संपूर्ण देश 2047 मध्ये जेव्हा स्वातंत्र्याची शताब्दी साजरी करत असेल, तोपर्यंत भारतीय वायुदल पूर्णत: स्वावलंबी दल बनेल, अशी आकांक्षा ते बाळगतात. नुकत्याच पार पडलेल्या एका कार्यक्रमात, सायबर सुरक्षेपासून ते अवकाश-आधारित संसाधनांचा वापर करण्यापर्यंतच्या विविध मुद्द्यांवर चर्चा झाली, जे भारतीय वायु दलाला नवीन युगाचे स्वावलंबी दल बनण्यास मदत करतील.या कार्यक्रमाला भारतीय वायुसेनेचे वरिष्ठ अधिकारी, परदेशी मान्यवर आणि विविध थिंक टँकचे सदस्य उपस्थित होते.
हा कार्यक्रम प्रामुख्याने दोन विषयांवर केंद्रित होता. ज्यापैकी एक म्हणजे ‘एरोस्पेस पॉवर इन फ्युचर कॉन्फ्लिक्ट्स’ (Aerospace Power in Future Conflicts) आणि दुसरा ‘ट्रान्सफॉर्मेटिव्ह टेक्नॉलॉजीज इन एरोस्पेस पॉवर’ (Transformative Technologies in Aerospace Power). भारतीय हवाई दलातील विविध सेवानिवृत्त अधिकाऱ्यांनी या कार्यक्रमात हवाई शक्ती आणि तंत्रज्ञानाच्या विविध पैलूंवर आपले मत मांडले.
यावेळी ड्रोनवर विशेष भर देण्यात आला. स्वार्म ड्रोन आणि त्यांच्या युद्धभूमीवर होणाऱ्या परिणामांची सखोल चर्चा झाली. सायबर ऑपरेशन्स, ज्यात आक्रमक आणि रक्षात्मक ऑपरेशन्स दोन्हींचा समावेश होता, त्यावर चर्चा झाली.
पूर्व युरोप आणि पश्चिम आशियातील चालू संघर्षांमधून घेतलेले धडे, यावर यावेळी विचारविनिमय केला गेला. तसेच, युद्ध क्षेत्रातील पाचव्या आणि सहाव्या पिढीची लढाऊ विमानांचा (इतर वायू सेनांकडून वापरली जाणारी लढाऊ विमाने) भारतावर आणि आपल्या देशाच्या पाचव्या पिढीच्या लढाऊ विमानांवर होणारा प्रभाव याचाही आढावा घेण्यात आला.
विशेषतः भारतीय वायूसेनेच्या आणि सर्व सशस्त्र दलांच्या दृष्टीने, विशिष्ट तंत्रज्ञान आणि त्यांचा उपयोग यावरही विशेष चर्चा केली गेली. यात विविध पैलू, जसे की क्वांटम संगणन, निर्देशित ऊर्जा शस्त्रे, मनुष्य-निराकार सहकार्य, आणि रणनीतिक तसेच तात्त्विक उद्दिष्टांसाठी अंतराळ-आधारित संसाधनांचा वापर यावर चर्चा करण्यात आली.
स्टील्थवर महत्त्वपूर्ण चर्चा झाली. क्षेपणास्त्रांची श्रेणी सुमारे ३०० किमी पर्यंत वाढली आहे, हे लक्षात घेतल्यास स्टील्थची उपयुक्तता सुद्धा चर्चेचा विषय होती. इतकी तंत्रज्ञान उपलब्ध असतानाही मानवी गुप्तचरतेची गरज आणि महत्त्व यावर विचारविनिमय करण्यात आला. या संदर्भात, अशा संसाधनांचे संवर्धन आणि त्यांचे बळकटीकरण आवश्यक आहे, असे मत व्यक्त करण्यात आले.
चीनच्या लढाऊ विमाने जे उद्याच्या आकाशात उडतील, त्यांचे विश्लेषण करण्यात आले. चीनच्या J-35, J-36 आणि J-50 यांतील काही तपशीलांवर चर्चा झाली. J-36 आणि J-50 हे विकासाच्या टप्प्यावर आहेत. चीनच्या वायूसेनेच्या वाढत्या प्रगतीला लक्षात घेतल्यास, भारतीय वायूसेनेने, स्क्वॉड्रन सामर्थ्यसारख्या महत्त्वाच्या मुद्द्यांव्यतिरिक्त, सेन्सर फ्युजन, देखभाल समस्यांवर, विविध पिढ्यांच्या विमानांचा मिश्रण, स्टील्थ, आणि इतर अनेक मुद्द्यांवर लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक आहे.
उच्च-स्तरीय तंत्रज्ञान आणि भू-राजकारणावर आधारित तीन पुस्तके या कार्यक्रमात लाँच केली गेली.
टीम भारतशक्ती
