पंतप्रधान नरेंद्र मोदी, यांनी शुक्रवारी बांगलादेशच्या अंतरिम सरकारचे प्रमुख मोहम्मद युनूस यांची भेट घेतली. सध्या बँकॉकमध्ये सुरू असलेल्या BIMSTEC शिखर परिषदेच्या निमित्ताने दोन्ही नेत्यांची भेट झाली. हे त्या नॉबेल पारितोषिक विजेत्याच्या टिप्पणीच्या नंतरचे होते, ज्यामुळे उत्तर-पूर्व भारतावर वाद निर्माण झाला.
विद्यार्थ्यांच्या नेतृत्वाखालील तीव्र निदर्शनांमध्ये, माजी पंतप्रधान शेख हसीना यांना पदावरून हटवल्यानंतर बांगलादेशच्या अंतरिम सरकारची सूत्रे हाती घेतल्यानंतर मोदी आणि युनूस यांची ही पहिलीच भेट आहे.
दिल्ली समर्थक नेत्या अशी ओळख असलेल्या हसीना यांचे सरकार पाडल्यानंतर भारत आणि बांगलादेशमधील संबंध मंदावले.
हसीना आपल्या सरकारच्या अचानक निलंबनानंतर ५ ऑगस्ट २०२४ रोजी भारतात पळून गेल्या, तिच्या विजयाच्या महिन्यांनंतर. हसीनाच्या बाहेर पडल्यावर भारताने बांगलादेशात होणाऱ्या अल्पसंख्याकांवरील अत्याचारांच्या वाढीबद्दल चिंता व्यक्त केली.
हे सर्व बांगलादेश आणि चीनमधील वाढती जवळीकता लक्षात घेऊन घडले.
चेरि-पिकिंग
भारताचे परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर, यांनी गुरुवारी बांगलादेशच्या अंतरिम सरकारचे प्रमुख मोहम्मद युनू यांच्यावर, उत्तर-पूर्व भारतावरील त्यांच्या टिप्पणीबद्दल टीका केली. त्यांनी म्हटले की, एखाद्याला करावयाचे सहकार्य हे “चेरि-पिकिंग” वर आधारित नसावे.
थायलंडमधील 6व्या BIMSTEC शिखर परिषदेत बोलताना, जयशंकर यांनी युनूस आणि त्यांच्या प्रशासनाला एक मजबूत संदेश दिला आणि सांगितले की, “भारताला बंगालच्या उपसागरातील सर्वात लांब किनारा आहे.”
जयशंकर म्हणाले की, “भारताला BIMSTEC संदर्भात त्याची विशेष जबाबदारी माहिती आहे. अखेरीस, बंगालच्या उपसागरात आपल्याकडे जवळपास ६५०० किमी लांब किनारा आहे.”
युनूस यांच्या टिप्पणीला प्रत्युत्तर देताना त्यांनी सांगितले की, भारताचे उत्तर-पूर्व क्षेत्र आता BIMSTEC साठी एक कनेक्टिव्हिटी हब बनत आहे.
“भारत फक्त पाच BIMSTEC सदस्यांशी सीमा शेअर करत नाही, तर त्यापैकी बऱ्याच देशांशी चांगले संबंधही राखून आहे, तसेच भारतीय उपखंड आणि आसियान यांच्यातील एक महत्त्वाचे इंटरफेस प्रदान करतो. विशेषत: आमचा उत्तर-पूर्व क्षेत्र बिमस्टेकसाठी एक कनेक्टिव्हिटी हब म्हणून उदयास येत आहे, ज्यात रस्ते, रेल्वे, जलमार्ग, ग्रिड्स आणि पाइपलाइनचा एक व्यापक जाळा आहे. याशिवाय, त्रिपक्षीय महामार्ग पूर्ण झाल्यावर भारताच्या उत्तर-पूर्व क्षेत्राला पॅसिफिक महासागरापर्यंत जोडले जाईल, जे एक खरे गेम-चेंजर ठरेल,” असे ते म्हणाले.
युनूस यांची वादग्रस्त टिपण्णी
सोशल मीडियावर व्हायरल झालेल्या एका व्हिडिओनुसार, युनूस यांनी कदाचित चीनच्या चार दिवसीय दौऱ्यादरम्यान, भारताच्या उत्तर-पूर्व क्षेत्राबद्दल वादग्रस्त टिप्पणी केली होती, ज्यामध्ये त्यांनी भारताच्या उत्तर-पूर्व क्षेत्राला ‘बीजिंगच्या आर्थिक विस्तारासाठीची एक संधी’ म्हणून संबोधित केले होते.
व्हिडिओमध्ये युनूस असे म्हणताना ऐकले गेले, की “भारताच्या पूर्वेकडील सात राज्यांना ‘Seven Sisters’ म्हणून ओळखले जाते. ते भारताचे अंतर्गत प्रदेश आहेत. त्यांच्याकडे समुद्राशी संपर्क साधण्याचा कोणताही मार्ग नाही. त्यामुळे ही चीनी अर्थव्यवस्थेसाठी विस्तार करण्याची एक मोठी संधी ठरू शकते.”
भारत आणि बांगलादेश यांच्यात द्विपक्षीय तणाव त्या वेळी वाढला, जेव्हा दिल्लीच्या समर्थनार्थ असलेले शेख हसीना यांचे सरकार ऑगस्ट महिन्यात पडले आणि त्यानंतर दक्षिण आशियामध्ये अल्पसंख्यांकांवर हल्ले झाले.
हसीना भारतात पळून गेल्या, जेव्हा त्यांच्या विरोधात हिंसक निदर्शने झाली, ज्याची सुरुवात विरोधी कोटा आंदोलनाने झाली होती आणि युनूस यांना बांगलादेशच्या अंतरिम सरकारमध्ये सल्लागार म्हणून नियुक्त करण्यात आले.
(IBNS च्या इनपुट्ससह)
