![](https://bharatshakti.in/wp-content/uploads/2024/03/LT-BSI-Defence.gif")
गेल्या महिन्यात पाकिस्तानसोबत झालेल्या लष्करी संघर्षादरम्यान भारताने सीमापार केलेले हल्ले पूर्वी मान्य केलेल्यापेक्षा जास्त व्यापक होते, असे पाकिस्तानी सरकारी कागदपत्रात म्हटले आहे. ऑपरेशन बुनयान-उम-मारसूस अंतर्गत पाकिस्तानच्या बचावात्मक प्रतिसादाचा तपशील देणाऱ्या या अहवालात, भारतीय ड्रोनने लक्ष्य केलेल्या आणखी सात ठिकाणांची यादी दिली आहे ज्यात वायव्येकडील पेशावरपासून दक्षिणेकडील हैदराबादपर्यंतचा भाग समाविष्ट आहे.
भारतीय अधिकृत ब्रीफिंगमध्ये उल्लेख नसलेल्या या नवीन ठिकाणांमध्ये खैबर-पख्तुनख्वामधील पेशावर; पंजाबमधील अट्टोक, बहावलनगर, गुजरात आणि झांग; तसेच सिंधमधील चोर आणि हैदराबाद यांचा समावेश आहे. निवडक पाकिस्तानी माध्यमांसोबत शेअर करण्यात आलेली ही कागदपत्रे 22 एप्रिल रोजी झालेल्या पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यानंतर भारताच्या “अकारण आक्रमकतेवर” लक्ष केंद्रित करणारी आहेत.
पाकिस्तानी अहवालात या स्थळांवर नेमक्या कोणत्या साधनांनी हल्ले करण्यात आले होते हे स्पष्ट केले नसले तरी, पूर्वीच्या खुलास्यांमधून काही संकेत मिळतात. विशेष म्हणजे, 16 मे रोजी, भारतीय ड्रोननी अटॉक येथील राष्ट्रीय संरक्षण संकुलावर (NDC) हल्ला केल्याचे वृत्त आले होते, जे क्षेपणास्त्र वाहक-वाहक-प्रक्षेपक (TEL) वाहने तयार करणार एक प्रमुख केंद्र आहे.
या नव्याने उघड झालेल्या ठिकाणांपैकी अनेक ठिकाणांना लष्करी महत्त्व आहेः
- बहावलनगरमध्ये एक प्रमुख लष्करी छावणी आहे.
- गुजरातमध्ये खारियां येथे पाकिस्तानची सर्वात मोठी लष्करी आस्थापना आहे.
- झांग जिल्ह्याची सीमा रफिकी हवाई तळाला लागून आहे, ज्याला देखील लक्ष्य करण्यात आले होते.
- छोरमध्ये पाकिस्तान आर्मी डेझर्ट वॉरफेअर स्कूल आहे.
- हैदराबादची स्वतःची लष्करी छावणी आहे.
हे खुलासे उपग्रह छायाचित्रांनी आधीच दुजोरा दिलेल्या गोष्टींमध्ये भर घालणारे आहेत. युद्धादरम्यान पाकिस्तानमधील दहशतवादी पायाभूत सुविधा आणि लष्करी मालमत्तेचे लक्षणीय नुकसान झाले आहे. खाजगी कंपन्यांच्या हाय-रिझोल्यूशन फोटोंमुळे यापूर्वी 7 मे रोजी नऊ दहशतवादी स्थळांवर झालेल्या भारतीय हल्ल्यांचे दस्तऐवजीकरण केले होते, त्यानंतर 10 मे रोजी आठ हवाई तळांवर क्षेपणास्त्र हल्ले झाले होते.
7 मे रोजी भारतीय हवाई दलाने (IAF) येथे दहशतवादी प्रशिक्षण शिबिरांना लक्ष्य केलेः
बंदी घातलेल्या जैश-ए-मोहम्मदचे (JEM) मुख्यालय असलेल्या बहावलपूरमधील मरकज सुभानल्लाह. हे ठिकाण पाकिस्तानच्या आत 100 किमीवर आहे.
2008 च्या मुंबई हल्ल्यांशी संबंधित लष्कर-ए-तोयबाचा (LeT) तळ असलेल्या मुरीदकेजवळील मरकज तैबा, ज्यात अजमल कसाब आणि डेव्हिड हेडली यांचे प्रशिक्षण झाले होते.
भारतीय लष्कराने एकाच वेळी इतर सात दहशतवादी ठिकाणांवर हल्ले केलेः
मेहमूना जोया (सियालकोट), सवाई नाला आणि सय्यद ना बिलाल (मुझफ्फराबाद), गुलपूर आणि अब्बास (कोटली), बर्नाला (भीम्बर) आणि सरजल.
9-10 मे रोजी, IAF ने रफिकी, मुरीद, चकलाला, रहीम यार खान, सुक्कुर, चुनियन, पासरूर, सियालकोट, स्कर्दू, सरगोधा, जेकबाबाद, भोलारी आणि मलीर कॅन्ट येथील कराची येथील हवाई तळांसह पाकिस्तानभरातील लष्करी लक्ष्यांवर हल्ल्यांचा दुसरा टप्पा सुरू केला.
रवी शंकर
