![](https://bharatshakti.in/wp-content/uploads/2024/03/LT-BSI-Defence.gif")
आंतरराष्ट्रीय मानवतावादी कायद्याचे उल्लंघन करण्यासाठी F-35 लढाऊ विमानांचे घटक वापरले जाऊ शकतात हे मान्य करूनही, ब्रिटनने या लढाऊ विमानांचे घटक अप्रत्यक्षपणे इस्रायलला निर्यात करण्यास कायदेशीर परवानगी दिली आहे. ब्रिटनने हा निर्णय रद्द करावा पॅलेस्टिनी हक्क गटाने गुरुवारी प्रयत्न केला.
इस्रायलच्या ताब्यातील वेस्ट बँकमधील अल-हक या गटाने गेल्या वर्षी ब्रिटनच्या व्यवसाय आणि व्यापार विभागाच्या F-35 भागांना सूट देण्याच्या निर्णयाला अयशस्वी आव्हान दिले होते. त्यांनी गाझा संघर्षात वापरल्या जाणाऱ्या शस्त्रांसाठी निर्यात परवाने निलंबित केले होते.
या गटाने अपील न्यायालयात ब्रिटनचा निर्णय कायदेशीर असल्याचे मानणाऱ्या कनिष्ठ न्यायालयाच्या निर्णयाला आव्हान देण्याची परवानगी मागितली आणि अल-हकचे आव्हान फेटाळून लावले.
इस्रायल आणि पॅलेस्टिनी अतिरेकी गट हमास यांनी पॅलेस्टिनी कैद्यांच्या बदल्यात गोळीबार थांबवण्यासाठी आणि इस्रायली बंदकांची सुटका करण्यासाठी करारावर स्वाक्षरी केली त्याचवेळी अल-हकच्या प्रकरणाची सुनावणी झाली. या युद्धात आतापर्यंत 67 हजारांहून अधिक पॅलेस्टिनी मारले गेले असून दोन वर्षांचे युद्ध संपवण्यासाठीच्या दृष्टीने आतापर्यंत उचललेले हे सर्वात मोठे पाऊल आहे.
F-35 भागांना सूट
2024 मध्ये जेव्हा ब्रिटनने निर्यात परवाने निलंबित केले तेव्हा त्यांनी असे मूल्यांकन केले होते की इस्रायल गाझामधील लष्करी मोहिमेत आंतरराष्ट्रीय मानवतावादी कायद्याचे पालन करण्यास वचनबद्ध नाही.
मात्र ब्रिटनने F-35 या ब्रिटिश-निर्मित विमानांच्या घटकांसाठीचे परवाने निलंबित केले नाहीत, त्यामुळे इस्रायल त्यांच्या विद्यमान F-35 जेटवर हे सुटे भाग सहज वापरू शकतील.
लंडनच्या उच्च न्यायालयाने जूनमध्ये आव्हान नाकारले, त्यांनी दिलेल्या निर्णयात म्हटले आहे की व्यापार मंत्री जोनाथन रेनॉल्ड्ससमोर “F-35 चा वापर स्वीकारण्याचा किंवा F-35 कार्यक्रमातून माघार घेण्याचा आणि त्यामुळे होणारे सर्व संरक्षण आणि राजनैतिक परिणाम स्वीकारण्याचा स्पष्ट पर्याय होता.”
तथापि, अल-हकच्या वकिलांनी सांगितले की ब्रिटनने F-35 भागांची निर्यात निलंबित करण्याच्या जोखमींचे मूल्यांकन केले असले तरी, आतापर्यंत केलेल्या जोखमींचे योग्य मूल्यांकन करण्यात ते अयशस्वी ठरले.
ब्रिटीश सरकारचे वकील जेम्स ईडी यांनी असा युक्तिवाद केला की “एफ-35चे भाग इस्रायलपर्यंत पोहोचणार नाहीत याची खात्री करण्याचा एकमेव निश्चित मार्ग म्हणजे आंतरराष्ट्रीय एफ-35 कार्यक्रमातून माघार घेणे, ज्याचे “ब्रिटन आणि आंतरराष्ट्रीय शांतता तसेच सुरक्षिततेवर विलक्षण गंभीर परिणाम झाले असते.”
अपील न्यायालय काही काळाने आपला निर्णय देईल अशी अपेक्षा आहे.
टीम स्ट्रॅटन्यूज
(रॉयटर्सच्या इनपुट्ससह)
