राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांचे दोन वरिष्ठ राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार, परराष्ट्रमंत्री मार्को रुबिओ आणि विशेष दूत स्टीव्ह विटकॉफ, गुरुवारी पॅरिसमध्ये फ्रान्सचे अध्यक्ष इमॅन्युएल मॅक्रॉन यांची भेट घेणार आहेत. युक्रेनमधील युद्धावर तोडगा काढण्यासाठी आणि इराणशी संभाव्य संघर्ष रोखण्यासाठी अमेरिका आणि युरोपियन प्रयत्नांची सांगड घालणे हा या भेटीचा उद्देश आहे.
रशिया युक्रेनमध्ये तीन वर्षांपासून सुरू असणाऱ्या युद्धाच्या पार्श्वभूमीवर युद्धविरामासाठी पुढाकार घेण्याच्या अमेरिकेच्या प्रयत्नांदरम्यान हे दोन्ही सल्लागार रशियाबद्दल युरोपियन देशांना वाटणारी चिंता ऐकण्याची अपेक्षा करत आहेत.
रशिया आणि युक्रेन यांच्यात सुरू असलेल्या युद्धामधील वाढत्या रक्तपातामुळे ट्रम्प यांची निराशा वाढत असून ते इराणी आण्विक सुविधांवर लष्करी कारवाई करण्याची धमकी देत आहेत.
ट्रम्प यांनी रशियाचे अध्यक्ष व्लादिमीर पुतीन यांना राजनैतिक संकेत दिल्याने आणि युक्रेनचे अध्यक्ष व्होलोदिमीर झेलेन्स्की यांच्यावर दबाव आणल्यामुळे युरोपियन नेते अधिक चिंतेत पडले आहेत.
“मी फक्त हे थांबवण्याचा प्रयत्न करीत आहे जेणेकरून आपण अनेकांचे जीव वाचवू शकू,” असे ट्रम्प यांनी रविवारी पत्रकारांना सांगितले.
युक्रेनच्या सुमी शहरावर मॉस्कोने केलेल्या प्राणघातक क्षेपणास्त्र हल्ल्यानंतर पुतीन “त्यांच्या सद्भावनेची खिल्ली उडवत आहेत” हे ट्रम्प आणि त्यांच्या प्रशासनाला दिसत असेल अशी आशा असल्याचे, पोलंडचे परराष्ट्रमंत्री राडोस्लाव सिकोरस्की यांनी सोमवारी सांगितले.
फ्रान्सच्या परराष्ट्र मंत्रालयाने सांगितले की मॅक्रॉन यांच्या व्यतिरिक्त, रुबिओ युक्रेन, नवीन इराण आण्विक कराराच्या शक्यता आणि मध्य पूर्व यावर चर्चा करण्यासाठी फ्रान्सचे परराष्ट्रमंत्री जीन-नोएल बॅरोट यांचीही भेट घेतील.
इराणच्या आण्विक कार्यक्रमाबाबत इराणचे परराष्ट्रमंत्री अब्बास अराघची यांच्याशी शनिवारी दुसऱ्या फेरीच्या चर्चेसाठी विटकोफ रोमला जाण्याची योजना आखत आहे. या आधी गेल्या शनिवारी ओमानमध्ये 45 मिनिटे त्यांच्यात चर्चा झाली.
चर्चा सकारात्मक, पण अद्याप कोणताही करार नाही
गेल्या आठवड्याच्या शेवटी झालेल्या चर्चेचे वर्णन दोन्ही बाजूंनी सकारात्मक असे केले असले तरी कोणत्याही संभाव्य करारापासून अजून लांबच असल्याचे मान्य केले.
करार झाला नाही तर इराणच्या आण्विक सुविधांवर बॉम्बहल्ला करण्यास तयार असल्याचे ट्रम्प यांनी सोमवारी सांगितले.
या सगळ्या घडामोडींशी परिचित असलेल्या सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, मंगळवारी त्यांनी व्हाईट हाऊसमध्ये इराणच्या आण्विक कार्यक्रमावर लक्ष केंद्रित करणाऱ्या सर्वोच्च राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागारांसोबत बैठक घेतली.
तेहरानवर संयुक्त राष्ट्रसंघाचे संभाव्य निर्बंध पुन्हा लादण्याबाबतचे महत्त्वाचे कार्ड जरी त्यांच्याकडे असले, तरी ट्रम्प यांनी घोषणा करण्यापूर्वी अमेरिकेने ओमानमधील आण्विक चर्चेबद्दल युरोपियन देशांना सांगितले नव्हते. गुरुवारीची चर्चा ही अमेरिका आणि युरोप यांच्यातील संभाव्य समन्वयासाठी एक महत्त्वाची संधी असेल.
अमेरिकेच्या राष्ट्राध्यक्षांनी आपल्या पहिल्या कार्यकाळात इराण आणि सहा जागतिक शक्तींमधील 2015 चा आण्विक करार रद्द केल्यानंतर आणि इस्लामिक प्रजासत्ताकावर पंगू करणारे निर्बंध पुन्हा लादल्यानंतर ट्रम्प यांनी फेब्रुवारीपासून तेहरानवर “कमाल दबाव” मोहीम पुन्हा राबवायला सुरुवात केली आहे.
इराण अमेरिकेबरोबरच्या आण्विक कराराला जाणूनबुजून विलंब करत आहे आणि त्याने अण्वस्त्रासाठीची कोणतीही मोहीम सोडून दिली पाहिजे किंवा तेहरानच्या आण्विक सुविधांवरील संभाव्य लष्करी हल्ल्याला तोंड दिले पाहिजे, असे ट्रम्प यांनी सोमवारी सांगितले.
ट्रम्प यांनी पत्रकारांना सांगितले की, “मला वाटते की ते आमच्यावर दबाव आणत आहेत.”
टीम स्ट्रॅटन्यूज
(रॉयटर्सच्या इनपुट्ससह)
