ऑपरेशन सिंदूर: नौदलाची आक्रमक भूमिका, पाकिस्तानला फटका-नौदल प्रमुख

ऑपरेशन सिंदूर दरम्यान भारतीय नौदलाच्या आक्रमक सागरी भूमिकेमुळे पाकिस्तानी नौदलाच्या पर्यायांना केवळ निष्प्रभ केले नाही तर इस्लामाबादला आर्थिक नुकसानही सहन करावे लागले असा खुलासा नौदल प्रमुख अ‍ॅडमिरल दिनेश के. त्रिपाठी यांनी केला आहे. 

वार्षिक पत्रकार परिषदेत पत्रकारांशी बोलताना अ‍ॅडमिरल त्रिपाठी म्हणाले की, मे महिन्यातील उत्तर अरबी समुद्रात भारतीय नौदलाच्या कॅरियर बॅटल ग्रुपच्या (सीबीजी)  तैनातीने पाकिस्तानच्या गणितात आमूलाग्र बदल केला. 

“ऑपरेशन सिंदूरदरम्यान आक्रमक पवित्रा आणि तात्काळ कारवाई, उत्तर अरबी समुद्रात कॅरियर बॅटल ग्रुपच्या (सीबीजी)  तैनातीने, पाकिस्तानी नौदलाला त्यांच्या बंदरांजवळ किंवा मकरन किनाऱ्याजवळ राहण्यास भाग पाडले,” असे ते म्हणाले. ते पुढे म्हणाले, “पाकिस्तानने कधीही बाहेर पडण्याचे धाडस केले नाही; नौदलाने हीच भूमिका बजावली. आणि आम्ही देखील सांगितल्याप्रमाणे, नौदलाकडून जी काही अपेक्षा होती ती पूर्ण करण्यास तयार होतो.” अ‍ॅडमिरल त्रिपाठी म्हणाले की, आवश्यकता पडल्यास नौदल युद्धाच्या वाढीसाठी पूर्णपणे तयार आहे.

या कारवाईचा समारोप झाला आहे अशी समजूत असणाऱ्यांसाठी, अ‍ॅडमिरल त्रिपाठी यांनी स्पष्ट केले की ऑपरेशन सिंदूर अजूनही सुरूच आहे आणि नौदलाने उच्च ऑपरेशनल तयारी कायम ठेवली आहे.

“ही एक अशी कारवाई आहे जी प्रगतीपथावर आहे,” असे त्यांनी नमूद केले. मे महिन्यात झालेल्या चार दिवसांच्या संघर्षानंतर भारताने सात महिन्यांहून अधिक काळ देखरेख आणि सागरी ऑपरेशन्सचा उच्च वेग कायम ठेवला आहे यावर त्यांनी भर दिला.

त्यांच्या मते, या कारवाईचा परिणाम लष्करी प्रतिबंधकतेपलीकडे गेला आणि त्याचा थेट पाकिस्तानच्या अर्थव्यवस्थेवर परिणाम झाला. त्यांनी सांगितले की या शत्रुत्वामुळे निर्माण होणाऱ्या धोक्यांमुळे व्यापारी शिपिंग ऑपरेटर पाकिस्तानच्या बंदरांवर जहाजे पाठवण्यास अधिकाधिक अनुत्सुक झाले आणि त्यामुळे सागरी विम्याचा खर्च वाढला.

“तुम्हाला हे देखील लक्षात घ्यायला हवे की 4 दिवसांच्या संघर्षाचा पाकिस्तानच्या अर्थव्यवस्थेवर लक्षणीय परिणाम झाला. तुमच्यापैकी काहींना माहिती आहे की जगभरातील अनेक मोठ्या शिपिंग कंपन्या पाकिस्तानमधील बंदरे टाळत आहेत. त्यामुळे जोखीम घेण्यास तयार असलेल्या व्यापारी जहाजांची संख्या कमी झाली,” असे ॲडमिरल त्रिपाठी म्हणाले.

नौदल प्रमुखांनी या व्यत्ययाच्या प्रमाणाची अधिक तपशीलवार माहिती दिली. पाकिस्तानवर पडणाऱ्या आर्थिक दबावाबद्दलच्या प्रश्नाला उत्तर देताना ते म्हणाले, “आमच्यावर आर्थिक परिणाम होत आहेत. सर्व शिपिंग कंपन्या पाकिस्तानी बंदरांमध्ये प्रवेश करण्यास नकार देतात जी खुल्या क्षेत्रात आहेत. काही अंदाजांनुसार, व्यापार 10 ते 15 टक्क्यांनी कमी झाला असून त्याचा पाकिस्तानवर आर्थिक परिणाम झाला हे अगदी स्पष्ट होते. अर्थात प्रत्यक्षात कोणताही अर्थपूर्ण परिणाम होण्यासाठी हा खूप कमी वेळ होता, परंतु स्पष्टपणे, त्यांना धक्का बसला असेल. जर हे ऑपरेशन, इतर ऑपरेशन्सप्रमाणे, जास्त काळ चालू राहिले असते, तर त्यांच्या अर्थव्यवस्थेला मोठा फटका बसला असता.”

त्यांनी पुढे सांगितले की, सुरुवातीच्या लढाईनंतर भारतीय नौदलाने आपली दक्षता कमी केली नाही. “त्या 4 दिवसांनंतर गेल्या 7-8 महिन्यांत, भारतीय नौदलाने आपत्कालीन परिस्थितीसह ऑपरेशन्सचा वेग वाढवत नेला आहे आणि सागरी क्षेत्रातील तैनाती कमी केलेली नाही जेणेकरून आपण कोणत्याही परिस्थितीला आणखी जलद प्रतिसाद देऊ शकू,” असे नौदल प्रमुख म्हणाले.

22 एप्रिल रोजी झालेल्या पहलगाम दहशतवादी हल्ल्याला प्रत्युत्तर म्हणून भारतीय सुरक्षा दलांनी पाकिस्तानच्या हद्दीत खोलवर हल्ला केला तेव्हा 7 मे रोजी रात्री ऑपरेशन सिंदूर सुरू करण्यात आले. या हल्ल्यांमुळे 100 हून अधिक दहशतवादी मारले गेले. त्यानंतर पाकिस्तानने सुरू केलेल्या वाढत्या हल्ल्यांमुळे एका छोट्या संघर्षाला सुरुवात झाली, ज्या दरम्यान 10 मे रोजी संघर्ष बंदी होण्यापूर्वी भारतीय सैन्याने पाकिस्तानमधील प्रमुख लष्करी पायाभूत सुविधा नष्ट केल्या.

अ‍ॅडमिरल त्रिपाठी यांचे भाष्य समुद्रात आणि त्यापलीकडे झालेल्या लढाईच्या परिणामांना आकार देण्यात नौदलाची महत्त्वाची भूमिका अधोरेखित करते, ज्याच्या भूमिकेमुळे पाकिस्तानवर धोरणात्मक आणि आर्थिक दोन्ही परिणाम झाले.

रवी शंकर