UN@80: दहशतवादाला आळा घालण्यासाठी सुधारणांची गरज- भारत

UN च्या (संयुक्त राष्ट्र) 80 व्या वर्धापन दिनानिमित्त बहुपक्षीयवाद, मजबूत संस्थात्मक सुधारणा आणि शांतता आणि समतेसाठी सामूहिक जागतिक वचनबद्धतेचे भारताने गुरुवारी आवाहन केले.

परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर यांच्या हस्ते “संघर्षाच्या युगात शांतता” दर्शविणाऱ्या एका विशेष टपाल तिकिटाचे प्रकाशन करून नवी दिल्ली येथे हा प्रसंग साजरा केला.

या कार्यक्रमात बोलताना जयशंकर म्हणाले की, जग युद्धे आणि दहशतवादापासून वाढत्या आर्थिक विषमतेपर्यंत अनेक संकटांना तोंड देत असताना आंतरराष्ट्रीय संस्थांच्या विश्वासार्हतेची परीक्षा बघितली जात आहे. त्यांनी नमूद केले की UN अपरिहार्य राहिले असले तरी, ते “त्याचे सदस्यत्व प्रतिबिंबित करत नाही किंवा जागतिक प्राधान्यक्रमांना संबोधित करत नाही”, त्यांच्या संरचनांमध्ये खूप पूर्वीच काळानुरूप सुधारणा होणे अपेक्षित होते यावर त्यांनी भर दिला.

“दहशतवादाला UN कडून मिळणारा प्रतिसाद हा त्यांच्या सर्वात स्पष्ट अपयशांपैकी एक आहे,” असे मंत्री म्हणाले, सुरक्षा परिषदेच्या स्थायी सदस्यांनी अतिरेकी गटांना मंजुरी देण्याच्या प्रयत्नांना रोखले आहे अशा उदाहरणांकडे लक्ष वेधले. “जेव्हा एखादा विद्यमान सदस्य पहलगामसारख्या दहशतवादी हल्ल्यांसाठी जबाबदार असलेल्यांना संरक्षण देतो, तेव्हा ते बहुपक्षीयवादाच्या विश्वासार्हतेचे काय करते?” असा प्रश्न त्यांनी पाकिस्तानस्थित अतिरेक्यांना संरक्षण देणाऱ्या चीनकडून वारंवार होणाऱ्या व्हेटोच्या संदर्भात विचारला.

जयशंकर यांनी इशारा दिला की जेव्हा जग दहशतवादाचे बळी आणि गुन्हेगार यांना समान मानते तेव्हा ते आंतरराष्ट्रीय व्यवस्थेच्या नैतिक पायाला कमकुवत करते. शांतता आणि सुरक्षिततेसाठी निवडक दृष्टिकोन UN चा पाया कमकुवत करतात आणि जागतिक विश्वासाला क्षीण करतात, असेही त्यांनी सांगितले.

विकसनशील राष्ट्रांवर टाकण्यात आलेल्या असमान भारावर प्रकाश टाकताना जयशंकर म्हणाले की, ग्लोबल साउथला संघर्ष, विस्कळीत पुरवठा साखळी आणि असमान आर्थिक पुनर्प्राप्तीचा सर्वाधिक त्रास सहन करावा लागत आहे. “अधिक विकसित देशांनी अनेकदा अशा परिणामांपासून स्वतःला दूर ठेवले असले तरी, ग्लोबल साउथला त्याचा फटका सहन करावा लागला आहे,” असे ते म्हणाले. 2030 च्या शाश्वत विकास उद्दिष्टांकडे अधिक समान सहकार्य आणि जलद प्रगतीचे आवाहन त्यांनी केले.

या आव्हानांना न जुमानता, मंत्र्यांनी UN च्या मूळच्या आदर्शांवर भारताचा कायमचा विश्वास पुन्हा व्यक्त केला. “कितीही कठीण असले तरी, बहुपक्षीयतेची वचनबद्धता मजबूत राहिली पाहिजे. कितीही त्रुटी असल्या तरी, संकटाच्या या काळात UN ना पाठिंबा दिला पाहिजे,” असे ते म्हणाले.

UN@80 ​​ची स्मृती टपाल तिकिटे टपाल विभाग आणि परराष्ट्र मंत्रालयाने संयुक्तपणे आयोजित केलेल्या देशव्यापी डिझाइन स्पर्धेचा परिणाम होती. “बहुपक्षीयता, जागतिक नेतृत्व आणि व्यवस्थापनाद्वारे आपले भविष्य घडवण्यासाठी UN@80 ​​आणि भारताचे नेतृत्व” या थीम अंतर्गत देशभरातील शाळा आणि महाविद्यालयांमधील विद्यार्थ्यांकडून 7 लाख 40 हजारांहून अधिक प्रवेशिका या स्पर्धेत सादर केल्या.

जयशंकर म्हणाले की, या स्पर्धेतून ज्या डिझाइनची विजेते म्हणून निवड करण्यात आली ते  “संघर्षाच्या या काळात शांततेची गरज” प्रतिबिंबित करते, जे जागतिक सुसंवादासाठी भारताचे दृष्टिकोन आणि त्याच्या तरुण पिढीच्या आकांक्षा दोन्ही प्रतिबिंबित करते. तिकिटासह प्रकाशित केलेल्या विशेष first day cover मध्ये UN च्या शांतता मोहिमांमध्ये भारताच्या दीर्घकालीन योगदानाची देखील नोंद आहे, ज्याचे वर्णन मंत्र्यांनी “एक कर्तव्यदक्ष सदस्याचे मूलभूत कर्तव्य” असे केले आहे.

UN चा संस्थापक सदस्य म्हणून, भारताने त्यांच्या 9 व्या, 40 व्या, 50 व्या आणि 75 व्या वर्धापनदिनांसह UN चे प्रमुख टप्पे चिन्हांकित करणारे स्मारक तिकिट जारी केले आहेत. नवीन UN@80 ​​प्रकाशन ही परंपरा पुढे चालू ठेवते, शांतता, विकास आणि समावेशक जागतिक प्रशासनासाठी भारताच्या वचनबद्धतेची पुष्टी करते आणि संयुक्त राष्ट्रांच्या व्यवस्थेत तातडीने आणि प्रातिनिधिक सुधारणांचे आवाहन अधोरेखित करते.

हुमा सिद्दीकी