संरक्षणमंत्री राजनाथ सिंह यांनी आज म्हणजे 24 जानेवारी रोजी नवी दिल्लीत अधिकृतपणे ‘संजय-द बॅटलफिल्ड सर्व्हिलन्स सिस्टमचा (बीएसएस)’ शुभारंभ केला. संरक्षण मंत्रालयाच्या निवेदनात म्हटले आहे की, ही प्रगत, स्वयंचलित प्रणाली जमीन आणि हवाई युद्धक्षेत्रातील सेन्सर्सकडून इनपुट एकत्रित करते, अचूकतेची पडताळणी करण्यासाठी त्यांच्यावर प्रक्रिया करते, डुप्लिकेशन दूर करते आणि युद्धभूमीचे एक एकीकृत ‘सामान्य पाळत ठेवण्यासाठी चित्र’ तयार करते. सुरक्षित माहितीचा प्रसार सुनिश्चित करण्यासाठी ही प्रणाली लष्कराच्या डेटा नेटवर्क आणि उपग्रह संप्रेषण नेटवर्कवर अखंडपणे कार्यरत आहे. संरक्षण मंत्रालयाने (एमओडी) आपल्या निवेदनात संजयचे वर्णन आधुनिक युद्धासाठी परिवर्तनशील साधन म्हणून केले आहे.
“ही प्रणाली युद्धभूमीतील पारदर्शकता वाढवते आणि कमांड मुख्यालय, लष्करी मुख्यालय आणि भारतीय लष्कराच्या निर्णय समर्थन प्रणालीला रिअल-टाइम इनपुट प्रदान करून केंद्रीकृत वेब अनुप्रयोगाद्वारे कामगिरी दरम्यान क्रांती घडवून आणेल.”
अत्याधुनिक सेन्सर्स आणि विश्लेषण साधनांनी सुसज्ज असलेल्या संजयची रचना जमिनीवरील विशाल सीमांवर लक्ष ठेवण्यासाठी, घुसखोरी शोधणे आणि रोखणे तसेच अतुलनीय परिस्थितीजन्य जागरूकता प्रदान करण्यासाठी करण्यात आली आहे. ही प्रणाली गुप्तचर, पाळत ठेवणे आणि टेहळणी करणे (आयएसआर) कार्यांसाठी एक शक्ती गुणक म्हणून काम करते, ज्यामुळे कमांडरांना network-centric वातावरणात पारंपारिक आणि उप-पारंपारिक अशा दोन्ही परिस्थितींमध्ये प्रभावीपणे काम करण्यास सक्षम करते. माहिती आणि network-centric युद्धपद्धती स्वीकारण्याच्या दृष्टीने भारतीय लष्करासाठी ही एक महत्त्वपूर्ण झेप आहे.
भारतीय लष्कर आणि भारत इलेक्ट्रॉनिक्स लिमिटेड (बीईएल) यांच्या संयुक्त सहकार्याने संजय प्रणाली स्वदेशी पद्धतीने विकसित करण्यात आली आहे. भारतीय लष्कराच्या ‘तंत्रज्ञान समावेशकता वर्ष’ च्या अनुषंगाने आत्मनिर्भर भारत उपक्रमांतर्गत आत्मनिर्भरता प्राप्त करण्याच्या भारताच्या वचनबद्धतेशी सुसंगत आहे.
भारतीय लष्करात संजयचा समावेश मार्च ते ऑक्टोबर 2025 या काळात तीन टप्प्यात होईल. संरक्षण मंत्रालयाने यंदाचे वर्ष हे ‘सुधारणांचे वर्ष’ घोषित केले. खरेदी (भारतीय) श्रेणी अंतर्गत विकसित केलेल्या या प्रणालीचा प्रकल्प खर्च 2 हजार 402 कोटी रुपये आहे. हे भारतीय लष्कराच्या सर्व कार्यरत तुकड्या, विभाग आणि तुकड्यांमध्ये तैनात केले जाईल.
या समारंभाला संरक्षण राज्यमंत्री संजय सेठ, चीफ ऑफ डिफेन्स स्टाफ जनरल अनिल चौहान, लष्कर प्रमुख जनरल उपेंद्र द्विवेदी, संरक्षण सचिव राजेश कुमार सिंग, सचिव (संरक्षण उत्पादन) संजीव कुमार आणि बीईएलचे अध्यक्ष तसेच व्यवस्थापकीय संचालक मनोज जैन यांच्यासह संरक्षण मंत्रालय आणि बीईएलचे वरिष्ठ अधिकारी उपस्थित होते.
टीम भारतशक्ती
