लेबनॉनचे लष्करप्रमुख जोसेफ औन यांची गुरुवारी राष्ट्रीय संसदेद्वारे राष्ट्राध्यक्ष म्हणून निवड होणार असल्याचे तीन वरिष्ठ राजकीय सूत्रांनी सांगितले. या निर्णयामुळे 2022 पासून राष्ट्रपतीपदाची रिक्त जागा भरली जाणार आहे.
गेल्या वर्षी इस्रायलशी झालेल्या युद्धामुळे शिया मुस्लिम हिजबुल्लाहला मोठ्या प्रमाणात धक्का बसला. याशिवाय डिसेंबरमध्ये त्याचा सीरियन सहकारी बशर अल-असादला सत्तेवरून हटवल्यानंतर ही निवडणूक लेबनॉनच्या सत्ता संतुलनाची पहिली परीक्षा आहे.
देशातील सांप्रदायिक सत्ता वाटून घेण्याच्या व्यवस्थेत मारोनाईट ख्रिश्चनांसाठी राखीव असलेले हे पद ऑक्टोबर 2022 मध्ये मिशेल औन यांचा कार्यकाळ संपल्यापासून रिक्त आहे. 128 सदस्यांच्या संसदेतील कोणत्याही गटाकडे आपल्याच नेत्याची निवड व्हावी याचे दडपण आणण्यासाठी पुरेशा जागा नाहीत. याशिवाय आतापर्यंत एकमताने उमेदवार निवडीवर सहमती होऊ शकलेली नाही.
औन यांना मिळणारा प्रतिसाद
हिजबुल्लाहच्या पसंतीचे उमेदवार – सुलेमान फ्रँगीह – यांनी आपली उमेदवारी मागे घेतल्याने आणि इतर कायदेकर्त्यांच्या वाढत्या संख्येसह लष्करी कमांडरला पाठिंबा जाहीर केल्याने बुधवारी जोसेफ औन यांच्या उमेदवारीला मोठी गती मिळाली.
संसदेचे अध्यक्ष नबीह बेरी यांच्या नेतृत्वाखालील हिजबुल्लाह आणि त्याचे शिया मित्र, अमल चळवळीने फ्रान्गिह यांच्याकडून अडकल्यामुळे ऐऊनच्या उमेदवारीबद्दल फार पूर्वीपासूनच आक्षेप व्यक्त केला होता, तर तीन सूत्रांनी सांगितले की 86 सुरक्षित करण्यासाठी पुरेसे शिया खासदार त्यांना निवडून देतील. त्याला जिंकण्यासाठी आवश्यक मते.
लेबनीज राजकारण्यांपैकी एकाने सांगितले की लेबनीज गटांशी पाश्चात्य आणि अरब संपर्क बुधवारी ऑऊनची निवडणूक सुरक्षित करण्याच्या उद्देशाने वाढले आहेत, ज्यांना लेबनीज राजकीय सूत्रांनी यूएस मान्यता प्राप्त असल्याचे म्हटले आहे.
हिजबुल्लाह आणि त्याचा शिया सहयोगी, संसदेचे अध्यक्ष नबीह बेरी यांच्या नेतृत्वाखालील अमल मूव्हमेंटने फार पूर्वीपासून औन यांच्या उमेदवारीबद्दल शंका व्यक्त केली होती, कारण ते फ्रँगीह यांच्या बाजूने राहिले होते. तीन सूत्रांनी सांगितले की पुरेसे शिया खासदार यांच्या बाजूने उभे राहण्यासाठी आवश्यक असलेली 86 मते मिळवण्यासाठी त्यांच्या निवडीवर शिक्कामोर्तब करतील.
लेबनॉनच्या राजकारण्यांपैकी एकाने सांगितले की लेबनॉनच्या गटांशी पाश्चात्य आणि अरब यांच्यातील संबंध बुधवारी औन यांची निवड नक्की करण्याच्या उद्देशाने अधिक वाढले. लेबनॉनच्या राजकीय सूत्रांचे म्हणणे आहे की या सगळ्याला अमेरिकेची मान्यता आहे.
औन यांच्या नावाला मोठे आंतरराष्ट्रीय समर्थन
फ्रेंच आणि सौदी राजदूतांनी बुधवारी बैरूतमध्ये लेबनीज राजकारण्यांची भेट घेतली. सौदी राजदूत, प्रिन्स यझिद बिन फरहान यांना भेटलेल्या चार लेबनीज राजकीय सूत्रांनी गेल्या आठवड्यात सांगितले की त्यांनी आपली पसंती स्पष्ट केली असून औन यांना सौदीचे समर्थन लाभले आहे.
इराण, अमेरिका आणि त्याच्या आखाती अरब मित्रराष्ट्रांनी दहशतवादी गट म्हणून सूचीबद्ध केलेल्या शस्त्रसज्ज हिजबुल्लाहने आपली भूमिका बदलण्यापूर्वी, आपला प्रभाव वाढावा यासाठी तेहरानशी झुंज देत, सौदी अरेबियाने एकेकाळी लेबनॉनमध्ये आपला प्रभाव पाडला होता.
60 वर्षीय औन हे 2017 पासून अमेरिका-समर्थित लेबनीज सैन्याचे कमांडर आहेत. त्यांच्या देखरेखीखाली, अमेरिकेची मदत सैन्याला सतत मिळत राहिली, कारण तो हिजबुल्लाहच्या प्रभावाला आळा घालण्यासाठी राज्य संस्थांना समर्थन देण्यावर केंद्रित असलेल्या अमेरिकेच्या दीर्घकालीन धोरणाचा भाग आहे.
विजयी होण्यासाठी उमेदवाराला पहिल्या फेरीत 86 किंवा दुसऱ्या फेरीत 65 मतांची आवश्यकता असते. परंतु बेरी यांनी म्हटले आहे की आऊन हे अजूनही राज्य कर्मचारी म्हणून सेवेत असल्याने त्यांना अजूनही 86 मतांची आवश्यकता असेल कारण त्यांच्या निवडीसाठी घटनात्मक दुरुस्ती आवश्यक आहे.
जॉर्ज ॲडवान, लेबनीज फोर्सेस पार्टीचे सदस्य, ख्रिश्चन गट ज्यांनी हिजबुल्लाला कट्टरपणे विरोध केला आणि औन यांना मतदान करण्याचा निर्णय घेतला. त्यांच्या मते, ही निवडणूक “नवीन टप्प्याचे दरवाजे उघडेल.”
मोठे बदल
नोव्हेंबरमध्ये वॉशिंग्टन आणि पॅरिसने मध्यस्थी करून केलेल्या युद्धबंदीला बळकटी देण्यात मेजर औन यांची महत्त्वाची भूमिका आहे. इस्रायली आणि हिजबुल्लाह सैन्याने माघार घेतल्यामुळे सैन्याला दक्षिण लेबनॉनमध्ये तैनात करणे आवश्यक आहे.
2019 मधील आर्थिक घडी विस्कळीत झाल्यापासून अजूनही त्रस्त असलेल्या लेबनॉनला युद्धातून परत उभे करण्यासाठी परदेशी मदतीची नितांत गरज आहे.
बहुतांश नुकसान शिया बहुल भागात झाले आहे. असाद यांच्या हकालपट्टीमुळे इराणला होणारा त्याचा पुरवठा मार्ग तुटलेल्या हिजबुल्लाने लेबनॉनला अरब आणि आंतरराष्ट्रीय पाठिंब्याचे आवाहन केले आहे.
मध्यपूर्वेतील ऐतिहासिक बदलाच्या पार्श्वभूमीवर हे मतदान होत असून, असद यांच्या नेतृत्वाखालील सीरियन राज्याने प्रत्यक्ष आणि हिजबुल्लाहसारख्या मित्रपक्षांद्वारे अनेक दशके लेबनॉनवर वर्चस्व गाजवले.
2016 मध्ये मिशेल औन यांना अध्यक्षपदावर नेण्यासाठी हिजबुल्लाचा पाठिंबा महत्त्वाचा होता, कारण त्यांच्या शक्तिशाली शस्त्रागाराला पाठिंबा देणारा गट वरचढ होता.
परराष्ट्र खात्याच्या प्रवक्त्याने सांगितले की, “पुढील अध्यक्ष निवडणे हे लेबनॉनवर अवलंबून आहे, अमेरिका किंवा कोणत्याही बाह्य शक्तीच्या मर्जीवर नाही.”
“नवीन अध्यक्ष निवडण्यासाठी लेबनॉनवर दबाव आणण्याच्या आमच्या प्रयत्नांमध्ये आम्ही सातत्य राखून आहोत, जे आम्हाला लेबनॉनच्या राजकीय संस्थांना बळकट करण्यासाठी महत्त्वाचे वाटते,” असे प्रवक्त्याने सांगितले.
सौदी मंत्री फैजल बिन फरहान यांनी गेल्या ऑक्टोबरमध्ये सांगितले की रियाध कधीही लेबनॉनपासून पूर्णपणे वेगळे झाले नाही आणि बाहेरील देशांनी लेबनॉनला काय करावे हे सांगू नये.
फ्रान्सचे परराष्ट्र मंत्री जीन-नोएल बॅरोट यांनी फ्रान्स इंटर रेडिओला दिलेल्या निवेदनात आशा व्यक्त केली, की ही निवडणूक “शांततेच्या या गतिशील निरंतर प्रयत्न” आणि लेबनॉनच्या आर्थिक आणि सामाजिक पुनर्प्राप्तीसाठी देखील महत्त्वपूर्ण आहे.
संपूर्ण जगाचे लक्ष केंद्रित असलेल्या या निवडणुकीतील इतर उमेदवारांमध्ये आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधीचे एक वरिष्ठ अधिकारी जिहाद अझौर, ज्यांनी पूर्वी अर्थमंत्री म्हणून काम केले होते आणि मेजर-जनरल एलियास अल-बायसरी-राज्य सुरक्षा संस्था, जनरल सिक्युरिटीचे प्रमुख यांचा समावेश आहे.
टीम स्ट्रॅटन्यूज
(रॉयटर्स)
