‘अंजदीप’ हे तिसरे पाणबुडीरोधी लढाऊ जहाज नौदलाकडे सुपूर्द

नौदलाच्या पाणबुडीविरोधी, किनारी पाळत आणि सुरुंग पेरण्याच्या क्षमता वाढवण्यासाठी डिझाइन केलेली, INS अंजदीप ही पूर्वीच्या INS अंजदीपचे आधुनिक रूप आहे. ही पेट्या-वर्गातील कॉर्व्हेट 2003 मध्ये सेवेतून निवृत्त झाली होती. हे नवीन जहाज भारताच्या किनारी भागाला पाण्याखालील वाढत्या धोक्यांपासून सुरक्षित ठेवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावेल अशी अपेक्षा आहे.

ही नौका कर्नाटकच्या कारवार किनाऱ्याजवळील अंजदीप बेटाच्या नावावरून ओळखली जाते, जे भारताच्या विस्तृत सागरी क्षेत्राचे संरक्षण करण्याच्या वचनबद्धतेचे प्रतीक आहे, असे भारतीय नौदलाने एका निवेदनात म्हटले आहे.

ASW-SWC कार्यक्रम सार्वजनिक-खाजगी भागीदारी (PPP) मॉडेल अंतर्गत राबविण्यात आला आहे, ज्यामध्ये जहाजांची रचना आणि बांधकाम इंडियन रजिस्टर ऑफ शिपिंग (RRS) वर्गीकरण नियमांनुसार करण्यात आले आहे. हा प्रकल्प देशातील सहयोगी संरक्षण उत्पादनाच्या वाढत्या परिपक्वतेवर प्रकाश टाकतो.

सुमारे 77 मीटर लांबीची असलेली ASW-SWC जहाजे वॉटरजेट प्रणालीद्वारे चालवली जाणारी भारतीय नौदलाची सर्वात मोठी युद्धनौका आहेत. ती अत्याधुनिक हलक्या वजनाच्या टॉर्पेडो, स्वदेशी बनावटीची पाणबुडीविरोधी रॉकेट आणि उथळ पाण्यातील सोनार प्रणालींनी सुसज्ज आहेत, ज्यामुळे किनाऱ्याजवळ कार्यरत असलेल्या पाणबुड्यांना प्रभावीपणे शोधणे आणि त्यांच्यावर कारवाई करणे शक्य होते.

भारतीय नौदलाच्या मते, INS अंजदीपमध्ये 80 टक्क्यांहून अधिक स्वदेशी सामग्री आहे, जी सरकारच्या ‘आत्मनिर्भर भारत’ उपक्रमाला बळकटी देते आणि आयातीवरील अवलंबित्व कमी करण्याच्या उद्देशाने असलेल्या देशांतर्गत संरक्षण उत्पादन परिसंस्थेच्या विस्ताराचे प्रतिबिंब दर्शवते.

INS अंजदीपच्या सुपूर्तीआधी, गेल्या महिन्यात मुंबईतील नौदल गोदीत आयोजित समारंभात माहे-श्रेणीच्या पहिल्या ASW-SWC, INS माहेचे जलावतरण करण्यात आले. या कार्यक्रमाचे आयोजन पश्चिम नौदल कमांडचे फ्लॅग ऑफिसर कमांडिंग-इन-चीफ व्हाइस ॲडमिरल कृष्णा स्वामिनाथन यांनी केले होते आणि लष्करप्रमुख जनरल उपेंद्र द्विवेदी यांनी वरिष्ठ नौदल अधिकारी, कोचीन शिपयार्डचे प्रतिनिधी आणि इतर प्रतिष्ठित पाहुण्यांसोबत कार्यक्रमाचे अध्यक्षस्थान भूषवले.

INS माहे हे नाव मलबार किनारपट्टीवरील ऐतिहासिक किनारी शहर माहेवरून घेतले आहे, ज्याचा समृद्ध सागरी वारसा जहाजाच्या कार्यात्मक क्षमता आणि लवचिकतेचे प्रतिबिंब आहे.

कोचीन शिपयार्ड लिमिटेडद्वारे (CSL)  निर्मित, या जहाजाची युद्धप्रणाली अनेक प्रणालींना एका संक्षिप्त परंतु शक्तिशाली नेटवर्कमध्ये एकत्रित करते. हे प्रामुख्याने किनारी आणि उथळ पाण्यातील पाणबुडीविरोधी कारवाईसाठी डिझाइन केलेले आहे. प्रगत शस्त्रे, सेन्सर्स आणि दळणवळण प्रणालींनी सुसज्ज असलेले हे जहाज पृष्ठभागाखालील धोके अचूकपणे शोधू, त्यांचा मागोवा घेऊ आणि त्यांना निष्प्रभ करू शकते. हे जहाज उथळ पाण्यात दीर्घकाळ कारवाई करण्यास सक्षम आहे आणि त्यात तांत्रिकदृष्ट्या प्रगत यंत्रसामग्री आणि नियंत्रण प्रणाली आहेत.

पाकिस्तान नौदलाच्या पाणबुडी ताफ्याच्या अपेक्षित विस्तारामुळे, ज्यात लहान पाणबुड्या आणि मानवरहित पाण्याखालील वाहनांचा समावेश आहे, ASW SWC भारतीय नौदलाच्या किनारी पाणबुडीविरोधी युद्ध प्रयत्नांना बळकटी देईल. ASW SWC कमी-तीव्रतेच्या सागरी कारवाया, विमानांसोबत समन्वित पाणबुडीविरोधी मोहिमा आणि किनारी पाण्यात शोध व बचाव कार्ये, यांसारखी इतर कामे करण्यास सक्षम आहे.

टीम भारतशक्ती