भारतीय नौदलाने, भारतीय महासागर क्षेत्र (IOR) मधील मित्र राष्ट्र आफ्रिकेसोबत संरक्षण सहकार्य वाढविण्यासाठी, दोन मोठ्या उपक्रमांची घोषणा केली आहे. आपल्या चालू लष्करी संपर्क मोहिमेचा भाग म्हणून, भारतीय नौदल पुढील महिन्यात दहा आफ्रिकी देशांसोबत “AIKEYME” (अफ्रिका-भारत प्रमुख सागरी सहकार्य) नावाचा सागरी सराव आयोजित करणार आहे. यासोबतच, “Indian Ocean Ship (IOS) Sagar” हा एक नवीन उपक्रम सुरू केला जाईल, ज्यामध्ये भारतीय नौदलाचे पथक आणि नऊ भागीदार देशांचे 44 कर्मचारी, INS सुनयना या जहाजावर 5 एप्रिल ते 8 मे या कालावधीत संयुक्तपणे कार्य करतील.
नौदलाचे उपप्रमुख व्हाइस अॅडमिरल तरुण सोबती यांनी यावेळी स्पष्ट केले की, “हे उपक्रम MAHASAGAR (म्युच्युअल आणि होलिस्टिक अॅडव्हान्समेंट फॉर सिक्युरिटी अँड ग्रोथ अक्रॉस रिजन) या दृष्टिकोनाशी सुसंगत आहेत, ज्याची घोषणा पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी मार्च महिन्यात मॉरिशस दौऱ्यात केली होती.” त्यांनी सांगितले की, AIKEYME आणि IOS Sagar या दोन्ही प्रथमच घेतलेले उपक्रम भारताच्या भूमिका मजबूत करतात, जे भारतीय महासागर क्षेत्रात (IOR) सुरक्षा भागीदार आणि पहिला प्रतिसाददाता म्हणून भारताचे महत्त्व दर्शवतात.
“गेल्या 10 वर्षांत, भारतीय नौदलाने IOR देशांच्या नौदलांशी आणि संस्थांशी आपल्या भागीदारीला दृढ केले आहे, जे भारतीय दृष्टिकोन ‘Sagar’शी (सर्वांसाठी सुरक्षा आणि विकास) सुसंगत आहे,” असेही ते म्हणाले.
भारतीय नौदल आणि टांझानिया ‘पीपल्स डिफेन्स फोर्स’ यांच्या संयुक्त विद्यमाने, AIKEYME एप्रिलच्या मध्यात (13-18 एप्रिल दरम्यान) ‘दार-एस-सलाम’ येथे होणार आहे, संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह त्याचे उद्घाटन करतील. या सरावाचे उद्दिष्ट भारत आणि आफ्रिकेतील सागरी सुरक्षा सहकार्य अधिक दृढ करणे आहे. विशेषतः माहितीची देवाणघेवाण आणि देखरेखीद्वारे चाचेगिरी, बेकायदेशीर तस्करी आणि अनियंत्रित मासेमारीला रोखण्यावर यावेळी भर दिला जाईल.
व्हाइस अॅडमिरल तरुण सोबती, यांनी सोमवारी नवी दिल्लीमध्ये पत्रकार परिषदेत सांगितले की, “‘भारत-आफ्रिका यांच्यातील प्रमुख सागरी सहकार्य’ किंवा ‘AIKEYME’ या मोठ्या स्केलवरील मल्टीलेटरल सागरी सरावाचा उद्देश, अफ्रिकी नौदलांसोबतची आपली परस्पर सहकार्य क्षमता सुधारणे हा आहे.” AIKEYME शब्दाचा संस्कृतमधील अर्थ आहे “एकता”
सहा दिवसीय सरावात कोमोरस, जिबूती, एरिट्रिया, केनिया, मादागास्कर, मॉरिशस, मोजांबिक, सेशेल्स, दक्षिण आफ्रिका आणि तंजानिया या देशांचा सहभाग असेल. हार्बर टप्प्यात, पायरेसी आणि माहिती शेअरिंगवर टेबलटॉप आणि कमांड-पोस्ट सराव होतील, तसेच समुद्रातील प्रशिक्षण देखील दिले जाईल. समुद्र टप्प्यात, शोध आणि बचाव कार्ये, बोर्डिंग, सर्च-आणि-सीझर सराव, लहान शस्त्रांचे फायरिंग, आणि हेलिकॉप्टर ऑपरेशन्सचा समावेश असेल. याव्यतिरिक्त, एक संरक्षण प्रदर्शनी देखील आयोजित केली जाईल ज्याद्वारे भारतीय उत्पादने आफ्रिकी देशांना दर्शवली जातील आणि निर्याताला प्रोत्साहन दिले जाईल.
IOS Sagar उपक्रमांतर्गत, INS सुनयना एक बहुराष्ट्रीय पथक घेऊन दक्षिण-पश्चिम IOR मध्ये एक मोहिम राबवेल. यामध्ये कोमोरस, केनिया, मादागास्कर, मालदीव, मॉरिशस, मोजांबिक, सेशेल्स, श्रीलंका, आणि दक्षिण आफ्रिका येथील कर्मचारी सहभागी होतील. जहाज डार-ए-सलाम, नाकाला, पोर्ट लुईस, पोर्ट व्हिक्टोरिया आणि माले या बंदरांवर थांबेल, तसेच तंजानिया, मोजांबिक, मॉरिशस आणि सेशेल्सच्या विशेष आर्थिक क्षेत्रांवर (EEZ) संयुक्त देखरेखही केली जाईल.
भागीदार देशांच्या कर्मचाऱ्यांसाठी कोचीनमधील विविध नौसैनिक व्यावसायिक शाळांमध्ये दोन आठवड्यांचा प्रशिक्षण कार्यक्रम आयोजित केला जाईल, ज्यामध्ये समुद्रातील प्रशिक्षण देखील असेल. हे उपक्रम भारताच्या सागरी भागीदारींना मजबूत करतात आणि क्षेत्रीय सुरक्षा प्रति त्याच्या बांधिलकीला दृढ करतात, तसेच भारतीय महासागर क्षेत्रात (IOR) त्याच्या धोरणात्मक उपस्थितीला आणखी बळकट करतात.
– रवी शंकर
