‘अमेरिका फर्स्ट’ धोरणाचे समर्थन केल्याबद्दल रुबियो टीकेच्या भोवऱ्यात

अमेरिकेचे परराष्ट्रमंत्री मार्को रुबियो यांनी मंगळवारी काँग्रेससमोर राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी परकीय मदत आणि राजनैतिक खर्चात केलेल्या मोठ्या कपातीचे समर्थन केले. त्यांच्या माजी सहकाऱ्यांशी बोलताना – ज्यांपैकी काहींना आता त्यांची नियुक्ती झाल्याबद्दल पश्चात्ताप होत आहे – रुबियो यांना अध्यक्षांच्या निर्णयांना आव्हान देण्यात अपयशी ठरल्याबद्दल टीकेचा सामना करावा लागला.

“परराष्ट्र विभाग बदलावा लागला. तो आता अमेरिकन परराष्ट्र धोरणाच्या केंद्रस्थानी राहिलेला नाही. तो अनेकदा (व्हाईट हाऊस) राष्ट्रीय सुरक्षा परिषदेने किंवा सरकारच्या इतर कोणत्याही एजन्सीच्या धोरणांमुळे बदलला आहे,” असे त्यांनी सिनेटच्या परराष्ट्र संबंध समितीला सांगितले.

20 जानेवारी रोजी सिनेटने 99 विरुद्ध 0  मतांनी फ्लोरिडा रिपब्लिकन सिनेटर यांना देशाचे सर्वोच्च राजनैतिक अधिकारी म्हणून मान्यता दिली, कारण ट्रम्प यांनी शपथ घेतल्यानंतर काही तासांतच डेमोक्रॅट्सनी ट्रम्प यांच्या रिपब्लिकन पक्षात सामील होऊन अध्यक्षांना त्यांचा दुसऱ्या टर्मसाठी पहिला कायमस्वरूपी राहणारा कॅबिनेट सदस्य दिला.

15 जानेवारी रोजी दिलेल्या मैत्रीपूर्ण  आश्वासने दरम्यान, रुबियो यांनी जागतिक बाबींबद्दल ट्रम्प यांच्या “अमेरिका प्रथम” दृष्टिकोनाला पाठिंबा देत, अमेरिकन हितांवर केंद्रित एक मजबूत परराष्ट्र धोरणाचे आश्वासन दिले.

डेमोक्रॅट्सना पश्चात्ताप

जानेवारीमध्ये रुबियो यांना पाठिंबा देणाऱ्या काही डेमोक्रॅट्सनी म्हटले आहे की त्यांना त्यांच्या निर्णयाबद्दल पश्चात्ताप झाला आहे, कारण ट्रम्प यांनी कोणत्याही आधुनिक राष्ट्रपतींपेक्षा संघराज्य सरकारवर अधिक नियंत्रण मिळवले आहे, ज्यामध्ये काँग्रेसने मंजूर केलेल्या निधी योजनांमध्ये कपात करणे या गोष्टीचाही समावेश आहे.

रुबियो यांनी मंगळवारी सिनेट समितीला सांगितले की, 2025-  26 या आर्थिक वर्षासाठी ट्रम्प प्रशासनाने केलेल्या 28.5 अब्ज डॉलर्सच्या बजेट विनंतीमुळे त्यांच्या विभागाला ट्रम्प यांच्या दृष्टिकोनाचे पालन करणे सुरू ठेवता येईल. याशिवाय 20 अब्ज डॉलर्सच्या “डुप्लिकेट, फालतू आणि विशिष्ट ध्येयाने चालविलेल्या कार्यक्रमांमध्ये” कपात करता येईल.

USAID चे प्रश्न

सुनावणीच्या वेळी, रुबियो यांना परदेशी मदत कमी करण्याबद्दल उपस्थित करण्यात आलेल्या कठीण प्रश्नांचा सामना करावा लागला – त्यांनी सिनेटमध्ये त्यांच्या 14 वर्षांच्या कारकिर्दीत अशा मदतीचे समर्थक होते – तसेच परराष्ट्र विभाग आणि यूएस एजन्सी फॉर इंटरनॅशनल डेव्हलपमेंटमधील कर्मचाऱ्यांची कपात केली, जे दरवर्षी सुमारे 40 अब्ज डॉलर्स खर्च करत असत आणि ते परराष्ट्र खात्यात समाविष्ट केले जात आहेत.

प्रशासन 2.9 अब्ज डॉलर्सचा नवीन अमेरिका फर्स्ट अपॉर्च्युनिटी फंड (A1OF) प्रस्तावित करत आहे जो परकीय मदत घेईल, “जो USAID कडून आम्ही शिकलेल्या धड्यांवर आधारित आहे,” असे रुबियो म्हणाले.

“यामुळे विभाग संकटांना जलद प्रतिसाद देऊ शकेल, भारत आणि जॉर्डन सारख्या महत्त्वाच्या भागीदारांसोबत सक्रियपणे सहभागी होऊ शकेल, आवश्यक परतफेडीच्या प्रयत्नांना पाठिंबा देऊ शकेल आणि चीनसारख्या जवळच्या समवयस्क स्पर्धकांकडून येणाऱ्या धोरणात्मक धोक्यांचा सामना करू शकेल,” असेही रुबियो म्हणाले.

सीरियावरील निर्बंध

ट्रम्पच्या सीरियावरील निर्बंध उठवण्याच्या योजना, प्रशासनाच्या स्थलांतर कारवाईत रुबियोची भूमिका, गाझामधील पॅलेस्टिनींना मानवतावादी मदत पोहोचवणे आणि युक्रेनमधील युद्ध संपवण्याच्या प्रयत्नांबद्दलही सिनेटर्सनी रुबियो यांना प्रश्न विचारले.

रुबियो म्हणाले की सध्याचे अमेरिकेचे निरीक्षण असे आहे की सीरिया सरकार त्यांच्यांसमोर असलेल्या विविध आव्हानांमुळे अस्थिर आहे. ते म्हणाले की परराष्ट्र विभाग तुर्कीमधील कर्मचाऱ्यांना, तेथील राजदूतासह, सीरियातील स्थानिक अधिकाऱ्यांसोबत काम करण्याची परवानगी देईल जेणेकरून त्यांना कोणत्या प्रकारच्या मदतीची आवश्यकता आहे हे ठरवता येईल.

“आमच्या निरीक्षणानुसार, स्पष्टपणे सांगायचे तर, संक्रमणकालीन अधिकार, त्यांच्यासमोरील आव्हाने पाहता, संभाव्य पतन आणि मोठ्या प्रमाणात गृहयुद्ध होण्यापासून, मुळात देशाचे विभाजन होण्यापासून कदाचित काही आठवडेच लांब आहेत,” ते म्हणाले.

पोलिसांनी त्यांना सुनावणी कक्षातून बंदोबस्तात बाहेर काढण्यापूर्वी काही निदर्शकांनी “नरसंहार थांबवा” अशा घोषणा देऊन रुबियो यांची साक्ष थांबवली. गाझामधील युद्धादरम्यान निदर्शक नियमितपणे काँग्रेसच्या सुनावणीत व्यत्यय आणत आहेत.

समितीच्या सर्वोच्च डेमोक्रॅट न्यू हॅम्पशायरच्या सिनेटर जीन शाहीन यांनीही ट्रम्प यांनी याआधी केलेल्या वक्तव्यांचा उल्लेख केला. त्यात कॅनडा अमेरिकेचे 51 वे राज्य बनू शकते आणि अमेरिका ग्रीनलँड मिळवू शकते यांचा उल्लेख होता. मात्र त्यामुळे वॉशिंग्टनच्या काही जवळच्या मित्रांना राग आला आहे.

चीनशी स्पर्धा

शाहीन यांच्या मते ट्रम्प प्रशासनाच्या धोरणांमुळे चीनशी स्पर्धा करणे अधिक कठीण झाले आहे, त्यांनी नमूद केले की बीजिंग राजनैतिकतेवर खर्च वाढवत आहे आणि अमेरिकेने अचानक  बंद केलेल्या कार्यक्रमांना मानवतावादी मदत पुरवत आहे.

“बीजिंग हे अमेरिकेपेक्षा अधिक विश्वासार्ह, सहाय्यक भागीदार असल्याचा दावा करत आहे,” असेही शाहीन यांनी सांगितले.

चीनचे कट्टर समर्थक म्हणून ओळखले जाणारे रुबियो यांनी समितीला सांगितले की त्यांचा परराष्ट्र विभाग जागतिक स्तरावर “चीनच्या नकोशा प्रभावाचा” सामना करत आहे.

“आमचे तंत्रज्ञान चोरण्यासाठी व्यापार पद्धतींचा गैरवापर करून आणि आपल्या राष्ट्राला फेंटानिलने भरून टाकून चिनी कम्युनिस्ट पक्षाचे लाड करण्याचे युग संपले आहे,” असे रुबियो म्हणाले.

मत विभागणी

कनेक्टिकटचे परराष्ट्र संबंध समिती सदस्य क्रिस मर्फी आणि मेरीलँडचे ख्रिस व्हॅन हॉलेन यांच्यासह काही डेमोक्रॅटिक सिनेटरनी जाहीरपणे सांगितले आहे की रुबियो यांना मान्यता देण्यासाठी त्यांनी केलेले मतदान चुकीचे ठरले.

ट्रम्प प्रशासनात एक महत्त्वाची व्यक्ती बनलेले रुबियो यांचे रिपब्लिकन लोकांनी कौतुक केले आहे. ते सध्या ट्रम्प यांचे कार्यवाहक राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार, यूएसएआयडी प्रशासक आणि अमेरिकेचे कार्यवाहक अभिलेखागार म्हणूनही काम करत आहेत.

1970 च्या दशकात हेन्री किसिंजर यांच्यानंतर एकाच वेळी परराष्ट्र सचिव आणि राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार पदे भूषवणारे रुबियो हे पहिलेच राजकारणी आहेत.

“जेव्हा मला समस्या येते तेव्हा मी मार्कोला फोन करतो. तो ती सोडवतो,” ट्रम्प यांनी या महिन्याच्या सुरुवातीला सांगितले यातून रुबियो यांचे महत्त्व अधोरेखित झाले आहे.

रुबियो यांनी समितीसमोर त्यांच्या अनेक भूमिका मान्य केल्या आणि विनोदाने सांगितले की आज त्यांना राष्ट्रीय अभिलेखागाराच्या वतीने उपस्थित राहून आनंद होत आहे.

सिनेट परराष्ट्र संबंध समितीसमोर साक्ष दिल्यानंतर, रुबियो दुपारी 2 वाजता EDT (18.00 GMT) वाजता सिनेट विनियोग समितीच्या राज्य आणि परराष्ट्र ऑपरेशन्स उपसमितीसमोर बोलणार होते.

बुधवारी, ते सकाळी 10 वाजता EDT (14.00GMT) वाजता प्रतिनिधी सभागृहाच्या परराष्ट्र व्यवहार समितीसमोर आणि दुपारी 2 वाजता EDT येथे हाऊस विनियोग समितीच्या राज्य, परराष्ट्र ऑपरेशन्स आणि संबंधित कार्यक्रम उपसमितीसमोर साक्ष देणार आहेत.

टीम स्ट्रॅटन्यूज
(रॉयटर्सच्या इनपुट्सह)