लडाखमधील तिसरा लढाऊ तळ न्योमा ऑक्टोबरपर्यंत कार्यान्वित होणार

• ऑक्टोबर 2025: आपत्कालीन लढाऊ आणि वाहतूक विमान ऑपरेशन्स हाताळण्यास सक्षम.
• 2026 च्या सुरुवातीपर्यंत, हँगर, टॅक्सीवे, साठवण डेपो आणि देखभाल बे पूर्ण झाल्यानंतर न्योमा हा पूर्णपणे कार्यरत लढाऊ तळ बनेल.

न्योमा विरुद्ध चीनः उंचीचा फायदा

चीनकडून अधिक लढाऊ विमाने तैनात केली जाऊ शकतात. मात्र त्याच्या तिबेटी पठारावरील हवाई तळांना उंचीवर कार्य करणाऱ्या इंजिन आणि पेलोड मर्यादांमुळे अडथळा येतो. लेह आणि थोईसबरोबरच न्योमा भारताला उंचीनुसार तीन लढाऊ तळांची क्षमता प्रदान करते, ज्यामुळे सातत्यपूर्ण उच्च-गती ऑपरेशन्स सक्षम होतात. 2020 सालच्या गलवान खोऱ्यातील संघर्षादरम्यान IAF. ने 68 हजारांहून अधिक सैनिक, 90 रणगाडे आणि 330 चिलखती वाहने हवाई मार्गाने पाठवून दिलेल्या वेगवान प्रतिसादाने, रसद आणि रणनीतीमध्ये न्योमा आधीच बजावत असलेली महत्त्वपूर्ण भूमिका दाखवून दिली.

मातीची धावपट्टी ते आधुनिक लढाऊ तळ

एकेकाळी संपूर्ण चिखल असलेले एएलजी न्योमा केवळ हेलिकॉप्टर्स आणि लहान उड्डाण विमानांना सामावून घेऊ शकत होते. 1 हजार 235 एकरांवर 214 कोटी रुपयांच्या अद्ययावतीकरणासह, न्योमामध्ये आता सुखोई-30, राफेल आणि वाहतूक विमानांसाठी काँक्रीट धावपट्टी आणि जागतिक दर्जाच्या पायाभूत सुविधा निर्माण करण्यात आल्या आहेत. हे परिवर्तन BRO च्या व्यापक उपक्रमाचा एक भाग आहे, ज्यात देशभरात नुकत्याच उद्घाटन झालेल्या 90 सीमा पायाभूत सुविधा प्रकल्पांचा देखील समावेश आहे.

पर्यावरणीय आणि कार्यात्मक आव्हाने

तिबेटी वन्य आणि काळ्या मानेच्या सारस पक्ष्यांचे घर असलेल्या चांगथांग वन्यजीव अभयारण्याच्या जवळ असल्यामुळे हवाई तळ विस्ताराला सुरुवातीला विरोधाला सामोरे जावे लागले. बांधकाम पुन्हा सुरू होण्यापूर्वी IAF ला मंजुरी घ्यावी लागली आणि पर्यावरणीय सुरक्षा उपायांची अंमलबजावणी करावी लागली. 13 हजार 700 फूट उंचीवर काम करताना तीव्र हवामान आणि कमी ऑक्सिजन यासारखी आव्हाने निर्माण होतात, ज्यामुळे लढाऊ विमानांसाठी विशेष अनुकूलता आणि वर्षभर काळजीपूर्वक दळणवळणाच्या नियोजनाची आवश्यकता असते.

लडाखमधील तिसरा लढाऊ तळः एक धोरणात्मक संकेत

एकदा कार्यान्वित झाल्यानंतर, लेह आणि थोईसला पूरक असलेला न्योमा हा लडाखमधील भारताचा तिसरा लढाऊ-ऑपरेशनल तळ असेल. पुढे तैनात केलेले हे हवाई क्षेत्र चीनला एक स्पष्ट धोरणात्मक संदेश पाठवते, जे त्याच्या हेलिपोर्ट विस्तार आणि पठार-धावपट्टीच्या मर्यादांचा प्रतिकार करते.

भविष्याचा विचार: भारताच्या हवाई शक्तीचा एक आधारस्तंभ

लढाऊ विमानांच्या चाचण्या आधीच सुरू असल्याने, न्योमा लवकरच भारताच्या उच्च-उंचीवरील संरक्षण धोरणाचा अग्रदूत ठरेल. सीमेवरील तणाव वाढत असताना, न्योमाची निकटता, तयारी आणि लवचिकता हवाई शक्तीचे संतुलन झुकवू शकते आणि कोणत्याही दु:साहसाला प्रतिबंध घालण्याचे काम करू शकते.

रवी शंकर