भारतीय ड्रोन उत्पादक कंपनी आयडियाफोर्ज टेक्नॉलॉजीला भारतीय लष्कराकडून 137 कोटी रुपयांचा महत्त्वपूर्ण करार मिळाला आहे. या करारातंर्गत प्रगत मानवरहित हवाई प्रणालीसाठी (UAS) आपत्कालीन खरेदी फ्रेमवर्क अंतर्गत एक धोरणात्मक अधिग्रहण केले जाईल. हा करार संरक्षण क्षेत्रात स्वदेशी नवोपक्रम आणि जलद क्षमता वाढीसाठी भारताच्या प्रयत्नांना अधोरेखित करणारा ठरेल.
टॅक्टिकल एजसाठी हाय-एंड व्हीटीओएल ड्रोन
या ऑर्डरच्या केंद्रस्थानी आयडियाफोर्जचे हायब्रिड मिनी यूएव्ही आहेत – व्हर्टिकल टेक-ऑफ आणि लँडिंग (व्हीटीओएल) क्षमतेसह फिक्स्ड-विंग ड्रोन – जे सैन्याच्या गुप्तचर, देखरेख आणि टेहळणी (आयएसआर) ऑपरेशन्स वाढविण्यासाठी डिझाइन केलेले आहेत. या सिस्टीम प्रोटोटाइप नाहीत तर युद्ध-चाचणी केलेले प्लॅटफॉर्म असून लष्करी वापरासाठी प्रमाणित आहेत आणि आधीच कामगिरी पार पाडण्यासाठी तैनात आहेत.
भूराजकीय तणावादरम्यान स्वदेशी फायदा
राष्ट्रीय सुरक्षा आणि पुरवठा साखळी अखंडतेवर लक्ष केंद्रित करून, लष्कराने या खरेदीसाठी कठोर मूळ निकष लागू केले. सर्व महत्त्वाच्या उपप्रणाली मित्र राष्ट्रांकडून किंवा तटस्थ देशांकडून मिळवाव्या लागल्या. अर्थात ज्या देशांशी भारताची सीमा लागून आहेत अशा देशांना यातून वगळण्यात आले. आयडियाफोर्जने त्यांच्या मोठ्या प्रमाणात स्वदेशी डिझाइन आणि उत्पादन प्रक्रियेद्वारे ही आवश्यकता पूर्ण केली.
या खरेदीला वेगळे करणारी गोष्ट म्हणजे कठोर तपासणी. ड्रोनचे घटक, पुरवठा साखळी आणि सायबर लवचिकता तपासण्यासाठी दोन स्वतंत्र तांत्रिक मूल्यांकन पथके नियुक्त करण्यात आली होती. सुरक्षा प्रोटोकॉल आणि कामगिरी मानकांचे पालन सुनिश्चित करण्यासाठी या पथकांनी कारखाना स्तरावरच वेगळे भाग केले.
ऑपरेशन सिंदूर दरम्यान उपयुक्तता सिद्ध
या UAVs ने वास्तविक जगात विश्वासार्हता दाखवली आहे. ऑपरेशन सिंदूर दरम्यान, आयडियाफोर्ज ड्रोनने IFR ची महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली, फील्ड कमांडर्सना रिअल-टाइम रणनीतिक बुद्धिमत्ता प्रदान केली. त्यांच्या कामगिरीमुळे त्यांना गुणवत्ता आश्वासन महासंचालनालय (DGQA) कडून प्रतिष्ठित “भारतीय लष्करी वापरासाठी योग्य” प्रमाणपत्र मिळाले, ज्यामुळे कठीण परिस्थितीत त्यांची कामगिरी सिद्ध झाली.
आयडियाफोर्जचे सह-संस्थापक आणि सीईओ अंकित मेहता यांनी या कराराला भारतीय संरक्षण नवोपक्रमावरील लष्कराच्या विश्वासाची पुष्टी असल्याचे म्हटले.
“सुरक्षित, स्वदेशी UAV प्लॅटफॉर्मसह भारताच्या बंडखोरी आणि दहशतवादविरोधी कारवायांना पाठिंबा देण्याचा आम्हाला अभिमान आहे. हा आदेश आमच्या सशस्त्र दलांच्या गरजांनुसार तयार केलेल्या जागतिक दर्जाच्या प्रणाली तयार करण्याच्या आमच्या वचनबद्धतेला प्रतिबिंबित करतो.”
लष्कराच्या तात्काळ ऑपरेशनल गरजांनुसार, युएव्ही सिस्टीम 12 महिन्यांच्या आत लष्कराला सुपूर्द करण्याचे नियोजन आहेत ज्यामुळे आघाडीच्या क्षमतांना बळकटी देण्यासाठी जलद तैनाती सुनिश्चित होते.
टीम भारतशक्ती