नेतान्याहू – ट्रम्प यांचे लक्ष गाझा ओलिसांवर, हमासवर युद्धबंदीसाठी दबाव

अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्याशी झालेली आपली चर्चा ही गाझामधील बंदिवानांच्या सुटकेच्या प्रयत्नांवर केंद्रित होती असे स्पष्टीकरण इस्रायली पंतप्रधान बेंजामिन नेतान्याहू यांनी बुधवारी दिले. त्यांनी हमासच्या लष्करी आणि शासकीय पायाभूत सुविधा नष्ट करण्याच्या त्यांच्या वचनबद्धतेवरही भर दिला.

नेतन्याहू यांनी एक्सवर सांगितले की दोन्ही नेत्यांनी गेल्या महिन्यात झालेल्या हवाई युद्धानंतर “इराणवर आपण मिळवलेल्या मोठ्या विजयाचे” परिणाम आणि शक्यतांवर देखील चर्चा केली, ज्यामध्ये अमेरिका इस्लामिक रिपब्लिकच्या आण्विक स्थळांवरील इस्रायली हल्ल्यांमध्ये सहभागी झाली होती.

ट्रम्प यांनी 20 जानेवारी रोजी पदभार स्वीकारल्यानंतर नेतन्याहू यांचा हा तिसरा अमेरिकन दौरा असून त्यांनी यापूर्वी पत्रकारांना सांगितले होते की पॅलेस्टिनी एन्क्लेव्हमध्ये इस्रायलची मोहीम पूर्ण झाली आहे असे त्यांना वाटत नसले तरी, वाटाघाटी करणारे युद्धबंदीवर “निश्चितपणे काम करत” आहेत.

ट्रम्प नेतन्याहू यांना भेटले

गाझामधील परिस्थितीवर चर्चा करण्यासाठी मंगळवारी ट्रम्प यांनी दोन दिवसांत दुसऱ्यांदा नेतन्याहू यांची भेट घेतली. राष्ट्राध्यक्षांच्या मध्य पूर्वेतील राजदूताने असे संकेत दिले की जवळजवळ दोन वर्षांच्या युद्धानंतर इस्रायल आणि हमास युद्धबंदी कराराच्या जवळ पोहोचले आहेत.

नेतन्याहू यांनी असेही सांगितले की युद्धबंदीचे प्रयत्न सुरू आहेत.

इस्रायली वाटाघाटी करणारे आणि पॅलेस्टिनी दहशतवादी गट हमास यांच्यातील अप्रत्यक्ष चर्चेचे यजमान असलेल्या कतारच्या शिष्टमंडळाने मंगळवारी नेतान्याहू यांच्या आगमनापूर्वी व्हाईट हाऊसच्या वरिष्ठ अधिकाऱ्यांची भेट घेतली, असे अ‍ॅक्सिओस यांनी सांगितले, त्यांनी या संपूर्ण घडामोडींशी परिचित असलेल्या एका सूत्राचा हवाला दिला.

व्हाईट हाऊसने या वृत्तावर त्वरित कोणतीही टिप्पणी केलेली नाही.

ट्रम्प यांचे मध्य पूर्वेतील विशेष दूत स्टीव्ह विटकॉफ यांनी सांगितले की, इस्रायल आणि हमास यांच्यात करार होण्यापासून रोखणाऱ्या मुद्द्यांची संख्या चार वरून एक झाली आहे, त्यांनी आठवड्याच्या अखेरीस तात्पुरत्या युद्धबंदी करार होईल असा आशावाद व्यक्त केला.

विटकॉफ यांनी मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत पत्रकारांना सांगितले की अपेक्षित करारात 60 दिवसांच्या युद्धबंदीचा समावेश असेल, ज्यामध्ये दहा जिवंत ओलिसांची सुटका आणि नऊ मृत व्यक्तींचे देह सुपूर्द केले जाणे अपेक्षित आहे.

नेतान्याहू यांनी उपाध्यक्ष जेडी व्हान्स यांची भेट घेतली आणि त्यानंतर मंगळवारी यूएस कॅपिटलला भेट दिली. बुधवारी ते अमेरिकन सिनेट नेत्यांना भेटण्यासाठी काँग्रेसमध्ये परतणार आहेत.

रिपब्लिकन हाऊस ऑफ रिप्रेझेंटेटिव्ह्जचे स्पीकर माइक जॉन्सन यांच्याशी झालेल्या बैठकीनंतर त्यांनी पत्रकारांना सांगितले की, पॅलेस्टिनी एन्क्लेव्हमध्ये इस्रायलची मोहीम संपली आहे असे त्यांना वाटत नसले तरी, वाटाघाटी करणारे युद्धबंदीवर “निश्चितपणे काम करत” आहेत.

“आम्हाला गाझामधील काम अजून पूर्ण करायचे आहे, आमच्या सर्व ओलिसांना सोडायचे आहे, हमासच्या लष्करी आणि सरकारी क्षमतांचा नाश करायचा आहे,” असेही  नेतान्याहू म्हणाले.

गाझा ओलिस

इस्रायली आकडेवारीनुसार, ऑक्टोबर 2023 मध्ये हमासने दक्षिण इस्रायलवर केलेल्या हल्ल्याने गाझा संघर्ष सुरू झाला ज्यामध्ये सुमारे बाराशे लोकांचा मृत्यू झाला आणि 251 जणांना ओलिस ठेवण्यात आले. सध्या, गाझामध्ये सुमारे 50 ओलिस आहेत, त्यापैकी 20 जिवंत असल्याचे मानले जाते.

गाझाच्या आरोग्य मंत्रालयाने दिलेल्या वृत्तानुसार, इस्रायलच्या प्रत्युत्तरात्मक युद्धात 57 हजारांहून अधिक पॅलेस्टिनी मारले गेले आहेत आणि गाझाचा बराचसा भाग उद्ध्वस्त झाला आहे.

उर्वरित ओलिसांना सोडण्यापूर्वी हमासने युद्ध संपवण्याची मागणी बऱ्याच काळापासून केली आहे. इस्रायलने आग्रह धरला आहे की सर्व ओलिसांना सोडले जात नाही आणि हमासला उध्वस्त केले जात नाही तोपर्यंत ते लढाई संपवण्यास सहमत होणार नाही.

संयुक्त राष्ट्रांच्या अंदाजानुसार गाझाचे बहुतेक नागरिक विस्थापित झाले आहेत, येत्या काही महिन्यांत जवळजवळ अर्धा दशलक्ष लोकांना दुष्काळाचा सामना करावा लागणार आहे.

नेतन्याहू यांनी आशा व्यक्त केली की इस्रायल 2020 मध्ये अमेरिकेच्या मध्यस्थीने संयुक्त अरब अमिराती, बहरीन आणि मोरोक्को यांच्यात झालेल्या अब्राहम करारांचा विस्तार करू शकेल.

“आम्ही यावर पूर्ण जोमाने काम करत आहोत,” नेतन्याहू यांनी एक्सवर सांगितले.

ट्रम्प यांनी नेतन्याहू यांना जोरदार पाठिंबा दिला आहे. या इस्रायली नेत्याविरुद्ध लाचखोरी, फसवणूक आणि विश्वासघाताच्या आरोपांवर भ्रष्टाचाराच्या खटल्यावर अभियोक्त्यांवर टीका करून ट्रम्प यांनी देशांतर्गत इस्रायली राजकारणात प्रवेश केला होता जो नेतन्याहू नाकारतात.

अमेरिकन काँग्रेसमध्ये पत्रकारांना दिलेल्या भाषणात नेतन्याहू यांनी ट्रम्प यांचे कौतुक केले आणि म्हटले की त्यांच्या देशाच्या इतिहासात अमेरिका आणि इस्रायलमध्ये कधीही इतका जवळचा समन्वय नव्हता.

टीम स्ट्रॅटन्यूज
(रॉयटर्सच्या इनपुट्ससह)