नोबेल शांतता पुरस्कार विजेते मुहम्मद युनूस यांच्या नेतृत्वाखालील अनिर्वाचित अंतरिम सरकार ऑगस्टपासून 17 कोटी 30 लाख लोकसंख्या असलेल्या बांगलादेशचा कारभार चालवत आहेत. विद्यार्थ्यांच्या नेतृत्वाखालील हिंसक निदर्शनांमुळे पंतप्रधान शेख हसीना ज्या दीर्घकाळापासून भारताच्या सहकारी होत्या, त्यांना नवी दिल्लीला पळून जाण्यास भाग पाडले गेले.
देशातील दोन सर्वात मोठे पक्ष, हसीना यांची अवामी लीग आणि प्रतिस्पर्धी बांगलादेश नॅशनलिस्ट पार्टी या दोघांनाही मागील वर्षीच निवडणुका घ्यायच्या होत्या, परंतु युनूस यांनी मंगळवारी एका भाषणात सांगितले की डिसेंबर 2025 ते जून 2026 दरम्यान मतदान होऊ शकते.
यामुळे सुधारणांना “बांगलादेशातील सर्वात मुक्त, निष्पक्ष आणि विश्वासार्ह निवडणुका” घेण्यासाठी वेळ मिळेल, असे युनुस म्हणाले. विरोधी पक्ष आणि काही पाश्चिमात्य देशांनी मागील निवडणुकांमध्ये हसीना यांनी मोठ्या प्रमाणावर हेराफेरी केल्याचा आरोप केला होता. मात्र हसीना त्यांनी तो फेटाळला होता.
या महिन्याच्या सुरुवातीला, युनुस यांचे माजी मंत्री सहकारी, विद्यार्थी नेते नाहिद इस्लाम म्हणाले की, पोलीस आणि कायदा व सुव्यवस्था यांची घडी अद्याप पूर्णपणे पूर्ववत न झाल्याने या वर्षी निवडणुका घेणे कठीण होणार आहे.
पण विरोधी पक्ष बीएनपीला यावर्षी लोकशाही परत हवी आहे, असे पक्षाच्या सर्वोच्च निर्णय घेणाऱ्या मंडळाचे सदस्य आणि माजी विज्ञान आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्री अब्दुल मोईन खान यांनी सांगितले.
“आम्ही त्यांना पटवून देण्याचा प्रयत्न करू की त्यांच्यासाठी सर्वोत्तम मार्ग म्हणजे शक्य तितक्या लवकर निवडणुका घेणे आणि सन्मानाने सत्तेतून बाहेर पडणे,” असे खान यांनी शनिवारी रॉयटर्सला दिलेल्या मुलाखतीत अंतरिम सरकारचा संदर्भ देत सांगितले.
“डिसेंबरमध्ये निवडणुका हे सर्वसाधारणपणे मान्य केलेले वेळापत्रक आहे. डिसेंबरनंतर गोष्टी अधिक गुंतागुंतीच्या होतील,” असे खान यांनी वॉशिंग्टन डी. सी. येथून बोलताना सांगितले, जिथे ते बांगलादेशवर चर्चा करण्यासाठी अमेरिकी अधिकाऱ्यांसोबत बैठका घेत आहेत.
“बांगलादेशच्या लोकांमध्ये तीव्र नाराजी असेल. याचा अर्थ कदाचित काही अस्थिरता निर्माण होण्याची शक्यता आहे. अर्थात येणारा काळच ठरवेल.”
या वर्षी निवडणुका न झाल्यास होणाऱ्या परिणामांचा इशारा देणारे खान हे बीएनपीचे पहिले ज्येष्ठ नेते आहेत.
बीएनपीसाठी निवडणुकीपूर्वी युती नाही
पंतप्रधान आणि इतर वरिष्ठ नेते देशाबाहेर किंवा फरार असल्याने हसीना यांच्या अवामी लीगचे मोठ्या प्रमाणात विघटन झाले आहे.
पुढील निवडणुकीत बीएनपीचे मुख्य प्रतिस्पर्धी इस्लामची नव्याने सुरू झालेली विद्यार्थी संघटना, जातीय नागोरिक पार्टी किंवा नॅशनल सिटीझन पार्टी असण्याची शक्यता आहे. बांगलादेशी लोक दोन प्रस्थापित पक्षांना कंटाळले आहेत आणि त्यांना बदल हवा आहे, असे विद्यार्थी नेत्यांनी म्हटले आहे.
पण खान म्हणाले की बीएनपीच्या अंतर्गत सर्वेक्षणात असे दिसून आले आहे की पक्ष पुढील वर्षाच्या आत होणाऱ्या कोणत्याही निवडणुकीत सहज बहुमत मिळवेल आणि जेव्हा निवडणुका जाहीर होतील पक्षाचा कार्यवाहक प्रमुख तारिक रहमान लंडनमध्ये स्वतःच्या हद्दपारीनंतर ढाका येथे परत येईल.
अलीकडच्या काही महिन्यांत त्याच्या आणि त्याची आई, माजी पंतप्रधान खालिदा झिया यांच्याविरोधातील अनेक न्यायालयीन आदेश फिरवण्यात आले आहेत, ज्यामुळे तो परत येण्याची शक्यता आहे.
बीएनपीच्या अध्यक्षा झिया, यांना लिव्हर सिरोसिस आणि हृदयाच्या समस्यांचा त्रास आहे. मात्र जानेवारीपासून लंडनमध्ये उपचार सुरू असल्याने त्यांच्या तब्येतीत आता बरीच सुधारणा होत आहे. त्या “बांगलादेशात होत्या त्यापेक्षा आता खूप चांगल्या आहेत”, परंतु सक्रिय राजकारणात त्या परत येण्याची शक्यता नाही, असे खान यांनी त्यांच्याबरोबर नुकत्याच झालेल्या भेटीनंतर सांगितले.
खान म्हणाले की, कोणत्याही आघाडीचा भाग म्हणून निवडणूक लढवण्याची बीएनपीची अद्याप कोणतीही योजना नाही, परंतु एकदा निवडून आल्यानंतर ते विद्यार्थ्यांच्या जातीय नागोरिक पक्षासह इतर पक्षांसोबत काम करण्यास तयार असतील.
“निवडणुकीनंतर लोकशाहीच्या बाजूने असलेल्या प्रत्येकाशी सरकार स्थापन करण्यात आम्हाला आनंद होईल,” असे ते म्हणाले.
टीम स्ट्रॅटन्यूज
(रॉयटर्सच्या इनपुट्ससह)
