रिपब्लिकन पक्षाचे डोनाल्ड ट्रम्प यांनी 2024 च्या अध्यक्षीय निवडणुकीत विजयाचा दावा केल्यामुळे त्यांनी डेमोक्रॅटिक पक्षाच्या कमला हॅरिस यांचा पराभव केल्याचा अंदाज फॉक्स न्यूजने आपल्या वृत्तात वर्तवला आहे. हा अंदाज खरा ठरला तर व्हाईट हाऊस सोडल्यानंतर चार वर्षांनी त्यांचे आश्चर्यकारक राजकीय पुनरागमन होणार आहे.
“अमेरिकेने आम्हाला अभूतपूर्व आणि प्रबळ असा जनादेश दिला आहे,” बुधवारी पहाटे पाम बीच काउंटी कन्व्हेन्शन सेंटरमध्ये समर्थकांच्या गर्दीला संबोधताना ट्रम्प म्हणाले.
इतर वृत्त माध्यमांनी ट्रम्प यांच्या या दाव्याबद्दल अद्याप भाष्य केले नसले तरी, एडिसन रिसर्चच्या मते, पेनसिल्व्हेनिया, नॉर्थ कॅरोलिना आणि जॉर्जिया अशी महत्त्वाची राज्ये काबीज केल्यानंतर तसेच इतर चार राज्यांमध्ये आघाडी घेतल्यामुळे ट्रम्प जिंकण्याच्या मार्गावर आहे.
मतांची मोजणी अजूनही सुरू आहे ‘हॅरिस अद्याप त्यांच्या समर्थकांशी बोललेल्या नाहीत, जे त्यांच्यासाठी अल्मा मेटर हॉवर्ड विद्यापीठात जमले होते. त्यांच्या प्रचारमोहिमेचे सह-अध्यक्ष सेड्रिक रिचमंड यांनी मध्यरात्रीनंतर गर्दीला थोडक्यात संबोधित केले आणि हॅरिस बुधवारी सार्वजनिकरित्या संबोधित करतील असे सांगितले.
“आम्हाला अजूनही मतमोजणी करायची आहे, असे ते म्हणाले. माजी राष्ट्रपती ग्रामीण भागापासून ते शहरी केंद्रांपर्यंत सर्वत्र त्यांच्या 2020 च्या कामगिरीमध्ये सुधारणा करत देशाच्या व्यापक भागात ताकद दाखवत होते.
पश्चिम व्हर्जिनिया आणि ओहायोमध्ये डेमोक्रॅटिक पक्षाच्या जागी यावेळी रिपब्लिकन पक्षाने अमेरिकी सिनेटमध्ये बहुमत मिळवले. सध्या रिपब्लिकन पक्षाचे अल्प बहुमत असलेल्या प्रतिनिधी सभागृहासाठी सुरू असणाऱ्या लढतीत कोणत्याही पक्षाला आघाडी मिळालेली दिसत नाही.
6 जानेवारी 2021पासून, जेव्हा अनेक पंडितांनी त्यांची राजकीय कारकीर्द संपल्याची घोषणा केली, तेव्हा व्हाईट हाऊस पुन्हा मिळवण्याची एक उल्लेखनीय संधी घेऊन ट्रम्प निवडणुकीच्या दिवशी मतदानाला गेले.
एडिसनच्या एक्झिट पोलनुसार, ट्रम्प यांना हिस्पॅनिक, पारंपारिकपणे लोकशाही मतदार आणि 2020 मधल्या म्हणजे गेल्या अध्यक्षीय निवडणुकीपासून महागाईत वाढ झाल्याची तीव्र भावना असलेल्या अल्प उत्पन्न कुटुंबांकडून अधिक पाठिंबा मिळाला.
ट्रम्प यांनी देशभरातील 45 टक्के हिस्पॅनिक मतदार जिंकले आहेत तर हॅरिस यांना 53 टक्के मतदारांची मते मिळवूनही त्या पिछाडीवर आहेत. मात्र 2020 च्या तुलनेत यात 13 टक्क्यांची वाढ झाली आहे.
ज्या मतदारांसाठी अर्थव्यवस्था हा प्रमुख मुद्दा होता त्यांनी ट्रम्प यांना प्रचंड मतदान केले, विशेषत: ज्यांच्या मते ते चार वर्षांपूर्वीपेक्षाही आता आर्थिकदृष्ट्या वाईट अवस्थेत आहेत.
सुमारे 31 टक्के मतदारांनी अर्थव्यवस्था हा त्यांचा सर्वोच्च मुद्दा असल्याचे सांगितले आणि एक्झिट पोलनुसार देशभरातील सुमारे 45 टक्के मतदारांनी सांगितले की त्यांच्या कुटुंबाची आर्थिक परिस्थिती आज चार वर्षांपूर्वीपेक्षा वाईट आहे आणि त्यांनी हॅरिस यांच्यापेक्षा ट्रम्प यांना पसंती दिली आहे.
मंगळवारी उशिरा ट्रम्प यांच्या विजयामुळे जागतिक गुंतवणूकदार मालाच्या वाढत्या किंमती ठरवत होते. अमेरिकन स्टॉक फ्युचर्स आणि डॉलरमध्ये वाढ झाली, तर ट्रेझरी यील्डमध्ये वाढ झाली आणि बिटकॉइनमध्ये वाढ झाली. या सगळ्या घडामोडींना विश्लेषक आणि गुंतवणूकदारांनी ट्रम्प यांच्या विजयाला अनुकूल असलेले व्यवहार म्हणून सूचित केले.
हॉवर्ड विद्यापीठात, जेथे हॅरिस यांच्यासाठी एक मोठी वॉच पार्टी आयोजित केली जात होती, तेथे मंगळवारी रात्री उपराष्ट्रपती गर्दीला संबोधित करणार नाहीत या अपेक्षेने समर्थक मोठ्या संख्येने तिथून बाहेर पडत होते.
हॅरिस यांच्या प्रचार मोहिमेचे सह-अध्यक्ष सेड्रिक रिचमंड यांनी गर्दीला थोडक्यात संबोधित केले आणि हॅरिस बोलणार नाही असे सांगितले. “आमच्याकडे अजूनही मतांची मोजणी करणे बाकी आहे,” असे ते म्हणाले. “आमच्याकडे अजूनही अशी राज्ये आहेत ज्यांची मते अद्याप मोजणीसाठी आलेली नाहीत.”
देशाच्या जवळपास प्रत्येक कोपऱ्यातून ट्रम्प यांनी चार वर्षांपूर्वी मिळालेल्या मतांपेक्षा मोठ्या प्रमाणात यंदा मतदान झाले.
सकाळी 12:30 ET पर्यंत, अधिकाऱ्यांनी 1 हजार 600 हून अधिक काऊंटींमधील मतपत्रिकांची गणना पूर्ण केली होती – म्हणजे सुमारे अर्धा देश – आणि त्यात ट्रम्पचा वाटा 2020 च्या तुलनेत सुमारे 2 टक्के गुणांनी वाढला होता, जो विशेषतः अमेरिकन लोकांमध्ये खोल बदल नसला तरी एक व्यापक बदल प्रतिबिंबित करतो. ज्या मतदारांनी चार वर्षांपूर्वी त्यांना नाकारले होते त्यांनीच आता भूतपूर्व अध्यक्षांना पाठिंबा दिला आहे.
त्यांनी उपनगरीय काउंटी, ग्रामीण प्रदेश आणि अगदी ऐतिहासिकदृष्ट्या लोकशाहीचे कट्टर समर्थक असलेल्या काही मोठ्या शहरांमध्ये आपली मतसंख्या सुधारली; उच्च-उत्पन्न असलेल्या राज्यांमध्ये आणि कमी उत्पन्न असलेल्या राज्यांमध्ये; याशिवाय ज्या ठिकाणी बेरोजगारी तुलनेने जास्त होती आणि ज्या ठिकाणी ती आता विक्रमी आहे अशाही राज्यांमध्येही ट्रम्प यांना भरघोस प्रतिसाद मिळाला आहे.
हॅरिस यांनी शहरी आणि उपनगरीय मतदारांमधील मोठ्या फरकांवर भर दिला होता, परंतु त्या ठिकाणी त्यांचा मिळालेला पाठिंबा 2020 च्या निवडणुकीत राष्ट्राध्यक्ष जो बायडेन यांच्यापेक्षा चांगला होता.
एक्झिट पोलनुसार, जवळजवळ तीन चतुर्थांश मतदारांनी सांगितले की अमेरिकन लोकशाही धोक्यात आहे, जे अशा देशातील ध्रुवीकरणाची खोली अधोरेखित करते जिथे तीव्र स्पर्धात्मक शर्यतीदरम्यान विभागणी केवळ तीव्र झाली आहे.
निवडणूक व्यवस्थेवर विश्वास ठेवला जाऊ शकत नाही अशी निराधार भीती निर्माण करताना ट्रम्प यांनी अधिकाधिक प्रक्षोभक वक्तव्यांचा वापर केला होता. त्यामुळे हॅरिस यांनी असा इशारा दिला की, ट्रम्प यांचा दुसरा कार्यकाळ अमेरिकन लोकशाहीच्या पायाला धोका निर्माण करेल.
मतदान बंद होण्याच्या काही तास आधी, ट्रम्प यांनी पुराव्याशिवाय त्यांच्या ट्रुथ सोशल साइटवर दावा केला की फिलाडेल्फियामध्ये “मोठ्या प्रमाणात फसवणूक करण्याबद्दल बरीच चर्चा” होती, 2020 मध्ये मोठ्या, लोकशाही-वर्चस्व असलेल्या शहरांमध्ये फसवणूक झाल्याचे त्यांचे खोटे दावे प्रतिध्वनीत होते. त्यानंतरच्या पोस्टमध्ये, त्यांनी डेट्रॉईटमध्ये फसवणूक झाल्याचेही ठासून सांगितले.
“मी मूर्खपणे व्यक्त झालेल्यांना प्रतिसाद देत नाही,” असे डेट्रॉईट सिटी क्लर्क जेनिस विन्फ्रे यांनी रॉयटर्सला सांगितले.
फिलाडेल्फिया शहराचे आयुक्त सेठ ब्लूस्टीन यांनी एक्सवर उत्तर दिले, “या आरोपात कोणतेही तथ्य नाही.”ऐश्वर्या पारीख
(रॉयटर्स)
इतर वृत्त माध्यमांनी ट्रम्प यांच्या या दाव्याबद्दल अद्याप भाष्य केले नसले तरी, एडिसन रिसर्चच्या मते, पेनसिल्व्हेनिया, नॉर्थ कॅरोलिना आणि जॉर्जिया अशी महत्त्वाची राज्ये काबीज केल्यानंतर तसेच इतर चार राज्यांमध्ये आघाडी घेतल्यामुळे ट्रम्प जिंकण्याच्या मार्गावर आहे.
मतांची मोजणी अजूनही सुरू आहे ‘हॅरिस अद्याप त्यांच्या समर्थकांशी बोललेल्या नाहीत, जे त्यांच्यासाठी अल्मा मेटर हॉवर्ड विद्यापीठात जमले होते. त्यांच्या प्रचारमोहिमेचे सह-अध्यक्ष सेड्रिक रिचमंड यांनी मध्यरात्रीनंतर गर्दीला थोडक्यात संबोधित केले आणि हॅरिस बुधवारी सार्वजनिकरित्या संबोधित करतील असे सांगितले.
“आम्हाला अजूनही मतमोजणी करायची आहे, असे ते म्हणाले. माजी राष्ट्रपती ग्रामीण भागापासून ते शहरी केंद्रांपर्यंत सर्वत्र त्यांच्या 2020 च्या कामगिरीमध्ये सुधारणा करत देशाच्या व्यापक भागात ताकद दाखवत होते.
पश्चिम व्हर्जिनिया आणि ओहायोमध्ये डेमोक्रॅटिक पक्षाच्या जागी यावेळी रिपब्लिकन पक्षाने अमेरिकी सिनेटमध्ये बहुमत मिळवले. सध्या रिपब्लिकन पक्षाचे अल्प बहुमत असलेल्या प्रतिनिधी सभागृहासाठी सुरू असणाऱ्या लढतीत कोणत्याही पक्षाला आघाडी मिळालेली दिसत नाही.
6 जानेवारी 2021पासून, जेव्हा अनेक पंडितांनी त्यांची राजकीय कारकीर्द संपल्याची घोषणा केली, तेव्हा व्हाईट हाऊस पुन्हा मिळवण्याची एक उल्लेखनीय संधी घेऊन ट्रम्प निवडणुकीच्या दिवशी मतदानाला गेले.
एडिसनच्या एक्झिट पोलनुसार, ट्रम्प यांना हिस्पॅनिक, पारंपारिकपणे लोकशाही मतदार आणि 2020 मधल्या म्हणजे गेल्या अध्यक्षीय निवडणुकीपासून महागाईत वाढ झाल्याची तीव्र भावना असलेल्या अल्प उत्पन्न कुटुंबांकडून अधिक पाठिंबा मिळाला.
ट्रम्प यांनी देशभरातील 45 टक्के हिस्पॅनिक मतदार जिंकले आहेत तर हॅरिस यांना 53 टक्के मतदारांची मते मिळवूनही त्या पिछाडीवर आहेत. मात्र 2020 च्या तुलनेत यात 13 टक्क्यांची वाढ झाली आहे.
ज्या मतदारांसाठी अर्थव्यवस्था हा प्रमुख मुद्दा होता त्यांनी ट्रम्प यांना प्रचंड मतदान केले, विशेषत: ज्यांच्या मते ते चार वर्षांपूर्वीपेक्षाही आता आर्थिकदृष्ट्या वाईट अवस्थेत आहेत.
सुमारे 31 टक्के मतदारांनी अर्थव्यवस्था हा त्यांचा सर्वोच्च मुद्दा असल्याचे सांगितले आणि एक्झिट पोलनुसार देशभरातील सुमारे 45 टक्के मतदारांनी सांगितले की त्यांच्या कुटुंबाची आर्थिक परिस्थिती आज चार वर्षांपूर्वीपेक्षा वाईट आहे आणि त्यांनी हॅरिस यांच्यापेक्षा ट्रम्प यांना पसंती दिली आहे.
मंगळवारी उशिरा ट्रम्प यांच्या विजयामुळे जागतिक गुंतवणूकदार मालाच्या वाढत्या किंमती ठरवत होते. अमेरिकन स्टॉक फ्युचर्स आणि डॉलरमध्ये वाढ झाली, तर ट्रेझरी यील्डमध्ये वाढ झाली आणि बिटकॉइनमध्ये वाढ झाली. या सगळ्या घडामोडींना विश्लेषक आणि गुंतवणूकदारांनी ट्रम्प यांच्या विजयाला अनुकूल असलेले व्यवहार म्हणून सूचित केले.
हॉवर्ड विद्यापीठात, जेथे हॅरिस यांच्यासाठी एक मोठी वॉच पार्टी आयोजित केली जात होती, तेथे मंगळवारी रात्री उपराष्ट्रपती गर्दीला संबोधित करणार नाहीत या अपेक्षेने समर्थक मोठ्या संख्येने तिथून बाहेर पडत होते.
हॅरिस यांच्या प्रचार मोहिमेचे सह-अध्यक्ष सेड्रिक रिचमंड यांनी गर्दीला थोडक्यात संबोधित केले आणि हॅरिस बोलणार नाही असे सांगितले. “आमच्याकडे अजूनही मतांची मोजणी करणे बाकी आहे,” असे ते म्हणाले. “आमच्याकडे अजूनही अशी राज्ये आहेत ज्यांची मते अद्याप मोजणीसाठी आलेली नाहीत.”
देशाच्या जवळपास प्रत्येक कोपऱ्यातून ट्रम्प यांनी चार वर्षांपूर्वी मिळालेल्या मतांपेक्षा मोठ्या प्रमाणात यंदा मतदान झाले.
सकाळी 12:30 ET पर्यंत, अधिकाऱ्यांनी 1 हजार 600 हून अधिक काऊंटींमधील मतपत्रिकांची गणना पूर्ण केली होती – म्हणजे सुमारे अर्धा देश – आणि त्यात ट्रम्पचा वाटा 2020 च्या तुलनेत सुमारे 2 टक्के गुणांनी वाढला होता, जो विशेषतः अमेरिकन लोकांमध्ये खोल बदल नसला तरी एक व्यापक बदल प्रतिबिंबित करतो. ज्या मतदारांनी चार वर्षांपूर्वी त्यांना नाकारले होते त्यांनीच आता भूतपूर्व अध्यक्षांना पाठिंबा दिला आहे.
त्यांनी उपनगरीय काउंटी, ग्रामीण प्रदेश आणि अगदी ऐतिहासिकदृष्ट्या लोकशाहीचे कट्टर समर्थक असलेल्या काही मोठ्या शहरांमध्ये आपली मतसंख्या सुधारली; उच्च-उत्पन्न असलेल्या राज्यांमध्ये आणि कमी उत्पन्न असलेल्या राज्यांमध्ये; याशिवाय ज्या ठिकाणी बेरोजगारी तुलनेने जास्त होती आणि ज्या ठिकाणी ती आता विक्रमी आहे अशाही राज्यांमध्येही ट्रम्प यांना भरघोस प्रतिसाद मिळाला आहे.
हॅरिस यांनी शहरी आणि उपनगरीय मतदारांमधील मोठ्या फरकांवर भर दिला होता, परंतु त्या ठिकाणी त्यांचा मिळालेला पाठिंबा 2020 च्या निवडणुकीत राष्ट्राध्यक्ष जो बायडेन यांच्यापेक्षा चांगला होता.
एक्झिट पोलनुसार, जवळजवळ तीन चतुर्थांश मतदारांनी सांगितले की अमेरिकन लोकशाही धोक्यात आहे, जे अशा देशातील ध्रुवीकरणाची खोली अधोरेखित करते जिथे तीव्र स्पर्धात्मक शर्यतीदरम्यान विभागणी केवळ तीव्र झाली आहे.
निवडणूक व्यवस्थेवर विश्वास ठेवला जाऊ शकत नाही अशी निराधार भीती निर्माण करताना ट्रम्प यांनी अधिकाधिक प्रक्षोभक वक्तव्यांचा वापर केला होता. त्यामुळे हॅरिस यांनी असा इशारा दिला की, ट्रम्प यांचा दुसरा कार्यकाळ अमेरिकन लोकशाहीच्या पायाला धोका निर्माण करेल.
मतदान बंद होण्याच्या काही तास आधी, ट्रम्प यांनी पुराव्याशिवाय त्यांच्या ट्रुथ सोशल साइटवर दावा केला की फिलाडेल्फियामध्ये “मोठ्या प्रमाणात फसवणूक करण्याबद्दल बरीच चर्चा” होती, 2020 मध्ये मोठ्या, लोकशाही-वर्चस्व असलेल्या शहरांमध्ये फसवणूक झाल्याचे त्यांचे खोटे दावे प्रतिध्वनीत होते. त्यानंतरच्या पोस्टमध्ये, त्यांनी डेट्रॉईटमध्ये फसवणूक झाल्याचेही ठासून सांगितले.
“मी मूर्खपणे व्यक्त झालेल्यांना प्रतिसाद देत नाही,” असे डेट्रॉईट सिटी क्लर्क जेनिस विन्फ्रे यांनी रॉयटर्सला सांगितले.
फिलाडेल्फिया शहराचे आयुक्त सेठ ब्लूस्टीन यांनी एक्सवर उत्तर दिले, “या आरोपात कोणतेही तथ्य नाही.”ऐश्वर्या पारीख
(रॉयटर्स)
