बांगलादेशमधील पुढील सार्वत्रिक निवडणूक एप्रिल 2026 च्या सुरुवातीला होईल, जी देशाच्या उठावानंतरच्या संक्रमणातील एक महत्त्वाचा क्षण असेल, अशी घोषणा अंतरिम नेते आणि नोबेल शांतता पुरस्कार विजेते मुहम्मद युनूस यांनी शुक्रवारी केली.
ईद-उल-अजहाच्या निमित्ताने राष्ट्राला उद्देशून केलेल्या दूरचित्रवाणी भाषणात, 84 वर्षीय काळजीवाहू सरकारचे प्रमुख युनूस यांनी घोषित केले: “मी देशातील नागरिकांसाठी घोषणा करत आहे की निवडणूक एप्रिल 2026 च्या पहिल्या पंधरवड्यात कोणत्याही दिवशी होईल.”
हसीनांच्या हकालपट्टीनंतरची पहिली निवडणूक
2024 मध्ये मोठ्या प्रमाणात झालेल्या निषेध आंदोलनानंतर बांगलादेशात होणारी ही पहिलीच सार्वत्रिक निवडणूक असेल. या आंदोलनामुळे शेख हसीना यांच्या प्रशासनाची हकालपट्टी झाली आणि युनूस यांच्या नेतृत्वाखाली बांगलादेशमध्ये काळजीवाहू सरकारचा एक नवीन राजकीय अध्याय सुरू झाला.
युनूस यांनी स्पष्ट केले की न्यायिक, निवडणूक आणि प्रशासन प्रणालींमध्ये सुरू असलेल्या सुधारणांचा काळजीपूर्वक आढावा घेतल्यानंतर ही वेळ निश्चित करण्यात आली आहे.
निवडणूक आयोग लवकरच निवडणुकीसाठी एक व्यापक रोडमॅप जाहीर करेल असे त्यांनी नमूद केले.
बांगलादेशच्या राज्य माध्यम आउटलेट बांगलादेश संवाद संस्थेने (BSS) वृत्त दिले की युनूस यांनी सुरुवातीला प्रस्तावित केलेल्या निवडणूक कालावधी – डिसेंबर 2025 ते जून 2026 दरम्यान – ऐवजी आता अंमलबजावणीसाठी एप्रिलमध्ये अंतिम रूप देण्यात आले आहे.
‘लोकशाहीचा पाया घालणे’
“निवडणुका मुक्त, निष्पक्ष आणि लोकांच्या इच्छा खरोखर त्यात प्रतिबिंबित व्हाव्यात यासाठी आवश्यक पाया घालण्यात येत आहे,” असे युनूस म्हणाले.
देश उत्सुकतेने एका निश्चित तारखेची वाट पाहत असल्याचे त्यांनी कबूल केले. बांगलादेशच्या त्रासदायक लोकशाही भूतकाळाचा संदर्भ देत, युनूस यांनी स्वातंत्र्यानंतर राजकीय अस्थिरतेला खतपाणी घालणारा प्रमुख घटक म्हणून दोषपूर्ण निवडणुकांकडे लक्ष वेधले.
“वारंवार होणाऱ्या घोटाळ्यांमुळे राजकीय पक्ष फॅसिस्ट मशीनमध्ये बदलला,” असे ते म्हणाले. “त्या हाताळलेल्या निवडणुकांचे शिल्पकार लोकांचे शत्रू म्हणून उघड झाले आणि त्यानंतरच्या शासनपद्धती अखेरीस रद्द करण्यात आल्या.”
युनूस यांनी भर दिला की अंतरिम सरकारचे सर्वात मोठे कर्तव्य म्हणजे विश्वासार्ह आणि शांततापूर्ण निवडणूक घेणे.
“आपण संकटाचे चक्र तोडले पाहिजे. जर आपण आपल्या निवडणूक प्रक्रियेशी जोडलेल्या संस्थांमध्ये सुधारणा करण्यात अयशस्वी झालो तर उठावादरम्यान आपल्या तरुणांचे आणि नागरिकांचे बलिदान निरर्थक ठरेल,” असे ते म्हणाले.
युनूस प्रशासनाचे मुख्य आदेश
युनूस यांनी त्यांच्या प्रशासनाच्या तीन मुख्य आदेशांची पुष्टी केली: संस्थात्मक सुधारणा, न्याय आणि निवडणुकांद्वारे लोकशाही संक्रमण.
पुढील वर्षी ईद-उल-फित्रपर्यंत, जुलै 2024 च्या उठावादरम्यान झालेल्या गुन्ह्यांतील गुन्हेगारांना न्याय मिळवून देण्यात आणि प्रशासन संरचना मजबूत करण्यासाठी मोठी प्रगती अपेक्षित असल्याचे युनूस म्हणाले.
“आमचे ध्येय बांगलादेशच्या इतिहासातील सर्वात पारदर्शक आणि स्पर्धात्मक निवडणूक आयोजित करणे आहे,” असे त्यांनी जाहीर केले. “उद्रेकातील शहीदांना श्रद्धांजली वाहणारी आणि त्यांच्या आत्म्याला शांती देणारी निवडणूक.”
मोठ्या प्रमाणात सहभागाचे महत्त्व अधोरेखित करून, युनूस यांनी नागरिकांना आवाहन केले की येणाऱ्या निवडणुका जनतेच्या जनादेशाचे खरे प्रतिबिंब असतील.
“आम्हाला जास्तीत जास्त सहभाग हवा आहे – अधिक मतदार, अधिक उमेदवार, अधिक पक्ष. ही बांगलादेशची सर्वात निष्पक्ष निवडणूक म्हणून लोकांच्या लक्षात रहायला हवी,” असे ते म्हणाले. “बऱ्याच लोकांसाठी ही त्यांची पहिल्या मतदानाची वेळ असेल. ही एका नवीन युगाची सुरुवात असू द्या.”
युनूस यांची उमेदवारांकडून प्रामाणिकपणाची मागणी
राजकीय क्षेत्रात काम करणाऱ्या इच्छुकांकडून जबाबदारीची मागणी करण्याचे आवाहन मतदारांना करताना, युनूस यांनी मतदारांना उमेदवार आणि पक्षांना राष्ट्रीय सुधारणा अजेंडा कायम ठेवण्यासाठी, लोकशाही स्वातंत्र्यांचे रक्षण करण्यासाठी आणि सचोटीने काम करण्यासाठी त्यांच्यावर दबाव आणण्याचे आवाहन केले.
“त्यांना भ्रष्टाचार, पक्षपात, सिंडिकेट आणि खंडणीमुक्त स्वच्छ प्रशासनाची प्रतिज्ञा करण्यास सांगा. पारदर्शकता आणि लोकांची सेवा यांची मागणी करा,” असे ते म्हणाले.
“ही निवडणूक केवळ एक राजकीय घटना नाही – नवीन बांगलादेश उभा करण्याची ही एक दुर्मिळ संधी आहे. परिचित चेहरे आणि चिन्हे मतपत्रिकेवर दिसू शकतात, परंतु ती तुमची निवड आहे – तुमची दृष्टी – जी आमचे भविष्य घडवेल,” अशा व्यापक संदेशासह युनूस यांनी आपल्या भाषणाचा समारोप केला.
2026 ची उलटी गणना आता अधिकृतपणे सुरू असताना, युनूस यांची घोषणा बांगलादेशच्या लोकशाही नूतनीकरण आणि दीर्घकाळ प्रतीक्षित राजकीय जबाबदारीच्या प्रयत्नासाठी एक निर्णायक क्षण दाखवणारा ठरला आहे.
टीम स्ट्रॅटन्यूज
(रॉयटर्सच्या इनपुट्ससह)