नागासाकीचे महापौर शिरो सुझुकी यांनी शहराच्या अणुबॉम्ब हल्ल्याच्या स्मरणार्थ शुक्रवारी होणाऱ्या कार्यक्रमातून इस्रायलच्या राजदूताला वगळण्याच्या निर्णयाला दुजोरा दिला. अमेरिका आणि इतर ग्रुप ऑफ सेव्हन (जी 7) देशांच्या वरिष्ठ मुत्सद्यांनी यासंदर्भात आपला आक्षेप नोंदवत इस्रायलला वगळले तर ते देखील अनुपस्थित राहतील असा इशारा दिला आहे. मात्र सुझुकी त्यांच्या निर्णयावर ठाम आहेत.
मुत्सद्देगिरीवर परिणाम
या निर्णयामुळे जपानचे पंतप्रधान फुमिओ किशिदा यांच्यासाठी राजनैतिक आव्हान निर्माण होऊ शकते, जे या कार्यक्रमाला उपस्थित राहणार आहेत. नागासाकीमधील हा स्मृती समारंभ सामान्यतः हिरोशिमामधील समारंभाच्या तुलनेत लहान प्रमाणात साजरा केला जातो. हिरोशिमामधील समारंभ तीन दिवस आधी पार पडला. आण्विक शस्त्रांचा पहिला वापर याच शहरावर अणुबॉम्ब टाकल्यामुळे जगासमोर आला होता.
सुझुकी यांनी या निर्णयामागील कारण स्पष्ट करताना सांगितले, “असे नाही की आम्ही राजकीय कारणांमुळे इस्रायली राजदूतांना निमंत्रण दिले नाही, तर आम्हाला शांत आणि गंभीर वातावरणात हा सोहळा सुरळीत पार पाडायचा आहे”. त्यांनी या निर्णयाबद्दल कोणताही अधिक तपशील दिला नाही.
वगळलेले देश
रशिया आणि बेलारूसबरोबर इस्रायलचाही निमंत्रण नसलेल्या देशांच्या यादीत समा़वेश झाला आहे. विशेष म्हणजे, इस्रायलचे राजदूत गिलाड कोहेन या वर्षाच्या सुरुवातीला हिरोशिमा समारंभाला उपस्थित होते. गाझामध्ये इस्रायलचा हमासबरोबर सुरू असलेल्या संघर्षामुळे हा बहिष्कार घालण्यात आला आहे. या संघर्षात लक्षणीय जीवितहानी आणि विध्वंस झाला आहे.
मुत्सद्यांकडून मिळालेला प्रतिसाद
अमेरिकेचे राजदूत रहम इमॅन्युएल यांनी इस्रायलला या समारंभातून वगळण्यावर टीका करताना म्हटले की, “युक्रेनवरील रशियाचे आक्रमण आणि इस्रायलचे स्वसंरक्षण हे नैतिकदृष्ट्या समान नाही” आणि या वादामुळे समारंभाचा मूळ संदेश झाकोळला जाईल अशी चिंता व्यक्त केली. ब्रिटन, कॅनडा, फ्रान्स, जर्मनी, इटली आणि युरोपियन युनियनच्या प्रतिनिधींसह जी 7 राजदूतांचे एक सामूहिक पत्र सुझुकी यांना पाठवण्यात आले होते, ज्यात इस्रायलला वगळण्याविषयी त्यांच्या चिंता अधोरेखित करण्यात आल्या होत्या.
जपान सरकारची भूमिका
जपानचे मुख्य सरकारी प्रवक्ते योशिमासा हयासी यांनी पत्रकार परिषदेत या विषयावर भाष्य करण्यास नकार दिला. टोकियोमधील इस्रायलच्या दूतावासानेही घडलेल्या प्रकाराबद्दल प्रतिक्रिया देण्याच्या विनंतीला त्वरित प्रतिसाद दिला नाही.
ऐतिहासिक संदर्भ
नागासाकी आणि हिरोशिमा येथील स्मारकांना जपानमध्ये गहिरे महत्त्व आहे. दुसऱ्या महायुद्धाच्या समाप्तीला हातभार लावणाऱ्या विनाशकारी अणुबॉम्बस्फोटांचे ते प्रतीक आहे. या बॉम्बस्फोटांमुळे 2 लाखांपेक्षा अधिक लोकांचा मृत्यू झाला, याशिवाय देशाच्या इतिहासावर, शांतता आणि मुत्सद्देगिरीच्या दृष्टिकोनावर कायमस्वरूपी परिणाम झाला.
रेशम
(रॉयटर्स)
