे लेह स्थित 14 कॉर्प्सने सोमवारी रात्री उशिरा ‘एक्स’ वरील पोस्टमध्ये म्हटले आहे.
Following the consensus reached between the Indian and Chinese Side for disengagement and resumption of patrolling in Depsang and Demchok, the Indian Army patrol to one of the patrolling points in Depsang was successfully conducted today. This is yet another positive step towards… pic.twitter.com/iJrt6Hcd9z
— @firefurycorps_IA (@firefurycorps) November 4, 2024
समन्वित गस्त पुन्हा सुरू झाल्याने डेपसांगमधील वाय-जंक्शन क्षेत्र, ज्याला ‘बॉटलनेक एरिया’ म्हणून ओळखले जाते, तिथे भारताची पाच प्रमुख गस्त केंद्रे- पीपी (पेट्रोलिंग पॉइंट) 10, पीपी 11, पीपी 11ए, पीपी 12 आणि पीपी13, तसेच डेमचोकमधील दोन ठिकाणी गस्त घालण्यासाठी प्रवेश करणे सोपे झाले. यापूर्वी एप्रिल-मे 2020 पासून चिनी सैन्याने भारतीय सैन्याला या ठिकाणी येण्यापासून अडवले होते.
भारतशक्तीने 1 नोव्हेंबर रोजी दिलेल्या वृत्तानुसार, भारतीय अधिकाऱ्यांनी प्रत्यक्ष पडताळणीसाठीच्या करारानंतर – दोन्ही बाजूंचे तात्पुरत्या बांधकाम हटवणे आणि सैन्य माघारीची प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर – लगेचच पेट्रोलिंग पॉईंट्स 10 ते 13 ला भेट दिली आहे.
चिनी लष्कराची पीएलए देखील कोणत्याही संघर्षाची शक्यता टाळण्यासाठी भारताला आगाऊ माहिती देऊन अशाच प्रकारची गस्त घालत आहे. दोन्ही बाजूंमध्ये झालेल्या सामंजस्यानुसार समन्वित गस्त घालण्याआधी दुसऱ्या पक्षाला गस्त घालण्याची तारीख, वेळ आणि आकार याबद्दल आगाऊ माहिती देणे आवश्यक आहे. डेपसांगजवळील पेट्रोलिंग पॉईंट्स 10 ते 13 पर्यंत आणि वाय जंक्शन नावाच्या ठिकाणाच्या पलीकडे डेमचोकजवळील सीएनएन नावाच्या ठिकाणी गस्त घालण्याचा अधिकार पुनर्संचयित करण्याची भारताची प्राथमिक मागणी करारानुसार पूर्ण करण्यात आली आहे.
30 ऑक्टोबर रोजी भारतीय आणि चिनी सैन्याने दिवाळीच्या निमित्ताने पूर्व लडाखसह विविध सीमा बिंदूंवर मिठाईची देवाणघेवाण करण्याची परंपरा पुन्हा सुरू केली. सण आणि महत्त्वपूर्ण प्रसंगांच्या निमित्ताने अशी प्रथा पाळली जात असल्यामुळे दोन्ही बाजूंचे सैन्य प्रत्यक्ष नियंत्रण रेषेवरील (एलएसी) अनेक चौक्यांवर एकत्र आले.
देपसांग-डेमचोक करारानंतर, भारत आता सप्टेंबर 2022 पर्यंतच्या माघार घेण्याच्या करारांदरम्यान ज्या भागात ‘नो-पेट्रोल बफर झोन’ स्थापन करण्यात आले होते अशा भागात गस्त घालण्याचे आपले अधिकार पुनर्संचयित करण्यासाठी प्रयत्नशील आहे. हे बफर झोन गलवान, पँगोंग त्सोचा उत्तर किनारा, कैलाश पर्वतरांग आणि गोगरा-हॉट स्प्रिंग्सच्या मोठ्या भागात तयार करण्यात आले होते. लक्षणीय बाब म्हणजे, यापैकी अनेक क्षेत्रे भारताच्या हद्दीत येतात.
रवी शंकर
