तणाव कमी करण्याच्या हेतूने सुरू असणाऱ्या महत्त्वपूर्ण घडामोडीनंतर, पाकिस्तानी सैन्याने ऑपरेशन बुन्यान-उम-मरसूस, ही भारताविरुद्धची त्यांची प्रत्युत्तरात्मक लष्करी कारवाई संपल्याची घोषणा केली आहे. दोन्ही देशांच्या लष्करी मोहिमांच्या महासंचालकांमधील (DGMOs) उच्चस्तरीय लष्करी चर्चेनंतर ही घोषणा करण्यात आली. या चर्चेदरम्यान उभय देशांनी नियंत्रण रेषा (LoC) आणि आंतरराष्ट्रीय सीमेवर आणखी शत्रुत्व टाळण्यास सहमती दर्शवली.
या करारामध्ये आक्रमक किंवा चिथावणीखोर कृत्यांपासून दूर राहण्याची तसेच पश्चिम आघाडीवरील ठिकाणी तैनात सैन्य आणि अवजड शस्त्रास्त्रांची संख्या कमी करण्याबाबतची परस्पर वचनबद्धता समाविष्ट आहे.
भारताकडून डीजीएमओ लेफ्टनंट जनरल राजीव घई आणि पाकिस्तानी डीजीएमओ मेजर जनरल काशिफ अब्दुल्ला यांनी हॉटलाइनवर 10 मे रोजी अंमलात आलेल्या युद्धविरामाच्या अंमलबजावणीच्या पद्धतींवर तपशीलवार चर्चा केली.
डीजीएमओंच्या संक्षिप्त निवेदनात म्हटले आहे की, “दोन्ही बाजूंनी एकही गोळी झाडू नये किंवा एकमेकांविरुद्ध कोणतीही आक्रमक आणि वैमनस्यपूर्ण कारवाई सुरू करू नये या वचनबद्धतेशी संबंधित मुद्द्यांवर चर्चा झाली.
दोन्ही बाजूंनी सीमेवरून आणि पुढच्या भागातून सैन्य कमी करण्यासाठी त्वरित उपाययोजनांचा विचार करावा, यावरही सहमती झाली.
मोदींचा इशाराः ‘ऑपरेशन सिंदूर केवळ स्थगित केले, संपलेले नाही
काल रात्री राष्ट्राला उद्देशून केलेल्या भाषणात पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी अधोरेखित केले की भारताने केवळ लष्करी कारवाई स्थगित केली आहे आणि हा विराम पाकिस्तानच्या वचनबद्धतेचे पालन करण्यावर अवलंबून आहे, कारण पाकिस्तानने भारताच्या या निर्णयावर सहमती दर्शविण्यासाठी केलेल्या वचनबद्धतेचे पालन न केल्यास भारत लष्करी कारवाई पुन्हा सुरू करू शकतो.
“पाकिस्तानच्या दहशतवादी तसेच लष्करी आस्थापनांविरुद्धची प्रति-कारवाई तात्पुरती स्थगित करण्याचा निर्णय घेतला आहे. भारत येत्या काळात पाकिस्तानच्या प्रत्येक हालचालीचे मूल्यांकन करत राहील, याची खात्री करून घेईल की, पाकिस्तानची भविष्यातील कृती त्याच्या वचनबद्धतेशी सुसंगत आहेत,” असे पंतप्रधानांनी स्पष्ट केले.
“ऑपरेशन सिंदूर हे आता भारताच्या धोरणात्मक दृष्टीकोनात निर्णायक बदल नोंदवत, दहशतवादाविरुद्धच्या लढ्यात भारताचे स्थापित धोरण झाले आहे,” असेही त्यांनी अधोरेखित केले.
पाकिस्तानी हद्दीत अगदी आत असलेल्या हवाई तळांसह अतिशय महाग अशा पाकिस्तानी लष्करी लक्ष्यांचे लक्षणीय नुकसान करणाऱ्या अचूक हल्ल्यांसाठी त्यांनी भारतीय सशस्त्र दल, गुप्तचर संस्था आणि संरक्षण शास्त्रज्ञांची प्रशंसा केली.
धोरणात्मक स्थगिती, धोरणात्मक माघार नाही
भारतीय सुरक्षा आस्थापनेतील सूत्रांनी पुनरुच्चार केला की शत्रुत्वाविरुद्धचा लढा स्थगित करणे हे कोणत्याही परिस्थितीत माघार घेण्याचे चिन्ह नसून पाकिस्तानच्या प्रामाणिकपणाची चाचणी घेण्यासाठी उचललेले एक सुनियोजित पाऊल आहे. युद्धबंदीच्या समजुतीपासून काही विचलन झाले किंवा सीमेपलीकडील दहशतवादी कारवाया पुन्हा सुरू झाल्या, तर भारताला परत एकदा लष्करी कारवाई सुरू करण्याचा अधिकार कायम आहे.
नियंत्रण रेषा आणि पश्चिम आघाडीवर ठेवण्यात आलेली पाळत तसेच लढाईची तयारी हाय अलर्टवर असल्याच्या वृत्ताला अधिकाऱ्यांनी दुजोरा दिला. स्थानिक आणि निर्मिती स्तरावर सैन्य कमी करण्याबाबत चर्चा सुरू झाली आहे.
रवी शंकर
