पाकिस्तानने आपला हवाई मार्ग बंद केल्यामुळे आणि काश्मीरमधील दहशतवादी हल्ल्यानंतर वाढलेल्या तणावामुळे, एअर इंडिया आणि इंडिगो या भारतीय विमान कंपन्यांना आंतरराष्ट्रीय मार्ग बदलावे लागत आहेत, ज्यामुळे इंधनाचा खर्च वाढला असून उड्डाणांच्या वेळेतही वाढ होते आहे.
काश्मीरमधील पहलगाममध्ये दहशतवाद्यांनी 26 जणांची हत्या केल्याच्या घटनेमध्ये पाकिस्तानच्या घटकांचा सहभाग असल्याचे भारताने म्हटले, मात्र पाकिस्तानने कोणत्याही प्रकारचा सहभाग नाकारला आहे.
या पार्श्वभूमीवर भारत आणि पाकिस्तान या दोन्ही अण्वस्त्रधारी शत्रू देशांनी एकमेकांविरोधात विविध उपाययोजना केल्या असून, भारताने एक महत्त्वपूर्ण नदी जलवाटप करार स्थगित केला आहे.
आंतरराष्ट्रीय विमान कंपन्यांवर परिणाम नाही
पाकिस्ताने हवाई मार्ग बंद केल्याचा परिणाम फक्त भारतीय कंपन्यांवर परिणाम करत आहे; आंतरराष्ट्रीय विमान कंपन्यांवर त्याचा परिणाम झालेला नाही.
उड्डाणांचे मार्ग बदलणे
गुरुवारी उशिरा, एअर इंडिया आणि इंडिगो यांनी न्यू यॉर्क, अझरबाईजान आणि दुबईसाठीच्या उड्डाणांचे मार्ग बदलायला सुरुवात केली. हे सर्व मार्ग सामान्यतः पाकिस्तानच्या आकाशातून जातात, असे Flightradar24 या ट्रॅकिंग वेबसाइटच्या डेटावरून समजते.
या बंदीमुळे सर्वाधिक फटका दिल्ली विमानतळाला बसणार आहे, जे जगातील एक अत्यंत वर्दळीचे विमानतळ आहे. दिल्लीहून पश्चिम आणि मध्य-पूर्वेकडे जाणारी बहुतांश उड्डाणे पाकिस्तानच्या आकाशातून जातात.
Cirium Ascend च्या डेटानुसार, एप्रिल महिन्यात इंडिगो, एअर इंडिया आणि त्यांची बजेट युनिट एअर इंडिया एक्सप्रेस यांच्या एकत्रितपणे सुमारे 1,200 उड्डाणांची योजना आहे, जी युरोप, मध्य-पूर्व आणि उत्तर अमेरिकेसाठी आहेत.
जास्त वेळ, कमी मालवाहतूक
दिल्लीहून मध्य-पूर्वेकडे जाणाऱ्या एअर इंडियाच्या उड्डाणांना आता सुमारे एक तास अधिक लागणार आहे, ज्यामुळे अधिक इंधन लागेल आणि मालवाहतुकीसाठी जागा कमी मिळेल, असे एका भारतीय विमान कंपनीच्या अधिकाऱ्याने नाव न सांगण्याच्या अटीवर सांगितले.
विमान इंधन व तेल हे विमान कंपन्यांच्या एकूण खर्चाच्या सुमारे 30% भाग असते, जो सर्वात मोठा खर्चाचा घटक आहे.
पायलट शेड्युलमध्ये बदल
इंडिगोने सांगितले की, सुमारे 50 आंतरराष्ट्रीय मार्ग थोडेसे बदलावे लागतील. त्यांनी हेही सांगितले की, त्यांनी अल्माटी (कझाकिस्तान) साठीची उड्डाणे 27 एप्रिलपासून किमान 7 मे पर्यंत रद्द केली आहेत, आणि ताश्कंद (उझबेकिस्तान) साठी 28 एप्रिलपासून 7 मे पर्यंत उड्डाणे रद्द केली आहेत.
भारतीय विमान कंपन्यांचे विस्ताराचे नियोजन आधीच बोईंग आणि एअरबसकडून होणाऱ्या डिलिव्हरी उशिरामुळे बिघडले आहे.
एका भारतीय पायलटने रॉयटर्सला सांगितले की, या बंदीमुळे कंपन्यांना उड्डाण तासांच्या मर्यादा पुन्हा मोजाव्या लागतील आणि पायलट व कर्मचारी शेड्युल पुन्हा ठरवावा लागेल.
एका दुसऱ्या अधिकाऱ्याने सांगितले की, त्यांच्या कंपनीत गुरुवारी रात्री उशिरापर्यंत कर्मचारी बंदीच्या परिणामांवर काम करत होते. दोघांनीही आपले नाव गुप्त ठेवण्याच्या अटीवर ही माहिती दिली.
64 दशलक्ष डॉलर्सचा तोटा
गुरुवारी, दिल्लीहून बाकूला जाणाऱ्या इंडिगोच्या 6E1803 या फ्लाइटला पर्यायी मार्गाने 5 तास 43 मिनिटे लागली. हा मार्ग गुजरातमार्गे अरबी समुद्रावरून जात इराणमार्गे अझरबैजानमध्ये पोहोचतो. बुधवारी, पाकिस्तानच्या आकाशातून गेल्यावर हाच प्रवास 5 तास 5 मिनिटांचा होता, असे FlightAware च्या डेटावरून समजते.
पाकिस्तानने ही बंदी 23 मे पर्यंत लागू केली आहे.
2019 मध्ये, भारत सरकारने सांगितले होते की, पाकिस्तानच्या आकाशमार्ग बंदीमुळे, जवळपास पाच महिन्यांत एअर इंडिया, इंडिगो आणि इतर विमान कंपन्यांना एकूण 64 दशलक्ष डॉलर्सचा तोटा झाला होता.
टीम स्ट्रॅटन्यूज
(रॉयटर्सच्या माहितीच्या आधारे)
