भारत चीन सीमेवरील परिस्थिती साधारणपणे स्थिर आणि नियंत्रणात असल्याचे चीनच्या परराष्ट्र मंत्रालयाच्या प्रवक्त्या माओ निंग यांनी म्हटले आहे.
गलवान खोऱ्यासह पूर्व लडाखमधील चार ठिकाणांहून सैन्य मागे घेण्यात आल्याचेही चीनने म्हटले आहे. “अलिकडच्या वर्षांत, दोन्ही देशांच्या सैन्याने गलवान खोऱ्यासह चीन-भारत सीमेच्या पश्चिम भागातील चारही ठिकाणांहून माघार घेतली आहे,” अशी टिप्पणी माओ निंग यांनी शुक्रवारी नियमित पत्रकार परिषदेत केली.
सेंट पीटर्सबर्ग येथे अलिकडेच भारतीय राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार अजित डोवाल आणि चीनचे परराष्ट्रमंत्री वांग यी यांच्या द्विपक्षीय बैठक झाली. या बैठकीबाबत विचारलेल्या प्रश्नाला उत्तर देताना त्यांनी वरील टिप्पणी केली.
सुरक्षेच्या बाबींसाठी जबाबदार असलेल्या ब्रिक्सच्या उच्चपदस्थ अधिकाऱ्यांच्या बैठकीच्या अनुषंगाने ही चर्चा झाली.
डोवाल आणि वांग यी हे भारत-चीन यांच्यातील सीमावादाबाबतच्या वाटाघाटी यंत्रणेचे विशेष प्रतिनिधी आहेत. या बैठकीत त्यांनी उभय देशांमधील द्विपक्षीय मुद्यांवरही चर्चा केली.
परराष्ट्र व्यवहारमंत्री एस. जयशंकर यांनी गुरुवारी सांगितले की, सीमावादाच्या मुद्द्यावर चीनसोबत सुरू असणाऱ्या चर्चेत बरीच प्रगती झाली असून पूर्व लडाख भागात घुसखोरी केलेले चीनचे 75 टक्के सैन्य माघारी गेल्याची माहिती त्यांनी दिली.
चार वर्षांहून अधिक काळ ताणले गेलेले, द्विपक्षीय संबंध आता सुधारण्याच्या मार्गावर आहेत का? या पत्रकाराने विचारलेल्या प्रश्नाला उत्तर देताना माओ म्हणाल्या की, भारत चीन सीमेवरील परिस्थिती नियंत्रणात आहे.
वांग आणि डोवाल यांनी सीमा समस्यांसंदर्भात अलीकडेच झालेल्या 31व्या बैठकीत झालेल्या प्रगतीवर देखील चर्चा केली.
दोन्ही देशांच्या नेत्यांमध्ये झालेल्या समान सहमतींची पूर्तता करणे, परस्पर सामंजस्य आणि विश्वास वाढवणे तसेच द्विपक्षीय संबंध सुधारण्यासाठी योग्य परिस्थिती निर्माण करणे यावरही त्यांनी सहमती दर्शवली असल्याचे त्या म्हणाल्या.
चीनच्या परराष्ट्र मंत्रालयाने असेही म्हटले आहे की, भारत आणि चीन यांनी रशियातील त्यांच्या बैठकीत द्विपक्षीय संबंध सुधारण्यासाठी आवश्यक परिस्थिती निर्माण करण्यासाठी एकत्र काम करण्यावर सहमती दर्शविली आहे.
“गलवान खोऱ्यात जून 2020 मध्ये झालेल्या संघर्षामुळे भारत-चीन संबंधांवर लक्षणीय परिणाम झाला आहे यावर त्यांनी भर दिला, ते म्हणाले, “सीमेवर हिंसाचार होत असताना द्विपक्षीय संबंध त्यापासून दूर राहू शकत नाहीत,” अशी जिनेव्हा येथे ग्लोबल सेंटर फॉर सिक्युरिटी पॉलिसीने आयोजित केलेल्या संवादात्मक सत्रात जयशंकर यांनी ही टिप्पणी केली.
डोवाल-वांग बैठकीबद्दल अधिक माहिती देताना चीनच्या परराष्ट्र मंत्रालयाच्या प्रसिद्धीपत्रकात म्हटले आहे की, दोन्ही पक्षांनी विश्वास व्यक्त केला की चीन-भारत संबंधांची स्थिरता दोन्ही देशांच्या मूलभूत आणि दीर्घकालीन हितसंबंधांमध्ये आहे तसेच प्रादेशिक शांतता आणि विकासासाठी अनुकूल आहे.
दोन्ही देशांच्या प्रमुखांनी केलेल्या सहमतीची अंमलबजावणी करणे, परस्पर सामंजस्य आणि विश्वास वाढवणे, सतत संवाद राखणे आणि द्विपक्षीय संबंधांना चालना देण्याच्या दृष्टीने आवश्यक वातावरण निर्माण करणे यावर चीन आणि भारत यांनी सहमती दर्शवली.
सरकारी शिन्हुआ वृत्तसंस्थेच्या वृत्तानुसार कम्युनिस्ट पार्टी ऑफ चायनाच्या केंद्रीय समितीच्या राजकीय कार्यालयाचे सदस्य असलेले वांग यांनी असेही म्हटले आहे की, अशांत जगासमोर, चीन आणि भारत या दोन पूर्वेकडील प्राचीन संस्कृतीचा वारसा असणाऱ्या उदयोन्मुख विकसनशील देशांनी स्वातंत्र्याचे पालन केले पाहिजे, एकता आणि सहकार्य निवडले पाहिजे आणि एकमेकांचा उपभोग घेणे टाळले पाहिजे, असेही म्हटले आहे.
“दोन्ही बाजूंनी तातडीने काम करण्यास आणि उर्वरित भागातून पूर्णपणे माघार घेण्याच्या त्यांच्या प्रयत्नांना दुप्पट करण्यास सहमती दर्शविली,” असे भारतीय परराष्ट्र मंत्रालयाने जारी केलेल्या निवेदनात म्हटले आहे.
परराष्ट्र मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, बैठकीदरम्यान, डोवाल यांनी वांग यांना सांगितले की, सीमावर्ती भागात शांतता आणि स्थिरता येणे गरजेचे असून प्रत्यक्ष नियंत्रण रेषेचा (एलएसी) आदर करणे, हे द्विपक्षीय संबंध सामान्य होण्यासाठी आवश्यक आहे.
भारत आणि चीनमध्ये दोन आठवड्यांपूर्वी झालेल्या राजनैतिक चर्चेनंतर अजित डोवाल आणि वांग यी यांच्यात ही बैठक झाली. अद्याप कोणताही तोडगा न निघालेल्या समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी राजनैतिक आणि लष्करी मार्गांद्वारे संवाद वाढविण्यास डोवाल आणि वांग यांनी सहमती दर्शवली.
मे 2020 पासून, भारतीय आणि चिनी सैन्य आमनेसामने असून संघर्षाच्या काही ठिकाण्यांहून माघार घेण्यात आली असली तरी, सीमा वादावर संपूर्ण तोडगा अद्याप निघालेला नाही.
जून 2020 मध्ये गलवान खोऱ्यात झालेल्या रक्तरंजित संघर्षानंतर दोन्ही देशांमधील संबंध लक्षणीयरित्या बिघडले. गेल्या अनेक दशकांमध्ये पहिल्यांदाच दोन्ही बाजूंमध्ये घडलेला हा सर्वात गंभीर लष्करी संघर्ष होता.
जोपर्यंत सीमावर्ती भागात शांतता नांदत नाही तोपर्यंत चीनशी आपले संबंध सामान्य राहू शकत नाहीत, असे भारताचे म्हणणे आहे.
हा पेच सोडवण्यासाठी दोन्ही बाजूंकडून आतापर्यंत कॉर्प्स कमांडर स्तरावरील चर्चेच्या 31 फेऱ्या झाल्या आहेत.
तृप्ती नाथ
(रॉयटर्स)
(रॉयटर्स)
