राजनाथ सिंह यांची थार शक्ती सरावाला उपस्थिती

ऑपरेशन सिंदूर हे भारताच्या नवीन धोरणात्मक विचारसरणीचे प्रतिबिंब आहे. “संकल्प आणि धैर्याचा” सिद्धांत जो देशाला स्वतःच्या अटींवर दहशतवादाला प्रत्युत्तर देण्यास अनुमती देतो, असे संरक्षण मंत्री राजनाथ सिंह यांनी शुक्रवारी लष्कराच्या वरिष्ठ कमांडर्सना सांगितले.

 

जैसलमेर येथे झालेल्या आर्मी कमांडर्स कॉन्फरन्समध्ये बोलताना सिंग म्हणाले की, मे महिन्यात पहलगाम दहशतवादी हल्ल्याचा बदला घेण्यासाठी सुरू केलेल्या या ऑपरेशनने “भारत कोणत्याही दहशतवादी कारवायांना स्वतःच्या अटींवर प्रत्युत्तर देईल असा एक नवीन धोरणात्मक विचार निर्माण केला आहे.” त्यांनी त्याचे वर्णन “मानवी प्रतिष्ठेसह धोरणात्मक अचूकता” एकत्रित करून “भारताचा नवीन संरक्षण सिद्धांत” असे केले.

संरक्षण प्रमुख जनरल अनिल चौहान, लष्कर प्रमुख जनरल उपेंद्र द्विवेदी आणि वरिष्ठ अधिकाऱ्यांनी उपस्थित पार पडलेल्या या परिषदेत भारताच्या ऑपरेशनल तयारीचा तसेच चीन आणि पाकिस्तानच्या सीमेवरील प्रादेशिक सुरक्षा परिस्थितीचा आढावा घेण्यात आला.

ऑपरेशन सिंदूर आणि धोरणात्मक स्पष्टता

या ऑपरेशनला राष्ट्रीय धैर्याचे प्रतीक म्हणून संबोधून सिंह म्हणाले, “ऑपरेशन सिंदूर इतिहासात केवळ लष्करी कारवाई म्हणून नव्हे तर देशाच्या नैतिक शिस्तीचे आणि धोरणात्मक स्पष्टतेचे प्रतिबिंब म्हणून नोंदले जाईल. हे ऑपरेशन संपलेले नाही – जोपर्यंत एक दहशतवादी मानसिकता जिवंत आहे तोपर्यंत शांततेसाठी आमचे ध्येय सुरू राहील.”

पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यानंतर- ज्यामध्ये 26 नागरिकांचा मृत्यू झाला-लष्कराने केलेल्या कारवाईमुळे भारताच्या लष्करी पराक्रमाचे आणि संयमाचे दर्शन घडवले. सीमेपलीकडून करण्यात आलेल्या या कारवाईत पाकिस्तानमधील दहशतवादी पायाभूत सुविधांना लक्ष्य करण्यात आले होते आणि 10 मे रोजी चार दिवसांच्या युद्धानंतर ही कारवाई स्थगित करण्यात आली.

आधुनिकीकरण आणि ग्रे-झोन युद्धावर लक्ष केंद्रित करा

या परिषदेदरम्यान त्यांनी लष्कराच्या वरिष्ठ नेतृत्वासोबत  ग्रे झोन वॉरफेअर (छुप्या कारवायांचे युद्ध) तसेच संयुक्तता, आत्मनिर्भरता आणि नवोन्मेष यासंदर्भातील मार्गदर्शक आराखड्याशी संबंधित महत्त्वाच्या पैलूंवर सविस्तर चर्चा करण्यात आली. शत्रूंना कधीही कमी न लेखण्याचे तसेच कायम सतर्क आणि सज्ज राहण्याचे आवाहनही त्यांनी केले. सायबर, अवकाश आणि माहिती क्षेत्रात लष्कराने पुढे राहिले पाहिजे यावर त्यांनी भर दिला.

सीमा परिस्थिती आणि संरक्षण कूटनीति

चीन सीमेबाबत बोलताना सिंह म्हणाले की सुरू असणारी चर्चा आणि तणाव कमी करणे हे भारताच्या “संतुलित आणि दृढ परराष्ट्र धोरणाचे” प्रतिबिंब आहे. त्यांनी भारताची तयारी अबाधित राहील याची पुष्टी केली. पाकिस्तानचा उल्लेख करताना ते म्हणाले की, प्रतिबंध आणि तयारी धोरणात्मक संयमासह एकत्र चालली पाहिजे.

कलम 370 हटवल्यानंतरचे जम्मू-काश्मीर आणि लष्कराची भूमिका

कलम 370 रद्द केल्यानंतर, जम्मू आणि काश्मीरमध्ये शांतता आणि विकासाची सुनिश्चिती करण्यात भारतीय लष्कराने बजावलेल्या महत्त्वपूर्ण भूमिकेचेही राजनाथ सिंह यांनी कौतुक  केले. “आता, तिथल्या रस्त्यांवर अशांततेने नव्हे तर आशा भरलेली आहे. निर्णय घेण्याची व्यवस्था आता स्थानिक लोकांच्या हातात आहे आणि या परिवर्तनात लष्कराने महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे,” असे ते म्हणाले.

थार शक्ती सराव

सैनिकांची  इच्छाशक्ती आणि शिस्तबद्धतेचेही त्यांनी कौतुक केले. यामुळेच भारतीय लष्कर हे जगातील कोणत्याही परिस्थितीशी जुळवून घेणाऱ्या दलांमधले एक असल्याचे मानले जाते असे ते म्हणाले. आपले जवान आव्हानात्मक परिस्थिती आणि विविधांगी आव्हाने असतानाही, बदलांशी जुळवून घेतात आणि राष्ट्रीय सुरक्षेला अधिक बळकटी देतात असे ते म्हणाले.

तनोट आणि लौंगेवाला येथील आपल्या भेटीदरम्यान, सिंह यांनी लॉंगेवाला युद्ध स्मारकावर पुष्पहार अर्पण केला, ब्रिगेडियर कुलदीप सिंग चांदपुरी यांच्या सन्मानार्थ चांदपुरी हॉलचे उद्घाटन केले आणि 1971 च्या युद्धातील दिग्गजांचा सत्कार केला. त्यांनी सैन्याच्या वारसा आणि नाविन्यपूर्णतेच्या मिश्रणाचे प्रतीक असलेल्या नवीन संघटनात्मक युनिट्स – भैरव बटालियन आणि अशनी प्लाटूनच्या क्षमतांचे दर्शन घडवणारे प्रदर्शन देखील पाहिले.

या सरावात पुढील पिढीतील शस्त्रे, प्रगत तंत्रज्ञान आणि नेटवर्क-सक्षम प्रणालींचा एकत्रित वापर दिसून आला, जे सर्व उच्च पातळीची ऑपरेशनल तयारी आणि संयुक्त क्षमता दर्शवितात. थार शक्ती सराव अनुभव आणि नाविन्यपूर्णतेच्या अखंड एकात्मिकतेचे प्रतीक आहे, जो JAI म्हणजेच संयुक्तता (Jointness) आत्मनिर्भरता (Atmanirbharta) आणि नवोपक्रम (Innovation) या दृष्टिकोनाशी  सुसंगत क्षमता विकास आणि सैन्य आधुनिकीकरणासाठी सैन्याच्या दृढ वचनबद्धतेवर भर देतो.

टीम भारतशक्ती