ट्रम्प यांच्याशी झालेल्या चर्चेत मोदींचा मध्यस्थाच्या भूमिकेला ठाम नकार

बदलत्या भू-राजकीय पैलूंबाबत उच्चस्तरीय राजनैतिक चर्चेसाठी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी बुधवारी अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्याशी 35 मिनिटे दूरध्वनीवर संभाषण केले. त्यावेळी दहशतवाद हे युद्ध आहे, सौदेबाजीची चिप नाही-आणि भारत-पाकिस्तान प्रकरणांमध्ये तिसऱ्या पक्षाच्या मध्यस्थीला जागा नाही असा एक सशक्त आणि स्पष्ट संदेश मोदी यांनी ट्रम्प यांना दिला.

पाकिस्तानचे फील्ड मार्शल मुनीर यांच्याशी त्यांच्या नियोजित दुपारच्या जेवणाच्या बैठकीच्या काही तास आधी ट्रम्प यांच्या विनंतीवरून हा फोन करण्यात आला होता. त्यामुळे  संभाषणाची वेळ आणि कालावधी या दोहोंना धोरणात्मक महत्त्व प्राप्त झाले. ही चर्चा प्रामुख्याने पहलगाम येथे नुकत्याच झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यावर केंद्रित होती या गोष्टीला सूत्रांनी दुजोरा दिला. या हल्ल्यात 26 जण ठार झाले. त्याला ऑपरेशन सिंदूर अंतर्गत भारताने जोरदार लष्करी प्रत्युत्तर दिले.

मोदींचा ठाम संदेश: दहशतवाद हे पूर्ण-प्रमाणात युद्ध आहे

परराष्ट्र सचिव विक्रम मिस्री यांनी पत्रकारांना माहिती दिली की मोदींनी या संधीचा वापर करून एक स्पष्ट लाल रेषा आखली आहे : भारत आता दहशतवादाला थेट आणि पूर्ण-प्रमाणात युद्ध मानतो, गुप्तपणे चाललेला प्रॉक्सी संघर्ष नाही. “गोळीचे उत्तर गोळीने दिले जाईल,” असे मोदींनी ट्रम्प यांना सांगितले असल्याचे वृत्त आहे, त्यांनी ऑपरेशन सिंदूर हा व्यापक, तडजोड न करणाऱ्या दहशतवादविरोधी चौकटीचा भाग आहे यावर जोर दिला.

दहशतवादाविरुद्ध भारताचा एकच सूर

पहलगाम हल्ल्यानंतर भारताच्या सक्रिय जागतिक संपर्कावर पंतप्रधानांनी प्रकाश टाकला. राष्ट्रीय सहमती आणि राजकीय दृढनिश्चय अधोरेखित करून, दहशतवादाविरुद्ध एकसंध भारताची भूमिका मांडण्यासाठी बहुपक्षीय शिष्टमंडळांनी परदेशी सरकारांशी संवाद साधला आहे, असे ते म्हणाले.

व्यापार, सौदेबाजी किंवा मध्यस्थीसाठी जागा नाही

महत्त्वाचे म्हणजे, मोदींनी हे स्पष्ट केले की ही चर्चा व्यापार करार किंवा भू-राजकीय संतुलनाबद्दल नव्हती. काही राजनैतिक वर्तुळातील अनुमानांविरुद्ध, भारत-पाकिस्तान संबंधांमध्ये अमेरिकेच्या मध्यस्थीबाबत कोणतीही चर्चा झाली नाही – जो विषय ट्रम्प यांनी त्यांच्या अध्यक्षपदाच्या काळात वादग्रस्तपणे उपस्थित केला आहे.

मोदींनी स्पष्टपणे सांगितले की पाकिस्तानसोबत संघर्षविराम किंवा तणाव कमी करण्यावरील सर्व चर्चा द्विपक्षीय असतील आणि औपचारिक लष्करी माध्यमांद्वारेच त्या काटेकोरपणे केल्या जातात – आणि केवळ इस्लामाबादने विनंती केली तरच.

भारत आणि पाकिस्तानमध्ये शांतता निर्माण करणारी भूमिका बजावण्याच्या ट्रम्प यांच्या पूर्वीच्या दाव्यांचे सूक्ष्म परंतु ठाम खंडन म्हणून या विधानाचा व्यापक अर्थ लावला जात आहे.

क्वाड डिप्लोमसी आणि वेळापत्रकाची गडबड

दोन्ही नेत्यांनी सुरुवातीला कॅनडामध्ये होणाऱ्या G7 शिखर परिषदेच्या निमित्ताने भेटण्याची योजना आखली होती, परंतु ट्रम्प यांच्या मर्यादित दौऱ्यामुळे ही संधी हुकली. या टेलिफोन कॉल दरम्यान, ट्रम्प यांनी मोदी परतीच्या प्रवासात अमेरिकेत थांबण्याच्या शक्यतेबद्दल विचारपूस केली, परंतु भारतीय पंतप्रधानांनी पूर्व-कटिबद्ध कामांमुळे नकार दिला.

अर्थात, मोदींनी ट्रम्प यांना पुढील क्वाड भेटीदरम्यान भारत भेटीचे आमंत्रण दिले – ही ऑफर ट्रम्प यांनी उत्साहाने स्वीकारली, ज्यामुळे व्यापक धोरणात्मक भागीदारीमधील आपुलकी परत एकदा दिसून आली.

भारताच्या दहशतवादविरोधी कारवायांना वॉशिंग्टनचा पाठिंबा

पहलगाम दहशतवादी हल्ल्यात मृत्युमुखी पडलेल्या लोकांबद्दल ट्रम्प यांनी शोक व्यक्त केला आणि दहशतवादविरोधी सहकार्यात अमेरिकेचा पाठिंबा कायम राहील असे आश्वासन मोदींना दिले.

POTUS @realDonaldTrump called PM @narendramodi.

🎥 Listen to Foreign Secretary Vikram Misri’s statement on the telephone conversation. pic.twitter.com/7TcZHDzXDd

— Randhir Jaiswal (@MEAIndia) June 18, 2025

धोरणात्मक महत्त्व

नियंत्रण रेषेवरील तणाव वाढला आहे आणि भारताच्या दहशतवादविरोधी कारवायांवर जागतिक लक्ष केंद्रित झाले आहे, अशा वेळी दक्षिण आशियाच्या दृष्टीने एका महत्त्वाच्या टप्प्यावर हा फोन आला आहे. युद्धभूमीवर आणि राजनैतिक टेबलावर भारताच्या लाल रेषांबद्दल मोदींनी केलेले विधान धोरणात्मक स्पष्टतेचा क्षण दर्शवते.

ट्रम्प अजूनही पाकिस्तानला आपला प्रभाव दाखवून देऊ शकतात, मात्र भारताचा संदेश स्पष्ट आहे: भारत बोलेल, परंतु केवळ थेट – आणि केवळ त्याच्या अटींवर.

टीम भारतशक्ती