युक्रेन युद्धाच्या तीव्रतेमुळे झेलेन्स्कींना ट्रम्प यांचा पाठिंबा महत्त्वाचा

युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्ष वोलोदिमिर झेलेन्स्की शुक्रवारी डोनाल्ड ट्रम्प यांची भेट घेऊन अधिक लष्करी मदत मागणार आहेत.  कीव आणि मॉस्को परस्परांच्या ऊर्जा पायाभूत सुविधांवरील हल्ले वाढवत असून हवाई हल्ल्यांमध्ये देखील तीव्र वाढ होत आहे.

ऑगस्टमध्ये रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांच्याशी झालेल्या ट्रम्प यांच्या शिखर परिषदेत अमेरिकेच्या शांतता मोहिमेत यश आले नाही. एकीकडे रशियन हल्ल्यांमुळे संपूर्ण युक्रेनमध्ये मोठ्या प्रमाणात वीजपुरवठा खंडित झाला आहे तर दुसरीकडे कीव रशियाच्या तेल शुद्धीकरण प्रकल्पांवर ड्रोनने हल्ला करत आहे.

गेल्या महिन्यात रशियाच्या ड्रोन आणि जेट विमानांनी आपल्या हवाई क्षेत्राचे उल्लंघन केल्याचे पोलंड आणि एस्टोनियाने सांगितल्यानंतर नाटोचा पूर्वेकडील भागही अडचणीत आला आहे. मॉस्कोने मात्र याला नकार दिला आहे. त्यानंतर जर्मनी आणि डेन्मार्कमध्येही आणखी काही ड्रोन घटना घडल्या आहेत.

युक्रेनच्या एका माजी वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले की, रशिया आणि युक्रेन दोघेही वाटाघाटीसाठी कोणत्याही नवीन देशाकडून दबाव येण्यापूर्वीच संबंध सुधारण्याचा प्रयत्न करत आहेत आणि सध्याची तीव्रता दीर्घकाळ टिकवून ठेवण्यासाठी दोघांकडेही संसाधनांचा अभाव आहे.

“मला वाटते की या टप्प्यातील वाढीसाठी दोन (अधिक) महिने पुरेसे आहेत,” असे सूत्राने नाव न सांगण्याच्या अटीवर सांगितले.

झेलेन्स्की हे इतर गोष्टींबरोबरच ट्रम्प यांच्यावर लांब पल्ल्याच्या अमेरिकन टॉमहॉक्ससाठी दबाव आणतील अशी अपेक्षा आहे. यामुळे मॉस्को आणि इतर प्रमुख रशियन शहरे युक्रेनमधून मारा करण्यात येणाऱ्या क्षेपणास्त्रांच्या टप्प्यात येतील.

ट्रम्प यांनी म्हटले आहे की जर पुतिन वाटाघाटीच्या टेबलावर आले नाहीत तर ते युक्रेनला शस्त्रे पुरवू शकतात.

दरम्यान, रशिया अलास्का शिखर परिषदेपासून हरवलेल्या अमेरिका-रशिया संबंधांना गती देण्यासाठी सामायिक मूल्यांवर भर देत आहे, त्याच वेळी त्याला हानी पोहोचवू शकणाऱ्या कोणत्याही अमेरिकेच्या कृतीला कठोर प्रत्युत्तर देण्याची शपथ घेत आहे.

गाझा शांतता करारामुळे आशा

पुतिन यांच्याबद्दल आठवडे निराशा व्यक्त केल्यानंतर आणि शांतता कराराकडे रशियाच्या हालचालींचा अभाव असल्याने, गेल्या महिन्यात ट्रम्प यांचे भाषण युक्रेनच्या बाजूने वळले.

करार करण्यासाठी कीवने जमीन सोडावी असे यापूर्वी सुचविल्यानंतर, ट्रम्प म्हणाले की कीवचे सैन्य मॉस्कोच्या सैन्याला त्याच्या सर्व प्रदेशातून हाकलून लावण्यास सक्षम आहे. त्याचवेळी त्यांनी रशियाची कागदी वाघ संबोधून थट्टा केली.

व्हाईट हाऊसमध्ये त्यांच्या आणि झेलेन्स्की यांच्या सार्वजनिकरित्या झालेल्या संघर्षाला अर्ध्या वर्षापेक्षा जास्त कालावधी झाला आहे. सध्या ते युक्रेनियन लोकांचे कौतुक करताना दिसतात.

तरीही, अनेक युक्रेनियन लोकांनी खांदे उंचावून स्वरातील बदलाचे स्वागत केले असले तरी आपल्या कारवाईला त्यांच्याकडून पाठिंबा मिळेल का अशी शंका व्यक्त केली.

दोन अधिकाऱ्यांनी 1 ऑक्टोबर रोजी रॉयटर्सला सांगितले की रशियाच्या तेल पायाभूत सुविधांवर युक्रेनियन लांब पल्ल्याच्या हल्ल्यांसाठी अमेरिका गुप्तचर यंत्रणा पुरवेल.

कीवमधील एका वरिष्ठ सरकारी अधिकाऱ्याने असेही म्हटले आहे की, गाझामधील युद्धबंदीमुळे ट्रम्प यांच्या युक्रेनमधील शांतता मोहिमेला पुन्हा एकदा बळकटी मिळेल आणि रशियाचे युद्ध संपवण्यावर ट्रम्प यांचे अधिक लक्ष केंद्रित होईल अशी आशा युक्रेनला आहे.

झेलेन्स्की यांच्या कार्यालयातील सल्लागार मिखाइलो पोडोल्याक यांनी सांगितले की, झेलेन्स्की यांच्या दौऱ्यापूर्वी वरिष्ठ युक्रेनियन अधिकाऱ्यांचे एक शिष्टमंडळ वॉशिंग्टन डीसीमध्ये आहे, जेणेकरून ते रशियासाठी “युद्धाचा खर्च वाढवण्याची रणनीती” अमेरिकन अधिकाऱ्यांना सादर करतील.

“साधने सर्वज्ञात आहेत: क्रूझ क्षेपणास्त्रे, संयुक्त ड्रोन उत्पादन आणि बळकट हवाई संरक्षण,” त्यांनी एक्सवर लिहिले. “आम्हाला शांतता हवी आहे, म्हणून आपण रशियाच्या अगदी आतपर्यंत हल्ले प्रक्षेपित केले पाहिजे.”

युक्रेनियन माध्यमांनुसार, झेलेन्स्की गुरुवारी अमेरिकेत पोहोचले, जिथे ते अमेरिकन ऊर्जा आणि संरक्षण कंपन्यांच्या प्रतिनिधींना भेटतील अशी अपेक्षा आहे.

‘मेगा डील’

ट्रम्प यांच्या बदलत्या भूमिकेनंतरही, अमेरिकेचे अध्यक्ष युक्रेनला नवीन शस्त्रास्त्र पुरवठा करण्यास वचनबद्ध नाहीत, त्याऐवजी PURL म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या एका नवीन यंत्रणेच्या निर्मितीवर देखरेख करत आहेत जी वॉशिंग्टनच्या मित्र राष्ट्रांना युक्रेनला पुरवठा करण्यासाठी अमेरिकन शस्त्रास्त्रे खरेदी करण्याची परवानगी देते.

बुधवारी नाटोच्या ब्रुसेल्स मुख्यालयात, अमेरिकेचे संरक्षण सचिव पीट हेगसेथ यांनी मॉस्कोवर दबाव कायम ठेवण्याचा प्रयत्न केला, “रशियाच्या सततच्या आक्रमकतेसाठी त्याला किंमत मोजावी लागेल” असा इशारा दिला आणि कीवच्या मित्र राष्ट्रांना PURL द्वारे खरेदी वाढवण्याचे आवाहन केले.

ट्रम्प आणि झेलेन्स्की युक्रेनला अमेरिकेसोबत ड्रोन तंत्रज्ञान सामायिक करण्यासाठी करार अंतिम करण्यावर देखील चर्चा करू शकतात, जो ट्रम्प यांना युक्रेनच्या अस्तित्वात मोठा वाटा देण्याच्या उद्देशाने अनेक करारांपैकी एक आहे.

युक्रेनला 90 अब्ज अमेरिकन डॉलर्सची अमेरिकन शस्त्रे खरेदी करण्यासाठी गेल्या महिन्याच्या अखेरीस त्यांनी सादर केलेल्या “मेगा डील” चा भाग म्हणून झेलेन्स्की यांनी या आठवड्यात सुचवले की, युक्रेनला यूएस टॉमाहॉक्सचा पुरवठा केला जाऊ शकतो.

वॉशिंग्टनमधील युक्रेनियन शिष्टमंडळाने टॉमहॉक बनवणाऱ्या रेथियनच्या अधिकाऱ्यांची तसेच लॉकहीड मार्टिन कॉर्पच्या अधिकाऱ्यांची भेट घेतली, असे झेलेन्स्कीचे वरिष्ठ सहाय्यक अँड्री येरमाक यांनी टेलिग्रामवर लिहिले.

कीवमधील न्यू युरोप सेंटर थिंक टँकचे संचालक सेर्गी सोलोडकी म्हणाले की, युक्रेनला सशस्त्र ठेवण्यासाठी मित्र राष्ट्रांसोबत दीर्घकालीन योजना तयार करण्यापेक्षा कीवच्या संरक्षणासाठी टोमहॉक क्षेपणास्त्रांसारखी विशिष्ट शस्त्रे कमी महत्त्वाची आहेत.

“अमेरिकेने शस्त्रास्त्रांच्या पुरवठ्यात विराम देऊन आणि शस्त्रे पुरवण्याच्या किंवा विक्री करण्याच्या दृष्टिकोनात बदल करून, पुतिन यांना मदत नेहमीच संपणार आहे हे स्वप्न पाहण्याची संधी दिली होती,” असे ते म्हणाले.

टीम स्ट्रॅटन्यूज
(रॉयटर्सच्या इनपुट्ससह)