दमास्कसने दिला युद्धविरामाला दुजोरा, सीरियाच्या स्वेदा येथे शांतता

रविवारी इस्लामी नेतृत्वाखालील सरकारने ड्रुझ बहुल शहरातून बेदुइन लढाऊ सैनिकांना माघारी घेण्याची घोषणा केल्यानंतर, सीरियाच्या स्वेदा येथे शांतता परतल्याचे रहिवाशांनी सांगितले. अमेरिकेच्या राजदूताने अलिकडे काही दिवसांपासून सुरू असलेल्या लढाईचा अंत करण्यासाठी विराम लागू होत असल्याचे संकेत दिले.

शेकडो लोक मारले गेल्याची माहिती पुढे आल्याने, स्वेदा मधील रक्तपात हा अंतरिम अध्यक्ष अहमद अल-शारा यांच्यासाठी एक मोठी परीक्षा आहे. या हल्ल्यांनंतर इस्रायलने गेल्या आठवड्यात ड्रुझला पाठिंबा जाहीर करत सरकारी दलांवर हवाई हल्ले सुरू केले. युद्धबंदीच्या आवाहनानंतरही शनिवारी लढाई सुरूच राहिली.

गृहमंत्री अनस खट्टाब यांनी रविवारी सांगितले की अंतर्गत सुरक्षा दलांनी परिस्थिती शांत करण्यात आणि युद्धबंदी लागू करण्यात यश मिळवले आहे, ज्यामुळे “कैद्यांच्या देवाणघेवाणीचा मार्ग मोकळा झाला आहे आणि संपूर्ण गव्हर्नरेटमध्ये हळूहळू स्थिरता परत येत आहे”.

रॉयटर्सच्या छायाचित्रांमध्ये शहराजवळील अंतर्गत मंत्रालयाचे सैन्य तेथे जमलेल्या जमातींच्या सदस्यांसमोर रस्ता अडवत असल्याचे दिसून आले. शनिवारी उशिरा गृह मंत्रालयाने सांगितले की बेदुइन बंडखोर शहर सोडून गेले आहेत.

‘विरामाच्या दिशेने मार्गक्रमण’

अमेरिकेचे राजदूत टॉम बॅरॅक म्हणाले की दोन्ही बाजूंनी “शत्रूत्वाच्या विरामासाठी आणि समाप्तीसाठी मार्गक्रमण केले आहे”. “समावेशीकरणाच्या आणि कायमस्वरूपी तणाव कमी करण्याच्या दिशेने पुढील पाऊल म्हणजे ओलिस आणि बंदीवानांची संपूर्ण देवाणघेवाण, ज्याची प्रक्रिया सुरू आहे,” असे त्यांनी एक्सवर लिहिले.

केनन अझम नावाच्या एका दंतवैद्याने सांगितले की या संपूर्ण काळात एक अस्वस्थ शांतता होती, मात्र शहरातील रहिवासी पाणी आणि विजेच्या कमतरतेशी झुंजत होते. “रुग्णालये स्वतःच या आपत्तीशी झुंजत असून सध्या सेवा देण्यासाठी उपलब्ध नाहीत. त्यामुळे अजूनही बरेच मृत आणि जखमींची संख्या आटोक्यात आलेली नाही,” असे त्यांनी फोनवरून सांगितले.

राईद खजाल, हे एक रहिवासी म्हणाले की तातडीच्या मदतीची गरज आहे. “घरे उद्ध्वस्त झाली आहेत … संपूर्ण राष्ट्रीय रुग्णालयांमध्ये मृतदेहांचा वास पसरला आहे,” असे त्यांनी स्वीडा येथून रॉयटर्सला दिलेल्या व्हॉइस मेसेजमध्ये म्हटले आहे.

सीरियन राज्य वृत्तसंस्थेने म्हटले आहे की सरकारने शहरात पाठवलेल्या मदत ताफ्याला प्रवेश नाकारण्यात आला होता, तर सीरियन रेड क्रेसेंटने आयोजित केलेल्या मदतीला आत येण्याची परवानगी देण्यात आली होती. या संपूर्ण परिस्थितीशी जवळून परिचय असलेल्या एका सूत्राने सांगितले की स्वेदामधील स्थानिक गटांनी सरकारी ताफ्याला परत पाठवले होते.

ड्रुझ अल्पसंख्याक

इस्रायली सार्वजनिक प्रसारक कान यांनी रविवारी वृत्त दिले की इस्रायलने स्वेडा येथील ड्रुझ लोकांना तातडीने वैद्यकीय मदत पाठवली आणि यासंदर्भात वॉशिंग्टन तसेच सीरिया यांच्याशी समन्वय साधण्यात आला होता. पंतप्रधान बेंजामिन नेतान्याहू, परराष्ट्र मंत्रालय आणि लष्कराच्या प्रवक्त्यांनी टिप्पणीसाठी केलेल्या विनंतीला त्वरित प्रतिसाद दिला नाही.

ड्रुझ हे सीरिया, इस्रायल आणि लेबनॉनमधील एक लहान परंतु प्रभावशाली अल्पसंख्याक आहेत जे शिया इस्लामच्या एका शाखेचा धर्म पाळतात. काही कट्टर सुन्नी त्यांना विधर्मी मानतात.

एका आठवड्यापूर्वी बेदौइन आणि ड्रुझ बंडखोरांमध्ये झालेल्या संघर्षाने ही लढाई सुरू झाली. दमास्कसने लढाई शांत करण्यासाठी सैन्य पाठवले, परंतु त्यांना हिंसाचारात ओढण्यात आले आणि ड्रुझ विरुद्ध व्यापक उल्लंघनाचा आरोप करण्यात आला.

प्रामुख्याने ड्रुझ शहरातील रहिवाशांनी सांगितले की, घरांमध्ये किंवा रस्त्यावर सीरियन सैन्याने मित्र तसेच शेजाऱ्यांना जवळून गोळ्या घातल्या, ज्यांची ओळख त्यांच्या पोषाखावरून आणि चिन्हांवरून झाली.

गुरुवारी शारा यांनी ड्रुझ यांच्या हक्कांचे रक्षण करण्याचे आणि “ड्रुझ लोकांविरुद्ध” कायद्याचे उल्लंघन करणाऱ्यांना जबाबदार धरण्याचे आश्वासन दिले.

त्यांनी हिंसाचारासाठी “बंदुकधारी गट” कारणीभूत असल्याचा आरोप केला आहे.

मे महिन्यात राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांची भेट घेतल्यापासून शारा यांना अमेरिकेचा पाठिंबा मिळाला आहे, परंतु 14 वर्षांच्या संघर्षाने विस्कळीत झालेल्या देशाला पुन्हा एकत्र आणण्यात त्यांच्यासमोरील आव्हान या हिंसाचाराने अधोरेखित केले आहे आणि त्याच्या सांप्रदायिक आणि वांशिक गटांवरचा दबाव वाढवला आहे.

किनारी भागातील हिंसाचार

गेल्या आठवड्यात इस्रायलने स्वेदा येथे सीरियन सरकारी दलांवर बॉम्बहल्ला आणि दमास्कसमधील संरक्षण मंत्रालयावर हल्ला केल्यानंतर, पंतप्रधान बेंजामिन नेतान्याहू म्हणाले की इस्रायलने त्यांच्या ताब्यातील गोलान हाइट्सपासून स्वेदाच्या पूर्वेकडील ड्रुझ पर्वतापर्यंतच्या सीमेजवळील प्रदेशाचे नि:शस्त्रीकरण करण्याची मागणी करणारे धोरण स्थापित केले आहे.

त्यांनी असेही म्हटले की इस्रायल ड्रुझचे संरक्षण करेल.

मात्र आपण इस्रायली हल्ल्यांना पाठिंबा देत नसल्याचं अमेरिकेने स्पष्ट केलं आहे. शुक्रवारी एका इस्रायली अधिकाऱ्याने सांगितले की इस्रायलने सीरियन सैन्याला स्वेदा क्षेत्रात दोन दिवस मर्यादित प्रवेश देण्यास सहमती दर्शविली.

सीरियन सुरक्षा सूत्रांनी रॉयटर्सला सांगितले की अंतर्गत सुरक्षा दलांनी स्वेदाजवळ पोझिशन्स घेतल्या आहेत, प्रांताच्या पश्चिम आणि पूर्वेकडील भागात चौक्या स्थापन केल्या आहेत जिथे माघार घेणारे आदिवासी सैनिक जमले होते.

रविवारी, शारा यांना मार्चमध्ये सीरियाच्या किनारी प्रदेशात झालेल्या हिंसाचाराच्या चौकशीचा अहवाल मिळाला. रॉयटर्सने जूनमध्ये वृत्त दिले होते की या ठिकाणी सीरियन सैन्याने सुरक्षा दलांवरील हल्ल्यांनंतर अलावाइट अल्पसंख्याकांच्या दीड हजार सदस्यांना ठार मारले होते.

राष्ट्रपतींनी सांगितले की ते चौकशीच्या निष्कर्षांचा आढावा घेतील आणि “न्याय मिळवण्यासाठी” आणि “अशा उल्लंघनांची पुनरावृत्ती रोखण्यासाठी” पावले उचलतील. त्यांनी चौकशी समितीला त्यांच्या निष्कर्षांवर – योग्य असल्यास – लवकरात लवकर पत्रकार परिषद घेण्याचे आवाहन केले.

सीरियन नेटवर्क फॉर ह्यूमन राईट्सने 18 जुलै रोजी सांगितले की त्यांनी 13 जुलैपासून स्वीडा प्रांतात किमान 321 लोकांच्या मृत्यूची नोंद केली आहे. प्राथमिक संख्येत नागरिक, महिला, मुले, बेदुइन लढाऊ, स्थानिक गटांचे सदस्य आणि सुरक्षा दलांचे सदस्य यांचा समावेश आहे, असे म्हटले आहे आणि मृतांमध्ये दोन्ही बाजूंनी फाशी दिलेले लोकही समाविष्ट आहेत.

सीरियन ऑब्झर्व्हेटरी फॉर ह्यूमन राईट्स या आणखी एका देखरेख गटाने किमान 940 लोकांचा मृत्यू झाल्याची नोंद केली आहे.

रॉयटर्स स्वतंत्रपणे या संख्येची पडताळणी करू शकले नाहीत.

टीम स्ट्रॅटन्यूज
(रॉयटर्सच्या इनपुट्ससह)