नौदलाच्या तटीय संरक्षणाला बळकटी देणार INS ‘अर्नाळा’

स्वदेशी संरक्षण क्षमतेतील एक महत्त्वाचा टप्पा पार करताना, भारतीय नौदल 18 जून रोजी विशाखापट्टणम येथील नेव्हल डॉकयार्ड येथे पाणबुडीविरोधी युद्ध शॅलो वॉटर क्राफ्ट (ASW-SWC) या नवीन वर्गातील पहिले INS अर्नाळा कमिशन करणार आहे. GRSE ने L&T सोबतच्या एका ऐतिहासिक PPP मॉडेल अंतर्गत INS अर्नाळा भारतीय नौदलाला सुपूर्द केले आहे.

कमिशनिंग समारंभाचे अध्यक्षपद CDS जनरल अनिल चौहान भूषविणार असून पूर्व नौदल कमांडचे फ्लॅग ऑफिसर कमांडिंग-इन-चीफ व्हाइस ॲडमिरल राजेश पेंढारकर यांच्यासह वरिष्ठ नौदल अधिकारी आणि संरक्षण उद्योगातील प्रतिनिधी या कार्यक्रमाला उपस्थित राहतील.

16 ASW-SWC जहाजांपैकी पहिले जहाज नौदलात सामील झाले असून, ते हिंद महासागर क्षेत्रातील वाढत्या सागरी सुरक्षा आव्हानांमध्ये भारताच्या किनारी संरक्षण पायाभूत सुविधांना एक मोठी क्षमता वाढवण्यासाठी फायदेशीर ठरेल.

नौदल क्षमतेमुळे आत्मनिर्भर भारताला चालना

गार्डन रीच शिपबिल्डर्स अँड इंजिनिअर्स (GRSE), कोलकाता यांनी L&T शिपबिल्डिंगच्या सहकार्याने बांधलेले, INS अर्नाळा ही स्वदेशी युद्धनौका डिझाइन आणि उत्पादन क्षेत्रातील भारताच्या वाढत्या सहभागाचे उत्तम उदाहरण आहे. 80टक्क्यांपेक्षा जास्त स्वदेशी सामग्रीसह, या जहाजात BEL, महिंद्रा डिफेन्स, L&T आणि MEIL यासारख्या भारतीय संरक्षण कंपन्यांच्या अत्याधुनिक प्रणाली आणि तंत्रज्ञानाचा समावेश आहे.

या प्रकल्पात 55 हून अधिक MSMEs नी योगदान आहे, ज्यामुळे आत्मनिर्भर भारत उपक्रमांतर्गत केवळ आघाडीची नौदल सामुग्री म्हणूनच नव्हे तर स्वावलंबन आणि औद्योगिक विकासासाठी उत्प्रेरक म्हणून देखील या जहाजाची भूमिका अधोरेखित झाली आहे.

समुद्री युद्धासाठी बहु-भूमिका

77 मीटर लांबी आणि अंदाजे 1हजार 490 टन वजन विस्थापित करणारी, INS अर्नाळा ही डिझेल इंजिन-वॉटरजेट प्रोपल्शन सिस्टमद्वारे चालवली जाणारी सर्वात मोठी भारतीय नौदल युद्धनौका आहे. उच्च-परिशुद्धता अँटी-सबमरीन युद्धासाठी बनवलेली, ते भूपृष्ठावर देखरेख, शोध आणि बचाव आणि कमी-तीव्रतेच्या सागरी कामगिऱ्यांसाठी देखील सुसज्ज आहे – ज्यामुळे ते समुद्री किनाऱ्याजवळील उथळ पाण्यात देखील लढाऊ परिस्थितींसाठी एक बहुमुखी व्यासपीठ बनते.

आधुनिक उद्देश, ऐतिहासिक नाव

मराठा सेनापती चिमाजी अप्पा यांनी 1737 मध्ये बांधलेल्या महाराष्ट्रातील वसई येथील ऐतिहासिक अर्नाळा किल्ल्यावरून हे नाव देण्यात आले आहे. हे जहाज भारताच्या शाश्वत सागरी वारशाचा सन्मान करते. एकेकाळी वैतरणा नदीच्या मुखाचे रक्षण करणारा हा किल्ला लवचिकता आणि दक्षतेचे प्रतीक होता. INS अर्नाळा आता तो वारसा पुढे नेत आहे, भारताच्या सागरी सीमांच्या संरक्षणात एक आधुनिक पहारेकरी म्हणून कार्यरत असणार आहे.

कुलचिन्ह आणि बोधवाक्य: सागरी सामर्थ्याचे प्रतीक

जहाजाच्या अधिकृत शिखरावर नेव्ही-ब्लू पार्श्वभूमीवर एक शैलीकृत ऑगर शेल आहे – जो त्याच्या सर्पिल शक्ती, अचूकता आणि टिकाऊपणा या नैसर्गिक गुणधर्मांसाठी निवडला गेला आहे. हे प्रतीक जहाजाचे मुख्य गुणधर्म: सहनशक्ती, सतर्कता आणि सागरी कामगिऱ्यांमध्ये प्रहार करण्याची शक्ती दर्शवते.

शिखराच्या खाली, संस्कृत बोधवाक्य “अर्णवे शौर्यम्” (अर्णवे शौर्यम्) – ज्याचा अर्थ “महासागरातील शौर्य” असा होतो – जहाज आणि त्याच्या कर्मचाऱ्यांच्या नीतिमत्तेचे प्रतिबिंबित करते: समुद्राचे रक्षण करण्यासाठी दृढ धैर्य आणि तयारी.

उथळ पाण्यातील धोरणात्मक फायदा

INS अर्नाळाच्या समावेशामुळे उथळ किनारी पाण्यात समुद्राखालील धोके शोधण्याची आणि ते निष्प्रभ करण्याची भारताची क्षमता लक्षणीयरीत्या बळकट होते, या प्रदेशात वाढत्या पाणबुडी हालचालींमध्ये ही एक वाढती प्राथमिकता आहे. प्रगत ASW प्लॅटफॉर्मच्या नवीन वर्गात आघाडीचे जहाज म्हणून, अर्नाळा भारताच्या किनारी सुरक्षा व्यवस्थेत एक मोठी झेप दर्शवणारी असून नौदलाचे तंत्रज्ञानदृष्ट्या स्वावलंबी दलात होणारे रूपांतर अधोरेखित करते.

टीम भारतशक्ती