चीन, इराण आणि रशियाच्या नौदलांनी सोमवारी इराणच्या आग्नेय बंदर शहर चाबहारच्या किनाऱ्यालगत उत्तर हिंद महासागरात ‘सिक्युरिटी बेल्ट-2025’ या महत्त्वपूर्ण संयुक्त लष्करी सराव सुरू केल्याचे इराणच्या तस्नीम न्यूज एजन्सीने म्हटले आहे.
चीनच्या संरक्षण मंत्रालयाने सांगितले की या सरावाचा उद्देश सहभागी राष्ट्रांमधील लष्करी विश्वास आणि व्यावहारिक सहकार्य मजबूत करणे हा आहे. या सरावात कृत्रिम सागरी हल्ले, संयुक्त शोध आणि बचाव कार्ये आणि सुरक्षा तपासणी यांचा समावेश असेल.
चिनी पीपल्स लिबरेशन आर्मी (पीएलए) नौदलाच्या 47 व्या कृती दलाकडून टाइप 052डी मार्गदर्शित क्षेपणास्त्र विध्वंसक बाओटौ आणि पुरवठा जहाज गाओओहू पाठवण्यात आले असून संपूर्ण कृती दल, ज्यात मार्गदर्शित क्षेपणास्त्र युद्धनौका होंगे आणि दोन जहाजावरील हेलिकॉप्टर्सचा समावेश आहे, जे डिसेंबरपासून जवळच्या एडनच्या आखातात कार्यरत आहेत. सिक्युरिटी बेल्ट-2025 मध्ये सहभागी होण्यापूर्वी, पीएलए नौदलाच्या युद्धनौका या वर्षाच्या सुरुवातीला पाकिस्तानातील कराची येथे झालेल्या अमन -2025 या बहुराष्ट्रीय सागरी सरावातही सहभागी झाल्या होत्या.
होर्मुजच्या सामुद्रधुनीला हिंद महासागराशी जोडणाऱ्या ओमानच्या आखातात हा सराव होणार आहे. एक महत्त्वपूर्ण ऊर्जा नौवहन मार्ग म्हणून, या प्रदेशाला चीन, इराण आणि रशियासाठी धोरणात्मक महत्त्व आहे, या सर्वांचे स्थैर्य राखण्यात आणि जागतिक व्यापार सुरक्षित करण्यात निहित स्वार्थ आहेत.
अधिकृत निवेदनानुसार, नियमित कवायतीचा उद्देश प्रादेशिक सुरक्षा आणि स्थैर्य वाढवणे, लष्करी समन्वय वाढवणे आणि सहभागी नौदलाची आंतरसंचालनीयता सुधारणे हा आहे.
2019 पासून सुरू झालेला चीन, इराण आणि रशिया यांच्यातील सिक्युरिटी बेल्ट-2025 हा यंदाचा पाचवा संयुक्त नौदल सराव आहे. गेल्या वर्षीचा सराव 11 मार्च ते 15 मार्चपर्यंत आयोजित करण्यात आला होता. यामध्ये पायरसीविरोधी मोहिमा आणि शोध तसेच बचाव मोहिमांवर लक्ष केंद्रित करण्यात आले होते. यात चीनचे 45 वे नौदल कृती दल, रशियाचे पॅसिफिक फ्लीट आणि 10हून अधिक इराणी जहाजे होती. पाकिस्तान, अझरबैजान, कझाकस्तान, ओमान, भारत आणि दक्षिण आफ्रिकेच्या प्रतिनिधींनी या सरावांचे निरीक्षण केले.
रशिया आणि इराणने या वर्षी त्यांच्या नौदलाची कोणती तुकडी सहभागी होईल याबाबत अद्याप माहिती दिलेली नसली तरी, या महिन्याच्या सुरुवातीला, अल्डर त्सेडेनझापोव्ह आणि रेझकी या युद्धनौकांसह रशियन पॅसिफिक फ्लीटच्या युद्धनौकांद्वारे पूर्व हिंद महासागरात तोफखान्याची कवायती घेण्यात आल्याचे अहवाल प्रसिद्ध झाले आहेत.
ओमानच्या आखातातील सुरक्षा ही एक महत्त्वपूर्ण व्यापार वाहिनी आणि तेल तसेच वायू चोकपॉईंट म्हणून त्याच्या भूमिकेमुळे जागतिक चिंतेचा विषय आहे. हा संयुक्त सराव मध्यपूर्वेतील तिन्ही देशांचे वाढते लष्करी सहकार्य आणि भू-राजकीय महत्त्वाकांक्षा अधोरेखित करतो.
रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतीन आणि इराणचे अध्यक्ष मसूद पेझेश्कियन यांनी जानेवारीत स्वाक्षऱ्या केलेल्या करारासह रशिया आणि इराण यांच्यातील धोरणात्मक करारांच्या मालिकेनंतर ही प्रगती झाली आहे.
इराणचे अमेरिकेबरोबरचे संबंध विशेषतः त्याच्या आण्विक कार्यक्रमानंतर तणावपूर्ण बनले आहेत. तेहरानने आपल्या आण्विक महत्त्वाकांक्षांना आळा घालण्याच्या अमेरिकेच्या मागण्यांना तीव्र विरोध केला आहे, ज्याला तो ‘गुंडगिरी’ म्हणतो. दरम्यान, रशिया आणि अमेरिका यांच्यातील संबंधांमध्ये बदल दिसून आले आहेत, मॉस्को प्रमुख प्रादेशिक मुद्द्यांवर वॉशिंग्टन आणि तेहरान यांच्यात मध्यस्थी करण्याचा प्रस्ताव देत आहे.
चीन, रशिया आणि इराण त्यांच्या संरक्षण आणि धोरणात्मक भागीदारीचा विस्तार करत असताना, सिक्युरिटी बेल्ट-2025 सराव जगातील सर्वात महत्त्वाच्या सागरी प्रदेशांपैकी एका प्रदेशात प्रभाव पाडण्याच्या त्यांच्या हेतूचे संकेत देणारा आहे.
टीम भारतशक्ती
