सध्या हिंद महासागर क्षेत्रात, भारतीय नौदलाचा ‘Tropex-25‘ हा फ्लॅगशिप थिएटर लेव्हल ऑपरेशनल सराव सुरू आहे, जो भारताच्या सागरी सामर्थ्याचे आणि संयुक्त लष्करी सुसज्जतेचे प्रतिक आहे. दोन वर्षांतून एकदा आयोजित केला जाणारा हा सराव- भारतीय लष्कर, भारतीय वायुसेना (IAF) आणि भारतीय तटरक्षक दलाच्या महत्त्वपूर्ण योगदानासोबत, कार्यरत भारतीय नौदलाच्या तुकड्यांचा संपूर्ण स्पेक्ट्रम एकत्र आणतो. भारतीय नौदलाचे मुख्य युद्धकौशल्य प्रमाणित करणे आणि पारंपारिक तसेच संकरित धोक्यांपासून भारताच्या सागरी सुरक्षा हितांचे रक्षण करण्यासाठी संमक्रमित, एकात्मिक प्रतिसादाची खात्री करणे, हे Tropex-25 चे मुख्य उद्दिष्ट आहे.
जानेवारी ते मार्च 2025 पर्यंत चालणाऱ्या या सरावाचे बंदर भाग आणि समुद्रातील अनेक टप्पे आहेत. यामध्ये क्लिष्ट लढाऊ ऑपरेशन्स, सायबर सुरक्षा, इलेक्ट्रॉनिक युद्ध, जॉइंट वर्क-अप टप्प्यात थेट शस्त्र गोळीबार आणि लष्कराच्या उभयचर एक्सरसाईज (AMPHEX) आदि उपक्रमांचा समावेश आहे.
भारतीय नौदलाच्या (Indian Navy) म्हणण्यानुसार, Tropex-25 हे सागरी क्षमतेचे एक जबरदस्त प्रदर्शन आहे, ज्यामध्ये भारतीय नौदलाची अंदाजे 65 जहाजे, 9 पाणबुड्या आणि विविध प्रकारच्या 80 हून अधिक विमानांची एकत्रित ताकद समाविष्ट करण्यात आली आहे, जी सर्व जटिल ऑपरेशनल परिस्थितींसाठी सुसज्ज आहे. हे सराव नौदलाच्या ऑपरेशन्सच्या संकल्पनेची चाचणी घेण्यासाठी आणि त्यात सुधारणा करण्यासाठी डिझाइन केलेले असून, यात भविष्यासाठी तैनात केलेल्या समर्थनावर आणि इतर सेवांमधील सुसंगतता यावर विशेष लक्ष दिले गेले आहे.
Tropex-25 च्या ठळक वैशिष्ट्यांमध्ये- स्वदेशी विमानवाहू जहाज INS विक्रांत, विशाखापट्टणम आणि कोलकाता-श्रेणीचे विनाशक जहाज, कलवरी-श्रेणीच्या पाणबुड्या आणि मिग-29K लढाऊ विमानांसह अन्य प्रगत विमाने तसेच P-8I सागरी गस्ती विमान, HALE सीएव्हीआरएव्ही, सी-एव्हीआरएचडब्ल्यू, सी-एव्ही-6 गार्डियन यांचा समावेश आहे.
“लष्कराच्या सर्व सेवांमधील सहकार्यात वृद्धी करण्याच्या उद्देशाने, तिनही दले या सरावात पूर्णपणे समाविष्ट असतील,” असे एका वक्तव्यात सांगितले आहे. हवाई दलाने सुखोई-30, जाग्वार, C-130, फ्लाइट रिफ्यूलिंग विमान, आणि AWACS तैनात केले आहेत, तर भारतीय लष्कराने 600 पेक्षा जास्त सैनिकांसह एक पायदळ ब्रिगेडचे योगदान दिली आहे. तटरक्षक दल या प्रयत्नांना 10 हून अधिक जहाजे आणि विमानांसह सहाय्य करत आहे, ज्यामुळे संयुक्त ऑपरेशनल फ्रेमवर्कला आणखी बळकटी मिळाली आहे.
2025 edition of the #IndianNavy‘s capstone Theatre Level Operational Exercise #TROPEX, is in progress in the #IndianOceanRegion, from Jan – Mar 25.
Complex martime operational scenarios involving over 65 Indian Naval Ships, 09 Submarines and over 80 Aircraft of different types,… pic.twitter.com/5MUXpW3UfS
— SpokespersonNavy (@indiannavy) February 7, 2025
गेल्या काही वर्षांपासून, ट्रॉपेक्सची व्याप्ती आणि जटिलता वाढली आहे आणि हे समन्वयित नियोजन, अचूक लक्ष्य निर्धारण, आणि लढाऊ कार्यक्षमतेसाठी एक महत्त्वपूर्ण व्यासपीठ बनले आहे. ट्रॉपेक्स-25 भारताच्या समुद्री हितांचे संरक्षण करण्याच्या वचनबद्धतेचे एक शक्तिशाली प्रदर्शन आहे, जे वाढत्या गतिमान सुरक्षा वातावरणात पुढे सरकते आहे.
