![](https://bharatshakti.in/wp-content/uploads/2024/03/LT-BSI-Defence.gif")
नौदल प्रमुख (CNS)- ॲडमिरल दिनेश के त्रिपाठी, हे या आठवड्यात कोलंबो दौऱ्यावर आहेत. हा दौरा औपचारिक राजनैतिक भेटीपेक्षा अधिक महत्त्वाचा असून, यातून हिंदी महासागर प्रदेशातील (IOR) बदलत्या परिस्थितीमध्ये, सागरी सुरक्षा आणि श्रीलंकेसोबतच्या धोरणात्मक सहकार्याबाबतचा भारताचा वाढलेला कल प्रतीत होतो.
आपल्या चार दिवसीय अधिकृत दौऱ्यादरम्यान, नौदलप्रमुख श्रीलंकेच्या पंतप्रधान डॉ. हारिनी अमरसुरिया, व्हाईस ॲडमिरल कांचना बनागोडा, तिन्ही सेवांचे प्रमुख आणि इतर वरिष्ठ सरकारी अधिकाऱ्यांशी उच्च-स्तरीय चर्चा करणार आहेत. या चर्चांमध्ये सुरक्षा क्षमता वाढवणे, प्रशिक्षण देणे आणि सागरी क्षेत्रातील जागरूकता (maritime domain awareness) वाढवण्यासाठी सहयोगी व्यवस्था अधिक मजबूत करणे यांसारख्या अनेक विषयांवर सहकार्य अपेक्षित आहे.
हा दौरा अशावेळी होत आहे, जेव्हा कोलंबो 12व्या ‘गॅले डायलॉग 2025’ चे आयोजन करत आहे. या कार्यक्रमात ॲडमिरल त्रिपाठी “बदलत्या परिस्थितीमध्ये हिंदी महासागराचा सागरी दृष्टिकोन” (Maritime Outlook of the Indian Ocean under Changing Dynamics) या विषयावरील चर्चेत सहभागी होणार आहेत. IOR मध्ये वाढत्या स्पर्धेमुळे, हा संवाद प्रादेशिक नौदलांसाठी नौवहन स्वातंत्र्य, अपारंपरिक धोके आणि सामूहिक सुरक्षेवर दृष्टिकोन जुळवून घेण्यासाठी एक महत्त्वपूर्ण मंच बनला आहे.
भारत-श्रीलंका नौदल संबंध आधीच ‘स्लिनेक्स’ (SLINEX) सारख्या द्विपक्षीय युद्धाभ्यास, जलविज्ञान (hydrography) आणि प्रशिक्षणातील कार्यान्वयन देवाणघेवाण, आणि ‘वार्षिक संरक्षण संवाद’ (Annual Defence Dialogue) यांसारख्या संस्थात्मक यंत्रणांवर आधारित आहेत. त्यांचे सहकार्य ‘कोलंबो सिक्युरिटी कॉन्क्लेव्ह’, ‘मिलान’ (MILAN), आणि ‘इंडियन ओशन नेव्हल सिम्पोजियम’ यांसारख्या प्रादेशिक सुरक्षा गटांपर्यंतही विस्तारलेले आहे – हे सर्व असे मंच आहेत जिथे भारत सागरी नियम (maritime norms) ठरवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतो.
भारतीय नौदल या भेटीला ‘महासागर’ (MAHASAGAR) या संकल्पनेखाली पाहते, जी किनारपट्टीवरील देशांसोबत विश्वासाचे संबंध निर्माण करण्याच्या भारताच्या महत्त्वाकांक्षेचे प्रतीक आहे. श्रीलंकेसाठी, ज्याला IOR मध्ये धोरणात्मक जागेसाठी अनेक देशांनी आकर्षित केले आहे, ही भेट भारताच्या सागरी धोरणामध्ये कोलंबोचे महत्त्व पुन्हा एकदा सिद्ध करते.
थोडक्यात, नौदलप्रमुखांचा हा दौरा काळाच्या कसोटीवर टिकलेले संबंध जपण्याइतकाच महत्त्वाचा आहे, कारण बाह्य शक्तींचा प्रभाव आणि प्रादेशिक अस्थिरता वाढत असताना भारत आणि श्रीलंका हिंदी महासागराची स्थिरता राखण्यासाठी एकत्र राहतील, हे सुनिश्चित करणे आवश्यक आहे.
टीम भारतशक्ती
