ऑपरेशन सिंदूर: पाकिस्तानी हवाई दलाच्या 20 टक्के पायाभूत सुविधा नष्ट

वेगवान आणि समन्वित लष्करी प्रत्युत्तरात, भारताने ऑपरेशन सिंदूर अंतर्गत पाकिस्तानच्या हवाई युद्ध क्षमतेचे गंभीर नुकसान केले आहे, पाकिस्तानी हवाई दलाच्या (PAF) सुमारे एक पंचमांश म्हणजे 20 टक्के महत्त्वपूर्ण पायाभूत सुविधा नष्ट केल्या आहेत. ड्रोन आणि क्षेपणास्त्रांचा वापर करून भारतीय लष्करी आणि नागरी आस्थापनांना लक्ष्य करण्याच्या पाकिस्तानच्या अयशस्वी प्रयत्नांनंतर 6 ते 10 मे दरम्यान हे अचूक हल्ले करण्यात आले.

अधिकृत स्रोत आणि प्रसिद्ध करण्यात आलेल्या उपग्रह प्रतिमांनुसार, भारतीय सशस्त्र दलांनी 12 पेक्षा अधिक प्रमुख पाकिस्तानी लष्करी तळांना लक्ष्य केले, ज्यामुळे देशाच्या हवाई संरक्षण आणि कमांड सिस्टमचे महत्त्वपूर्ण घटक उद्ध्वस्त झाले.

पाकिस्तानी हवाई दलाचे मोठे नुकसान

प्रत्युत्तराच्या कारवाईत अनेक मूल्यवान विमानांचे नुकसान झाले. भारतीय सैन्याने किमान पाच पाकिस्तानी विमाने पाडल्याचे वृत्त आहे, त्यात खालील विमाने समाविष्ट आहेत:

• दोन JF-17 लढाऊ विमाने – एक डॉगफाइटमध्ये पाडण्यात आली आणि दुसरे जेकबाबादमधील शाहबाज एअरबेसवर उड्डाणादरम्यान नष्ट झाले, ज्यामध्ये स्क्वाड्रन लीडर उस्मान युसूफसह पाच कर्मचारी ठार झाले.
• एक मिराज लढाऊ विमान.
• एक ARIAI AWACS (एअरबोर्न वॉर्निंग अँड कंट्रोल सिस्टम) – पाकिस्तानच्या हवाई देखरेख नेटवर्कचा आधारस्तंभ. एका निवृत्त पाकिस्तानी एअर मार्शलने या नुकसानाची कबुली दिली आहे.
• व्हायरल व्हिडिओ फुटेजद्वारे एका C-130 वाहतूक विमानाच्या नाशाची पुष्टी करण्यात आली.

या नुकसानामुळे पाकिस्तानच्या कामगिरीविषयक तयारी आणि हवाई परिस्थितीजन्य जागरूकतेला मोठा धक्का बसला आहे.

एअरबेस नेटवर्क कोलमडले

भारतीय हल्ल्यांमध्ये सरगोधा, भोलारी, चकलाला (नूर खान), शोरकोट (रफिकी), मुरीद, सुक्कुर, सियालकोट, पसरूर, चुनियान, स्कार्दू आणि जेकबाबाद यासह 11 प्रमुख पाकिस्तानी हवाई तळांना लक्ष्य केल्याचे वृत्त आहे. या तळांवर F-16 आणि JF-17 सारखी धोरणात्मक दृष्टीने महत्त्वाची विमाने आहेत.

उपग्रह प्रतिमांवरून भोलारी एअरबेसवर, क्षेपणास्त्र हल्ल्यांमुळे मोठ्या प्रमाणात संरचनात्मक नुकसान झाल्याची पुष्टी झाली आहे, ज्यामध्ये 50 हून अधिक कर्मचारी ठार झाले आहेत – हा या कामगिरीमधील सर्वात घातक हल्ल्यांपैकी एक आहे.

सरगोधा आणि रहीम यार खान सारख्या इतर तळांवरील हँगर, धावपट्टी आणि नियंत्रण टॉवरचे नुकसान झाले आहे. ज्यामुळे सॉर्टी-जनरेशन क्षमतेवर गंभीर परिणाम झाला.

धोरणात्मक महत्त्व

विनाशाच्या प्रमाणाने आंतरराष्ट्रीय स्तरावर लक्ष वेधले आहे. उपग्रह मूल्यांकनांच्या आधारे, मॅक्सार टेक्नॉलॉजीजने पाकिस्तानच्या आत खोलवर असलेल्या सहा एअरफील्ड्सवर झालेल्या नुकसानाची पुष्टी केली.

70 हून अधिक देशांच्या लष्करी प्रतिनिधींना दिलेल्या उच्चस्तरीय ब्रीफिंगमध्ये, भारताच्या संरक्षण गुप्तचर संस्थेचे महासंचालक लेफ्टनंट जनरल डीएस राणा यांनी ऑपरेशन सिंदूरच्या कामगिरीतील यशाची रूपरेषा मांडली. त्यांनी भारताच्या स्वदेशी तंत्रज्ञानाच्या वापरावर आणि सायबर, अवकाश आणि इलेक्ट्रॉनिक युद्ध साधनांसह बहु-डोमेन युद्धावर भर दिला.

“हे ऑपरेशन भारतीय सैन्याच्या समक्रमित, अति अचूक आणि बहु-डोमेन कामगिरी पार पाडण्याची वाढती क्षमता प्रतिबिंबित करते,” असे मुख्यालय एकात्मिक संरक्षण कर्मचारी (आयडीएस) म्हणाले.

अचूक प्रत्युत्तरानंतर तणाव कमी झाला

10 मे रोजी दोन्ही देशांच्या लष्करी ऑपरेशन्स महासंचालक (डीजीएमओ) यांच्यात उच्चस्तरीय हॉटलाइन संवादानंतर संघर्ष कमी झाला. भारताच्या हवाई संरक्षण प्रणालींनी पाकिस्तानकडून होणारे अनेक प्रत्युत्तरात्मक ड्रोन आणि क्षेपणास्त्र हल्ले यशस्वीरित्या रोखल्यानंतर संघर्ष विराम करण्यात आल्याचे वृत्त आहे.

पाकिस्तानच्या हवाई रणनीतीला मोठा धक्का

AWACS विमाने आणि प्रमुख कामगिरीविषयक पायाभूत सुविधा नष्ट झाल्याची पुष्टी झाल्यामुळे मोठ्या प्रमाणात हवाई ऑपरेशन्समध्ये समन्वय साधण्याच्या पाकिस्तानच्या क्षमतेला मोठा धक्का बसला आहे. गुप्तचर सूत्रांच्या मते देशाचे कमांड-अँड-कंट्रोल नेटवर्क लक्षणीयरीत्या खराब झाले आहे.

इस्लामाबादच्या अधिकृत नकारानंतरही, स्वतंत्र उपग्रह विश्लेषण आणि निवृत्त पाकिस्तानी लष्करी अधिकाऱ्यांच्या रेकॉर्डवरील पुष्टीकरणामुळे नुकसान पोहोचल्याचे प्रमाणित झाले आहे.

भारताकडून संरक्षण क्षेत्रात नव्या युगाची सुरुवात

ऑपरेशन सिंदूर दक्षिण आशियातील विकसित होत असलेल्या सुरक्षा वातावरणात एक निर्णायक क्षण आहे, जो भारताचा वाढीव प्रतिबंधात्मक दृष्टिकोन, तांत्रिक बळकटपणा आणि कमी वेळेत अनेक ठिकाणी, अचूक हल्ले करण्याची क्षमता दर्शवितो.

भारत सीमा संरक्षण मजबूत करत असताना आणि राजनैतिक सहभाग वाढवत असताना, या ऑपरेशनकडे भविष्यातील प्रतिसाद धोरणांसाठी एक आधारभूत उदाहरण म्हणून पाहिले जात आहे – जे खंबीर, कॅलिब्रेटेड आणि निर्विवादपणे प्रभावी ठरले.

टीम भारतशक्ती