पाकिस्तान : चीनची J-35 घेणार, तर अझरबैजानला विमाने निर्यात करणार

चीनने KJ-500 एअरबोर्न अर्ली वॉर्निंग विमाने आणि HQ-19 हवाई संरक्षण प्रणालींसह 40 J-35 ही फिफ्थ जनरेशनची स्टेल्थ लढाऊ विमाने पुरवण्याची ऑफर दिल्याची घोषणा पाकिस्तान सरकारने केली आहे. शुक्रवारी एक्सवरील (पूर्वीचे ट्विटर) सरकारच्या अधिकृत खात्याद्वारे ही घोषणा करण्यात आली. या करारामुळे लष्करी आधुनिकीकरणाच्या दिशेने पाकिस्तानने एक मोठे पाऊल टाकले आहे.

भारताने अलीकडेच केलेल्या ऑपरेशन सिंदूरच्या पार्श्वभूमीवर हा खुलासा करण्यात आला आहे, ज्यामुळे इस्लामाबादचा आपली संरक्षण प्रणाली जलदगतीने मजबूत करण्याचा हेतू दिसून येतो. जर या कराराला अंतिम रूप मिळाले तर यामुळे पाकिस्तानी हवाई दलाच्या (PAF) स्टेल्थ ऑपरेशन्स, हवाई देखरेख, लांब पल्ल्याच्या हल्ल्याची क्षमता आणि धोरणात्मक प्रतिबंध या क्षेत्रातील क्षमतांमध्ये लक्षणीय वाढ होईल.

फिफ्थ जनरेशन फायर पॉवर : J-35 स्टील्थ जेट्स

चीनच्या शेनयांग एअरक्राफ्ट कॉर्पोरेशनने विकसित केलेले, J-35  हे जगातील फिफ्थ जनरेशन लढाऊ विमान क्षेत्रातील सर्वात नवीन प्रवेशकर्त्यांपैकी एक आहे. पीपल्स लिबरेशन आर्मी एअर फोर्समध्ये (पीएलएएएफ) अद्याप मोठ्या संख्येने हे सहभागी झालेले नसले तरी, 2024 च्या झुहाई एअर शोमधील याच्या प्रदर्शनानंतर या जेटने संरक्षण क्षेत्राचे लक्ष वेधले, ज्यामध्ये कमी-निरीक्षणीय डिझाइन आणि पुढील पिढीतील एव्हियोनिक्सचा समावेश आहे.

हाती आलेल्या वृत्तानुसार  पाकिस्तानी वैमानिक आधीच चीनमध्ये J-35 प्लॅटफॉर्मवर प्रशिक्षण घेत आहेत, त्यामुळे इंडक्शनची तयारी सुरू असल्याचा निष्कर्ष काढला जात आहे. संरक्षण विश्लेषकांच्या मते विमानात PL -17 ही  लांब पल्ल्याची हवेतून हवेत मारा करणारी क्षेपणास्त्रे असतील, जी 400 किलोमीटरपेक्षा जास्त अंतरावरील लक्ष्यांवर मारा करण्यास सक्षम असतील – सध्याच्या पीएएफ क्षमतेपेक्षा ही एक मोठी झेप आहे.

अधिकृत तपशील गुप्त ठेवण्यात आले असले तरी, या प्रकरणाशी परिचित असलेल्या सूत्रांचा अंदाज आहे की पाकिस्तान 30 ते 40 विमाने खरेदी करू शकते. जर याला दुजोरा मिळाला तर, पाकिस्तान J-35 चा पहिला खरेदीदार असेल आणि यामुळे बीजिंगसोबतची त्याची संरक्षण भागीदारी आणखी वाढेल.

फोर्स मल्टीप्लायर्स: AWACS आणि क्षेपणास्त्र संरक्षण

प्रस्तावित संरक्षण पॅकेज फ्रंटलाइन लढाऊ विमानांपेक्षाही पुढे जाते. त्यात रडार कव्हरेज आणि युद्धभूमी व्यवस्थापन वाढविणे यासाठी डिझाइन केलेले KJ-500 एअरबोर्न वॉर्निंग अँड कंट्रोल सिस्टम (AWACS) आणि बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रे आणि उच्च-उंचीवरील धोके रोखण्यास सक्षम HQ-19 पृष्ठभागावरून हवेत मारा करणारी क्षेपणास्त्र प्रणाली समाविष्ट आहे.

एकत्रितपणे, हे प्लॅटफॉर्म एकात्मिक हवाई संरक्षण आणि विस्तारित-श्रेणी देखरेखीच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल दर्शवितात, ज्यामुळे PAF धोक्यांना अधिक प्रभावीपणे प्रतिसाद देऊ शकते आणि संपूर्ण प्रदेशात आपले वर्चस्व दाखवून देऊ शकते.

धोरणात्मक विजय: अझरबैजानने 2 अब्ज डॉलर्सचा JF-17 साठी करार केला

याशिवाय आणखी एक घोषणा करताना, पाकिस्तानने आतापर्यंतच्या सर्वात मोठ्या संरक्षण निर्यातीतील यशांपैकी एक  टप्पा जाहीर केला – 40 JF-17 थंडर लढाऊ विमानांच्या विक्रीसाठी अझरबैजानसोबत करण्यात आलेला 2 अब्ज डॉलर्सचा करार. पाकिस्तान आणि चीनने सह-विकसित केलेले, JF-17 इस्लामाबादच्या स्वदेशी संरक्षण उत्पादनाचा आधारस्तंभ आणि जागतिक हलक्या लढाऊ विमानांच्या बाजारपेठेत एक स्पर्धात्मक ऑफर आहे.

या करारामुळे पाकिस्तानच्या देशांतर्गत संरक्षण उत्पादनाला चालना मिळेल, रोजगाराच्या संधी निर्माण होतील आणि एक विश्वासार्ह उदयोन्मुख शस्त्रास्त्र निर्यातदार म्हणून त्याचे स्थान उंचावेल अशी अपेक्षा आहे.

भूराजकीय संकेत आणि धोरणात्मक संरेखन

या दुहेरी घडामोडी बदलत्या प्रादेशिक सुरक्षा वातावरणात प्रगत लष्करी तंत्रज्ञानासाठी पाकिस्तानची चीनवरील वाढते अवलंबित्व दर्शवतात. JF-17 ब्लॉक III आणि J-10CE सारख्या पूर्वीच्या अधिग्रहणांव्यतिरिक्त J-35 लढाऊ विमानांचा संभाव्य समावेश, प्रादेशिक हवाई शक्तीचे संतुलन बदलू शकतो – विशेषतः दक्षिण आशियातील वाढत्या वादग्रस्त अवकाशात.

J-35 सारखे अत्याधुनिक प्लॅटफॉर्म देण्याची बीजिंगची तयारी – जी अजूनही त्यांच्या स्वतःच्या हवाई दलात मर्यादित सेवेत आहे – दोन्ही राष्ट्रांमधील वाढती धोरणात्मक संरेखन अधोरेखित करते. दोन्ही देश प्रादेशिक स्पर्धांना तोंड देण्याचा आणि इंडो-पॅसिफिक तसेच दक्षिण आशियामध्ये प्रभाव वाढवण्याचा प्रयत्न करत असताना, अशा संरक्षण सहकार्याचे भू-राजकीय परिणाम व्यापक आहेत.

भविष्यातील परिणाम

पाकिस्तान आपल्या हवाई युद्ध क्षमता वाढवण्याचा विचार करत असताना, या घोषणा केवळ एक रणनीतिक सुधारणाच नाही तर त्याच्या संरक्षण भागीदारी आणि प्रादेशिक भूमिकेत एक धोरणात्मक बदल देखील दर्शवितात. प्रत्यक्ष परिणाम केवळ वितरण वेळेवरच अवलंबून नाही तर येणाऱ्या काळात या प्रणाली किती प्रभावीपणे एकत्रितपणे कार्यान्वित केल्या जातात यावर देखील अवलंबून असेल.

टीम भारतशक्ती