![](https://bharatshakti.in/wp-content/uploads/2024/03/LT-BSI-Defence.gif")
ही हेलिकॉप्टर्स 2020 मध्ये अमेरिकेसोबत झालेल्या 600 दशलक्ष डॉलर्सच्या करारांतर्गत आहे. जगातील सर्वात प्रगत लढाऊ प्लॅटफॉर्मपैकी एक म्हणून ओळखले जाणारी ही हेलिकॉप्टर, वेस्टर्न कमांड अंतर्गत नव्याने उभारलेल्या 451 आर्मी एव्हिएशन स्क्वॉड्रनचा भाग असतील.
अपाचेचे महत्त्व
अपाचे AH-64E हे युद्ध-चाचणी केलेले, बहुआयामी हल्ला करणारे हेलिकॉप्टर आहे जे प्रगत सेन्सर्स, अचूक-मार्गदर्शित युद्धसामग्री आणि शक्तिशाली 30 मिमी चेन गनने सुसज्ज आहे. ते सर्व हवामान परिस्थितीत कार्य करण्यास सक्षम आहे आणि इराक आणि अफगाणिस्तानसह आधुनिक संघर्षांमध्ये त्याचा व्यापक वापर दिसून आला आहे.
भारतीय सैन्यासाठी, अपाचे उच्च-धोक्याच्या वातावरणात, विशेषतः वाळवंट आणि मैदानी क्षेत्रांमध्ये जिथे चिलखती धोके प्रमुख आहेत, एक महत्त्वपूर्ण लढाऊ संरक्षण प्रदान करते.
“ही हेलिकॉप्टर्स उच्च-तीव्रतेच्या युद्धासाठी बनवली गेली आहेत,” असे आर्मी एव्हिएशन कॉर्प्समधील एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले. “आमच्या सध्याच्या यादीत गतिशीलता, मारक क्षमता आणि टिकून राहण्याच्या क्षमतेचे त्यांचे संयोजन अतुलनीय आहे.”
विलंब आणि राजनैतिक दबाव
सुरुवातीला, हेलिकॉप्टर्स 2024 च्या मे ते जून दरम्यान पोहोचतील अशी अपेक्षा होती. मात्र, अमेरिकेतील उत्पादन समस्या, दळणवळणातील अडचणी आणि पुरवठा साखळीतील व्यत्यय यामुळे वारंवार विलंब होत होता. संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांनी अमेरिकेचे संरक्षण सचिव पीट हेगसेथ यांच्याशी अलिकडेच झालेल्या फोन कॉलमध्ये हा मुद्दा उपस्थित केला होता.
अमेरिकेच्या संरक्षण विभागाच्या निवेदनानुसार, दोन्ही बाजूंनी संरक्षण वितरणाला गती देण्यासाठी आणि संरक्षण-औद्योगिक सहकार्य मजबूत करण्यासाठी त्यांच्या वचनबद्धतेची पुष्टी केली.
पहिली तीन अपाचे आता भारतात येण्याच्या मार्गावर असल्याने, उर्वरित तीन या वर्षाच्या अखेरीस येण्याची अपेक्षा आहे.
जोधपूर: मोक्याचे स्थान
भारत-पाकिस्तान सीमेजवळील धोरणात्मकदृष्ट्या महत्त्वाचे क्षेत्र असलेल्या नागतलाव, जोधपूर येथे अपाचे तैनात केली जातील. त्यांच्या उपस्थितीमुळे पश्चिमेकडील क्षेत्रात लष्कराच्या जलद प्रतिसाद क्षमतेत लक्षणीय वाढ होण्याची अपेक्षा आहे, विशेषतः ऑपरेशन सिंदूर अंतर्गत अलिकडच्या घडामोडींच्या पार्श्वभूमीवर हे होणे आवश्यक आहे.
हे हेलिकॉप्टर केवळ लढाऊ कारवायांमध्ये भूदलाला मदत करतीलच, शिवाय यांत्रिक घुसखोरीला बळी पडणाऱ्या भागात एक महत्त्वाचा प्रतिबंधक उपाय देखील प्रदान करतील.
स्वदेशी प्लॅटफॉर्मना पूरक
लडाखसारख्या प्रदेशात उंचावरील ऑपरेशन्ससाठी अनुकूलित केलेले HAL-विकसित हलके लढाऊ हेलिकॉप्टर (LCH) “प्रचंड” लष्कराने आधीच समाविष्ट केले आहे. दुसरीकडे, अपाचे कमी उंचीवर आणि सपाट भूभागात तीव्र हल्ला मोहिमांसाठी डिझाइन केलेले आहे.
“LCH आणि अपाचे पूरक भूमिका बजावतात,” एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने स्पष्ट केले. “प्रचंड आपल्याला डोंगराळ प्रदेशात एक सामर्थ्य देत असताना, अपाचे वाळवंट आणि मैदानी युद्धात अतुलनीय क्षमता आणते.”
आर्मी एव्हिएशन कॉर्प्स सध्या तीन एव्हिएशन ब्रिगेड चालवते – मिसामारी (पूर्व), लेह (उत्तर) आणि जोधपूर (पश्चिम) – प्रत्येक त्यांच्या संबंधित ऑपरेशनल थिएटरनुसार तयार केले आहे.
एव्हिएशन कॉर्प्सला बळकटी देणे
अपाचे वितरणापूर्वी, भारतीय लष्कराच्या वैमानिक आणि तंत्रज्ञांना बोईंगच्या कार्यक्रमांतर्गत अमेरिकेत व्यापक प्रशिक्षण देण्यात आले. अंतिम एकत्रीकरण आणि चाचणीसाठी अमेरिकेत पाठवण्यापूर्वी हे हेलिकॉप्टर सुरुवातीला हैदराबादमधील टाटा-बोईंग सुविधेत एकत्र करण्यात आले.
अपाचे आणि LCH व्यतिरिक्त, लष्कराच्या रोटरी-विंग ताफ्यात रुद्र (एचएएल ध्रुवचा एक सशस्त्र प्रकार), चीता आणि चेतक हेलिकॉप्टर हे टेहळणी आणि निर्वासनासाठी तसेच वाहतुकीसाठी MI17 हे समाविष्ट आहेत. हेरॉन आणि सर्चर सारख्या मानवरहित प्रणाली देखील पाळत ठेवण्यासाठी तैनात आहेत.
भविष्याचा विचार करता, अतिरिक्त 11 अपाचे हेलिकॉप्टर खरेदी करण्यासाठी चर्चा सुरू आहे, ज्यामुळे मूळ आवश्यकता 50 पर्यंत वाढेल. समांतरपणे, संरक्षण अधिग्रहण परिषदेने लष्कर आणि हवाई दलासाठी आणखी 156 एलसीएच खरेदी करण्यास मान्यता दिली आहे.
एक रणनीतिक बदल
गतिशीलता, वेग आणि अचूक हल्ल्यांवर अधिक लक्ष केंद्रित करून, भारतीय लष्कर तंत्रज्ञानावर आधारित प्लॅटफॉर्मभोवती आपल्या लढाऊ सिद्धांताची पुनर्रचना करत आहे.
सीमेवर अनेक ठिकाणी तणाव सुरू असताना, अपाचे हेलिकॉप्टरची भर भारताच्या प्रतिबंधात्मक स्थितीत वेळेवर वाढ करणारी ठरणार आहे, ज्यामुळे सैन्याला गरज पडल्यास जलद, निर्णायक आणि जबरदस्त शक्तीने प्रतिसाद देता येईल याची खात्री होते.
टीम भारतशक्ती
