चीन दौऱ्यापूर्वी पाश्चिमात्य देशांच्या व्यापार निर्बंधांवर पुतिन यांची टीका

नियोजित चीन दौऱ्यापूर्वी, रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांनी पाश्चिमात्य देशांनी टाकलेल्या निर्बंधांवर टीका केली. रशियाची अर्थव्यवस्था व्यापार निर्बंध आणि युक्रेन युद्धाच्या चालू खर्चाच्या ओझ्यामुळे आर्थिक संघर्ष करत असून ते धोकादायकपणे मंदीच्या जवळ ढकलले गेले आहे.

रशिया आणि चीनने जागतिक व्यापारातील “भेदभावपूर्ण” निर्बंधांना संयुक्तपणे विरोध केला, असे पुतिन यांनी शनिवारी प्रकाशित झालेल्या चीनच्या अधिकृत शिन्हुआ वृत्तसंस्थेला दिलेल्या लेखी मुलाखतीत सांगितले.

रशियाचा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार असलेल्या चीनमध्ये पुतिन रविवार ते बुधवार अशा चार दिवसांच्या दौऱ्यावर असतील, ज्याचे क्रेमलिनने ‘अभूतपूर्व’ असे वर्णन केले आहे.

SCO शिखर परिषद

रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष पुतिन आधी उत्तर चिनी बंदर शहर तियानजिन येथे शांघाय सहकार्य संघटनेच्या (SCO) दोन दिवसीय शिखर परिषदेला उपस्थित राहणार आहेत. 2001 मध्ये युरेशियन राष्ट्रांच्या गटाने स्थापन केलेल्या सुरक्षा-केंद्रित SCO चा विस्तार 10 कायमस्वरूपी सदस्यांपर्यंत झाला आहे ज्यात आता इराण आणि भारताचा देखील समावेश आहे.

त्यानंतर पुतिन चीनचे अध्यक्ष शी जिनपिंग यांच्याशी चर्चा करण्यासाठी बीजिंगला जातील आणि जपानच्या औपचारिक शरणागतीनंतर दुसऱ्या महायुद्धाच्या समाप्तीच्या स्मरणार्थ चीनच्या राजधानीत भव्य लष्करी संचलनाला उपस्थित राहतील.

तत्पूर्वी मे महिन्यात, सोव्हिएत युनियन आणि त्याच्या मित्र राष्ट्रांनी जर्मनीवर मिळवलेल्या विजयाच्या 80 व्या वर्धापन दिनानिमित्त मॉस्कोच्या रेड स्क्वेअरवर झालेल्या लष्करी संचलनाला शी जिनपिंग उपस्थित होते. एका दशकापेक्षा जास्त काळ राष्ट्राध्यक्षपदी विराजमान झालेल्या शी जिनपिंग यांचा चीनच्या विशाल शेजारी देशाचा हा 11 वा दौरा होता.

2022 मध्ये युक्रेनवर आक्रमण केल्यानंतर रशियावर अनेक वेळा पाश्चिमात्य निर्बंध लादण्यात आले आहेत. अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प म्हणाले की, शांतता करार करण्याच्या त्यांच्या प्रयत्नात प्रगती शक्य आहे की नाही या निर्णयानुसार आपण रशियावर “मोठ्या प्रमाणात” निर्बंध लादू शकतो.

चीनशी सहकार्य वाढविणार-पुतिन

“थोडक्यात सांगायचं तर, आपल्या देशांमधील आर्थिक सहकार्य, व्यापार आणि औद्योगिक सहकार्य अनेक क्षेत्रांमध्ये पुढे जात आहे”, असे पुतिन चीनबद्दल म्हणाले. तर दुसरीकडे पाश्चिमात्य देश युक्रेनमधील रशियाच्या तथाकथित विशेष लष्करी मोहिमेला पाठिंबा दिल्याचा आरोप करतात.

“माझ्या आगामी दौऱ्यादरम्यान, आम्ही परस्पर फायदेशीर सहकार्याच्या पुढील शक्यतांवर आणि रशिया तसेच चीनमधील लोकांच्या फायद्यासाठी ते अधिक तीव्र करण्यासाठी नवीन योजनांवर नक्कीच चर्चा करू.”

तारणहार

फेब्रुवारी 2022 मध्ये मॉस्कोने युक्रेनवर आक्रमण केल्यानंतर पाश्चात्य राष्ट्रांनी रशियाशी संबंध तोडले तेव्हा चीन मदतीला धावला, त्यांनी रशियन तेल खरेदी केले आणि कारपासून ते इलेक्ट्रॉनिक्सपर्यंतच्या वस्तू विकल्या ज्यामुळे 2024 मध्ये द्विपक्षीय व्यापार 245 अब्ज डॉलर्सपर्यंत पोहोचला.

पुतिन म्हणाले की, चीन आतापर्यंत रशियाचा आघाडीचा व्यापारी भागीदार होता आणि दोन्ही देशांमधील व्यवहार जवळजवळ पूर्णपणे रूबल आणि युआनमध्ये होत होते.

रशिया चीनला तेल आणि वायूचा आघाडीचा निर्यातदार होता आणि दोन्ही बाजूंनी द्विपक्षीय व्यापारातील अडथळे कमी करण्यासाठी संयुक्त प्रयत्न सुरू ठेवले, असेही ते म्हणाले.

“अलिकडच्या वर्षांत, चीनला डुकराचे मांस आणि गोमांस निर्यात सुरू करण्यात आली आहे. एकूणच, रशियाच्या चीनला होणाऱ्या निर्यातीत कृषी आणि अन्न उत्पादनांचे स्थान महत्त्वाचे आहे,” असे ते म्हणाले.

नियमित बैठका

युक्रेनमधील रशियाच्या युद्धाला चीनने पाठिंबा दिल्याच्या युरोपियन युनियनच्या आरोपांचा त्यांनी उल्लेख केला नाही, ज्याचा ब्लॉक युरोपियन सुरक्षेसाठी गंभीर धोका म्हणून वर्णन करतो. चीनने हे आरोप नाकारले.

पुतिन आणि शी यांनी 2022 मध्ये “मर्यादा नसलेली” धोरणात्मक भागीदारी जाहीर केली. गेल्या दशकात दोघे 40 हून अधिक वेळा भेटले आहेत.

युक्रेनमधून शेकडो मुलांना बेकायदेशीरपणे हद्दपार करण्याच्या युद्ध गुन्ह्याच्या आरोपावरून आंतरराष्ट्रीय गुन्हेगारी न्यायालयाने पुतिन यांच्यावर अटक वॉरंट जारी केले, त्यामुळे पुतिन यांनी  2024 मध्ये चीनचा शेवटचा दौरा केला होता.

टीम स्ट्रॅटन्यूज
(रॉयटर्सच्या इनपुट्ससह)