मोदी-ट्रम्प यांचे वैयक्तिक संबंध आता संपुष्टात: अमेरिकेचे माजी NSA बोल्टन

अमेरिकेचे माजी राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार जॉन बोल्टन यांनी असा दावा केला आहे की राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्याशी एकेकाळी अतिशय जिव्हाळ्याचे वैयक्तिक संबंध होते, परंतु आता तसे राहिलेले नाही. याशिवाय ट्रम्प यांच्याशी जवळीक असणे कधीही ‘सर्वात वाईट’ भावनेपासून मुक्ततेची हमी देत नाही.

बोल्टन यांचे हे वक्तव्य अशा वेळी आले आहे जेव्हा अनेक निरीक्षक भारत-अमेरिका संबंधांमधील वीस वर्षांहून अधिक काळातील सर्वात कठीण काळ म्हणून वर्णन करतात, ट्रम्प यांच्या टॅरिफ-चालित आर्थिक दृष्टिकोनामुळे आणि प्रशासनाकडून नवी दिल्लीवर वारंवार केल्या जाणाऱ्या टीकेमुळे हे संबंध आणखीनच घसरणीला लागले आहेत.

ब्रिटिश मीडिया आउटलेट एलबीसीला दिलेल्या मुलाखतीत बोल्टन यांनी असा युक्तिवाद केला की ट्रम्प जागतिक नेत्यांशी असलेल्या त्यांच्या वैयक्तिक व्यवहारांच्या दृष्टिकोनातून जागतिक राजनैतिकतेचा अर्थ लावतात.

“जर त्यांना असे वाटत असेल की त्यांचे व्लादिमीर पुतिन यांच्याशी सकारात्मक संबंध आहेत, तर ते गृहीत धरतात की वॉशिंग्टनचे मॉस्कोशी मजबूत संबंध आहेत. अर्थात, ते खरे नाही,”  असे बोल्टन म्हणाले.

ट्रम्प यांच्या पहिल्या कार्यकाळात राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार म्हणून काम केलेले आणि तेव्हापासून त्यांचे सर्वात कठोर टीकाकार बनलेले बोल्टन यांनी माजी राष्ट्राध्यक्षांच्या राजनैतिक शैलीबद्दलच्या त्यांच्या संशयाचा पुनरुच्चार केला.

‘ट्रम्प यांचे मोदींशी विलक्षण चांगले वैयक्तिक संबंध होते. मला वाटते ते आता संपले आहे. आणि उदाहरणार्थ, ब्रिटीश पंतप्रधान कीर स्टारमर यांच्यासाठी हे एक सावधगिरीचे उदाहरण असले पाहिजे, की सौहार्दपूर्ण वैयक्तिक संबंध काही वेळा उपयुक्त ठरू शकतात, परंतु ते नेत्यांना गंभीर परिणामांपासून वाचवू शकत नाहीत “, असे ते म्हणाले.

ट्रम्प 17 ते 19 सप्टेंबर दरम्यान ब्रिटनला जाण्याची शक्यता आहे.

वैयक्तिक संबंध ‘आता संपुष्टात’

मुलाखतीसोबतच्या एका सोशल मीडिया पोस्टमध्ये बोल्टन यांनी आरोप केला की ट्रम्प यांच्या धोरणांमुळे “अमेरिका-भारत संबंध अनेक दशके मागे गेले आहेत, मोदी रशिया आणि चीनच्या जवळ आले आहेत, बीजिंग अमेरिका आणि डोनाल्ड ट्रम्पचा पर्यायी भागीदार म्हणून स्वतःला उभे करायला उत्सुक आहे.”

बोल्टन यांनी पुढे म्हटले की अलिकडच्या काही महिन्यांत ट्रम्प यांनी नवी दिल्लीशी ज्या पद्धतीने वागले आहे त्यामुळे भारताला रशियावरील ऐतिहासिक अवलंबित्वातून हळूहळू दूर करण्याच्या दीर्घकालीन द्विपक्षीय अमेरिकन धोरणाला नुकसान पोहोचले आहे, त्याच वेळी चीनला सर्वात मोठा धोरणात्मक धोका म्हणून ओळखण्याची त्यांचा समज आणखी मजबूत झाला आहे.

“बिघडलेले संबंध परत रुळावर आणता येतील. मला वाटते की संबंध पुन्हा दुरुस्त करता येईल, परंतु सध्याची परिस्थिती खूप त्रासदायक आहे,” असे बोल्टन पुढे म्हणाले.

त्यांनी यापूर्वी असे प्रतिपादन केले आहे की भारताने रशियन तेल खरेदी केल्याच्या निषेधार्थ ट्रम्प प्रशासनाने लादलेल्या टॅरिफमुळे नवी दिल्ली अनवधानाने बीजिंग-मॉस्को युतीच्या जवळ आली असेल – हा परिणाम म्हणजे एक मोठी “स्वतःचीच चूक” म्हणून वर्णन केला आहे.

दरम्यान, बोल्टन स्वत:च्याच देशातील चौकशीला सामोरे जात आहेत. गोपनीय कागदपत्रांच्या गैरव्यवहाराच्या कथित गुन्हेगारी चौकशीच्या संदर्भात एफबीआय तपासकर्त्यांनी अलीकडेच मेरीलँडमधील त्यांच्या निवासस्थानाची आणि वॉशिंग्टनमधील त्यांच्या कार्यालयाची झडती घेतली होती.

टीम स्ट्रॅटन्यूज
(आयबीएनएसच्या इनपुट्ससह)