ब्रिटिश रॉयल नेव्हीचे F-35B स्टील्थ फायटर जेट, जवळपास दोन आठवड्यांपासून तिरुवनंतपुरम आंतरराष्ट्रीय विमानतळावर उभे होते, जे आता विमानतळावरील देखभाल, दुरुस्ती सुविधेत (MRO) हलवले जाणार आहे.
यूकेचे अभियंता पथक भारतात येणार असून, याच पार्श्वभूमीवर हा निर्णय घेण्यात आला आहे. F-35B जेटमधील तांत्रिक बिघाड तपासणे आणि त्याची दुरुस्ती करणे, याकरता हे पथक तांत्रिक उपकरणांसह भारतात येणार आहे.
ब्रिटिश उच्चायुक्तालयाच्या प्रवक्त्याने यास दुजोरा देत म्हटले की: “F-35B हे यूकेचे विमान तिरुवनंतपुरम आंतरराष्ट्रीय विमानतळावर तांत्रिक बिघाडामुळे दुरुस्तीसाठी उभे आहे. या विमानाला विमानतळावरील देखभाल व दुरुस्ती केंद्रात हलवण्याचा प्रस्ताव यूकेने स्वीकारला आहे. यूकेचे अभियंते आणि विशेष उपकरणे येताच हे विमान हँगरमध्ये हलवले जाईल, जेणेकरून इतर विमानांच्या देखभाल वेळापत्रकात अडथळा येणार नाही.”
“दुरुस्ती आणि सुरक्षा तपासणीनंतर हे विमान पुन्हा सक्रिय सेवेवर परतले जाईल. जमिनीवरील पथके भारतीय अधिकाऱ्यांबरोबर सतत समन्वय ठेवून सुरक्षा आणि खबरदारी पाळत आहेत. आम्ही भारतीय अधिकाऱ्यांचे आणि तिरुवनंतपुरम विमानतळाचे आभार मानतो.”
जेट अजूनही कडक सुरक्षा व्यवस्थेत
पाचव्या पिढीतील हे लढाऊ विमान, 14 जूनपासून तिरुवनंतपुरमच्या नागरी विमानतळावर उघड्यावर उभे आहे. खराब हवामानामुळे इंधन संपत चालल्याने, हे विमान त्याच्या मूळ कॅरिअर HMS Prince of Wales कडे परतू शकले नाही आणि त्यामुळे त्याने आपत्कालीन संकेत SQUAWK 7700 पाठवला. भारतीय हवाई दलाच्या Integrated Air Command and Control System ने याचे सुरक्षित लँडिंग सुनिश्चित केले.
या विमानाभोवती CISF (सेंट्रल इंडस्ट्रियल सिक्युरिटी फोर्स) ने कडक सुरक्षा तैनात केली असून, स्टील्थ प्रणाली आणि संवेदनशील तंत्रज्ञानामुळे त्याच्याभोवती कडक प्रवेश नियंत्रण ठेवले आहे.
विमान बाहेरच का ठेवले गेले?
सुरुवातीला एअरपोर्ट अधिकाऱ्यांनी आणि एअर इंडियाने हे विमान हँगरमध्ये हलवण्याची तयारी दर्शवली होती, परंतु ब्रिटिश अधिकाऱ्यांनी त्यावर संकोच व्यक्त केला. त्यांना असे वाटत होते की, F-35B चे स्टील्थ साहित्य आणि अत्याधुनिक सेन्सर प्रणालीवर अनधिकृत प्रवेश होण्याचा धोका आहे. यामुळे विमान सुरक्षितपणे आतील भागात हलवण्यास विलंब झाला.
आता, यूकेने MRO हँगरमध्ये हलवण्याचा प्रस्ताव स्विकारल्यामुळे, हे विमान केरळच्या मान्सूनपासून सुरक्षित राहील आणि दुरुस्तीसाठी अधिक सुरक्षित वातावरण उपलब्ध होईल.
पार्किंग शुल्काचा विचार सुरू
विमानतळ प्रशासनाने सांगितले की, ब्रिटिश लढाऊ विमानासाठी पार्किंग शुल्क आकारण्याचा विचार सुरू आहे. अंतिम निर्णय अद्याप झाला नसला तरी, हा मुद्दा केंद्र सरकारकडे पाठवण्याची शक्यता आहे.
यूके आणि यूएस तांत्रिक पथके लवकरच येणार
रॉयल नेव्हीचे काही तांत्रिक तज्ज्ञ सध्या तिथे असले तरी, हायड्रॉलिक प्रणालीतील बिघाड अद्याप सुटलेला नाही. त्यामुळे सुमारे 40 अभियंत्यांचा एक विशेष यूके पथक, तसेच काही अमेरिकन तांत्रिक कर्मचारी, लवकरच भारतात येण्याची शक्यता आहे. ते विमानाची स्थिती तपासतील आणि जमिनीवरच दुरुस्तीचा प्रयत्न करतील.
जर ही दुरुस्ती शक्य नसेल, तर हे विमान heavy-lift freighter ने भारताबाहेर नेण्याचाही पर्याय विचाराधीन आहे.
F-35B साठी प्रथमच असे घडले
ब्रिटिश F-35B विमान, अशाप्रकारे परदेशात अडकण्याचे हे पहिलेच प्रकरण आहे. हे लढाऊ विमान अमेरिकेत बनवले गेले असून, यूकेच्या Carrier Strike Group चा भाग आहे. हे विमान इंडो-पॅसिफिक क्षेत्रातील संयुक्त नौदल सरावासाठी भारतात आणले गेले होते.
या आपत्कालीन लँडिंगने संरक्षण विश्लेषक आणि विमानप्रेमींमध्ये उत्सुकता निर्माण केली असून, हे भारतातील एका वर्दळीच्या विमानतळावर असलेले एक विलक्षण दृश्य बनले आहे.
एक राजनैतिक कसोटी आणि भागीदारीचा ठसा
तांत्रिक अडचण असूनही, भारत आणि यूकेने हे संकट संयमाने आणि परस्पर सहकार्याने हाताळले आहे.
विमान जमिनीवर असताना, दोन धोरणात्मक भागीदारांमधील विकसित होत असलेले संरक्षण संबंध आणि रिअल-टाइम संकटकालीन सहकार्य ही मोठी कहाणी उलगडत आहे. स
ध्या, F-35B दुरुस्तीची वाट पाहत आहे, पार्किंग मीटर टिक टिक करत आहे आणि केरळ पूर्णपणे अनपेक्षित परिस्थितीत जगातील सर्वात प्रगत युद्ध विमानांपैकी एकाचे आयोजन करत आहे.
टीम भारतशक्ती