![](https://bharatshakti.in/wp-content/uploads/2024/03/LT-BSI-Defence.gif")
अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प, यांनी बुधवारी सौदी अरेबियात सिरियाचे राष्ट्राध्यक्ष अहमद अल-शराआ यांची भेट घेतली आणि इस्रायलसोबत संबंध सामान्य करण्याचे आवाहन केले. ही भेट अमेरिका सरकारने सिरियावर लादलेले सर्व निर्बंध हटवल्याच्या अनपेक्षित घोषणेनंतर झाली.
अहमद अल-शराआ, जे एकेकाळी अल कायदाशी निष्ठा घोषित करणाऱ्या गटाचे नेतृत्व करत होते आणि आता सिरियाचे राष्ट्राध्यक्ष आहेत, त्यांची भेट ट्रम्प यांनी संयुक्त राज्ये आणि गल्फ अरब देशांच्या शिखर परिषदेत सहभागी होण्यापूर्वी घेतली.
सौदी अरेबियाच्या राज्यवाहिनीने प्रसारित केलेल्या छायाचित्रांमध्ये, ट्रम्प आणि शराआ यांनी सौदी युवराज मोहम्मद बिन सलमान (MbS) यांच्या उपस्थितीत हस्तांदोलन करताना दाखवले आहे.
ट्रम्प यांचे संंबंध सुधारण्याचे आवाहन
व्हाइट हाऊसच्या प्रेस सेक्रेटरीने ‘X’ वर पोस्ट करत सांगितले की, ‘ट्रम्प यांनी शराआ यांना संयुक्त अरब अमिरात, बहारीन आणि मोरोक्कोसारख्या देशांमध्ये सामील होण्याचे आवाहन केले,जे 2020 मध्ये अमेरिकेच्या मध्यस्थीत झालेल्या अब्राहम करारांतर्गत इस्रायलसोबत संबंध सुधारलेले आहेत.’
अमेरिकेची इच्छा आहे की सौदी अरेबियाही या करारांमध्ये सामील व्हावे, पण गाझा युद्धानंतर चर्चा स्थगित झाली, आणि सौदी अरबचा आग्रह आहे की फिलिस्तीनला स्वतंत्र राष्ट्र म्हणून मान्यता मिळाल्याशिवाय कोणतेही सामान्यीकरण होणार नाही.
मंगळवारी ट्रम्प यांनी म्हटले होते की, सौदी अरेबिया “योग्य वेळी” करारात सामील होईल.
सिरियावरून निर्बंध हटवण्याचा मोठा निर्णय
शराआच्या भूतपूर्व अल कायदाशी असलेल्या संबंधांबद्दल, प्रशासनातील काही गटांत चिंता असतानाही, ट्रम्प यांनी मंगळवारी सांगितले की अमेरिका सिरियावरून सर्व निर्बंध हटवत आहे, आणि हा धोरणात्मक बदल आहे.
तसेच त्यांनी सांगितले की, अमेरिका आता सिरियाच्या सरकारसोबत संबंध सामान्य करण्याचा विचार करत आहे, आणि शराआसोबतची ही भेट त्याची सुरुवात आहे.
सिरियाच्या नव्या नेतृत्वाला चालना
शराआ यांच्या सरकारवर इस्रायलकडून संशय असूनही, निर्बंध हटवण्याचा निर्णय घेण्यात आला. इस्रायली अधिकाऱ्यांनी अद्याप शराआ यांना “जिहादी” म्हणणे सुरू ठेवले आहे, जरी त्यांनी 2016 मध्ये अल कायदाशी संबंध तोडले असले तरी.
डिसेंबरमध्ये शराआ यांच्या शिरावर ठेवलेली 10 दशलक्ष डॉलर्सची इनाम रक्कम अमेरिकेने काढून घेतली होती.
बशर अल-असद यांना अपदस्थ केल्यानंतर सिरियाचे नियंत्रण पुन्हा मिळवण्यासाठी झगडणाऱ्या शराआसाठी हा निर्णय मोठा आधार ठरतो.
अमेरिकेच्या निर्बंधांमुळे जागतिक वित्तीय प्रणालीपासून दूर झालेला सिरिया आता पुन्हा मानवतावादी संस्था, गुंतवणूक आणि व्यापारासाठी खुला होईल आणि दीर्घकाळ चाललेल्या गृहयुद्धानंतर देशाच्या पुनर्बांधणीस चालना मिळेल.
सौदी परराष्ट्र मंत्री प्रिन्स फैसल बिन फरहान अल-सौद यांनी पत्रकार परिषदेत सांगितले की, “सौदी अरब सिरियाच्या आर्थिक पुनर्बांधणीला पाठिंबा देईल आणि निर्बंध हटवल्यानंतर देशात अनेक गुंतवणुकीच्या संधी उपलब्ध होतील.”
इस्रायलचा विरोध
इस्रायलने सिरियावरून निर्बंध हटवण्याला विरोध केला असून, असद सरकार अपदस्थ झाल्यापासून इस्रायलने सिरियामधील लष्करी कारवाया वाढवल्या आहेत. इस्रायलचा दावा आहे की, दक्षिण सिरियामध्ये इस्लामीतवादी उपस्थिती त्यांना मान्य नाही.
मार्च महिन्यातही, सरकारच्या सैनिकांवर असद समर्थकांनी केलेल्या हल्ल्यांमुळे देशातील स्थिती अस्थिर झाली होती, आणि त्यानंतर अलावाइट अल्पसंख्यांकांवर इस्लामीतवाद्यांनी हल्ले करून शेकडो नागरिकांचा बळी घेतला, ज्याचा अमेरिका आणि अन्य देशांनी तीव्र निषेध केला होता.
ट्रम्प यांनी सांगितले की, मध्यपूर्व दौऱ्यामुळे इस्रायल बाजूला पडलेले नाही, जरी या दौर्‍यात त्यांनी इस्रायली अधिकाऱ्यांना भेट दिली नव्हती.
इस्रायलच्या दृष्टीने चिंता
अमेरिकेच्या इराणसोबत सुरू असलेल्या अणुचर्चा आणि सिरियाशी संबंध सुधारण्याच्या प्रयत्नांमुळे, इस्रायलमध्ये अमेरिका त्यांच्या प्राथमिकतांमध्ये कुठे उभी आहे याबद्दल संभ्रम वाढला आहे. इस्रायल इराणच्या अणुकार्यक्रमाला “अस्तित्वाचा धोका” मानते.
“माझे मध्यपूर्वेतील देशांशी संबंध असणे हे इस्रायलसाठी फायदेशीर आहे,” असे ट्रम्प यांनी पत्रकारांना सांगितले.
शराआसोबतची भेट “उत्तम” झाली, असे ट्रम्प म्हणाले.
“ते एक तरुण, आकर्षक व्यक्ती आहे, त्यांचा भूतकाळ मजबूत आहे. त्यांच्याकडे सर्व काही सांभाळण्याची खूप चांगली संधी आहे,” असे ट्रम्प यांनी सांगितले.
दहशतवादाविरोधात चर्चा
शराआने अनेक वर्षे सिरियामधील अल कायदाच्या शाखेचे नेतृत्व केले होते. त्यांनी प्रथम इराकमध्ये गटात प्रवेश केला होता, जिथे त्यांनी 5 वर्षे अमेरिकेच्या तुरुंगात घालवली होती.
सिरियाचे परराष्ट्रमंत्री यांनी सांगितले की, शराआ आणि ट्रम्प यांच्या भेटीत दहशतवादाविरोधातील लढा, तसेच सीरियात अस्थिरता पसरवणाऱ्या सशस्त्र गटांवर (इस्लामिक स्टेटसह) नियंत्रण ठेवण्यासाठी सहकार्याबद्दल चर्चा झाली.
या भेटीनंतर लवकरच सिरियाचे परराष्ट्र मंत्री आणि अमेरिकेचे परराष्ट्र मंत्री मार्को रुबियो यांच्यातही बैठक होणार आहे.
व्यवसायिक करार आणि गुंतवणूक
गल्फ देशांच्या चार दिवसीय दौऱ्याच्या पहिल्याच दिवशी, ट्रम्प यांनी सौदी अरेबियाकडून $600 अब्ज डॉलर्सची अमेरिका गुंतवणूक व $142 अब्ज डॉलर्सचे शस्त्रास्त्र विक्रीचे करार जाहीर केले.
त्यानंतर ट्रम्प कतारच्या दोहा शहरात पोचले, जिथे शेकडो अब्ज डॉलर्सची गुंतवणूक जाहीर होण्याची शक्यता आहे.
2017 मध्ये, ट्रम्प यांनी सौदी आणि इतर अरब देशांनी कतारवर लादलेल्या व्यापार व राजनैतिक निर्बंधांना सुरुवातीला पाठिंबा दिला होता, ज्यामुळे कतार एका गंभीर संकटात सापडले होते.
तेव्हापासून कतारने अमेरिकेसोबत आपले संबंध सुधारले असून, आज गुंतवणूक व राजनैतिक पातळीवर तो प्रभावशाली ठरतो आहे. ही 23 वर्षांनंतर अमेरिकन अध्यक्षांनी कतारला झालेली पहिली भेट होती.
कतारच्या अमिरी गार्ड पोलिस दलाच्या चिन्हांकित टेस्ला सायबर्ट्रक्सच्या दोन गाड्या ट्रम्प यांच्या मोटार ताफ्यात सामील झाल्या.
कतार एअरवेज लवकरच बोईंगकडून सुमारे 100 मोठ्या प्रवासी विमानांची खरेदी जाहीर करेल, अशी माहिती सूत्रांकडून मिळाली आहे.
(रॉयटर्सच्या माहितीसह)
