2024 मध्ये रासायनिक शस्त्रांच्या वापराबद्दल अमेरिकेचे सुदानवर निर्बंध

2024 मध्ये अर्धसैनिक रॅपिड सपोर्ट फोर्सेसशी झालेल्या संघर्षादरम्यान सुदान सरकारने रासायनिक शस्त्रे वापरली असल्याचा  निष्कर्ष परराष्ट्र खात्याने काढल्यामुळे अमेरिका सुदानवर निर्बंध लादणार असल्याचे अधिकाऱ्यांनी गुरुवारी जाहीर केले.

सुदानविरुद्धच्या उपाययोजनांमध्ये अमेरिकेच्या निर्यातीवर आणि अमेरिकेच्या कर्ज रेषांवर मर्यादा समाविष्ट असतील असे गुरुवारी काँग्रेसला सूचित केल्यानंतर 6 जूनच्या आसपास हे निर्बंध लागू होतील, असे विभागाचे प्रवक्ते टॅमी ब्रूस यांनी एका निवेदनात म्हटले आहे.

“अमेरिका सुदान सरकारला सर्व रासायनिक शस्त्रांचा वापर थांबवण्याचे आणि CWC अंतर्गत त्याच्या जबाबदाऱ्या पूर्ण करण्याचे आवाहन करते,” असे ब्रूस यांनी अशा शस्त्रांच्या वापरावर बंदी घालणाऱ्या रासायनिक शस्त्रे कराराचा संदर्भ देत म्हटले आहे.

सुदानच्या परराष्ट्र मंत्रालयाने या निर्णयावर अद्याप कोणतीही प्रतिक्रिया व्यक्त केलेली नाही.

RSF वर नरसंहार केल्याचा आरोप

एप्रिल 2023 मध्ये लष्कर आणि RSF  यांच्यातील सत्ता संघर्षातून सुदानमधील युद्ध सुरू झाले, ज्यामुळे देशभरात वांशिक हिंसाचार उफाळून आला, जगातील सर्वात वाईट मानवतावादी संकट निर्माण झाले आणि अनेक भागात दुष्काळ पडला. हजारो लोक मारले गेले आणि सुमारे 1.3 कोटी लोक विस्थापित झाले.

 

वॉशिंग्टनने जानेवारीमध्ये लष्करप्रमुख अब्देल फताह अल-बुरहान यांच्यावर निर्बंध लादले, संघर्ष संपवण्यासाठी वाटाघाटींऐवजी त्यांनी युद्ध निवडल्याचा त्यांच्यावर आरोप करण्यात आला आहे.

अमेरिकेने RSF आणि सहयोगी मिलिशियाच्या सदस्यांनी नरसंहार केल्याचे देखील ठरवले आहे आणि RSF चे नेते जनरल मोहम्मद हमदान दगालो, ज्यांना हेमेदती म्हणून ओळखले जाते, यांच्यासह गटाच्या काही नेतृत्वावर निर्बंध लादले आहेत.

क्लोरीन गॅसचा वापर

जानेवारीमध्ये न्यू यॉर्क टाईम्सने चार वरिष्ठ अमेरिकन अधिकाऱ्यांचा हवाला देत वृत्त दिले की, सुदानी सैन्याने संघर्षादरम्यान किमान दोनदा रासायनिक शस्त्रे वापरली होती आणि ही शस्त्रे देशाच्या दुर्गम भागात तैनात केली होती.

 

या प्रकरणाची माहिती देणाऱ्या दोन अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, रासायनिक शस्त्रांमध्ये क्लोरीन वायूचा वापर केला जात असल्याचे दिसून आले आहे, ज्यामुळे मानवी ऊतींना कायमचे नुकसान होऊ शकते, असे न्यू यॉर्क टाईम्सने त्यावेळी वृत्त दिले होते.

ब्रूसच्या निवेदनात म्हटले आहे की, अमेरिकेने 24 एप्रिल रोजी 1991 च्या रासायनिक आणि जैविक शस्त्रे नियंत्रण तसेच युद्ध निर्मूलन कायद्याअंतर्गत औपचारिकपणे सांगण्यात येते की सुदान सरकारने गेल्या वर्षी रासायनिक शस्त्रे वापरली होती, परंतु कोणती शस्त्रे वापरली गेली, नेमकी कधी आणि कुठे, हे स्पष्ट केले नव्हते.

“रासायनिक शस्त्रांच्या प्रसारात योगदान देणाऱ्यांना जबाबदार धरण्यासाठी अमेरिका पूर्णपणे वचनबद्ध आहे,” असे ब्रूस म्हणाले.

लक्ष विचलित करण्याची युक्ती?

“युएईविरुद्ध अमेरिकेच्या काँग्रेसमध्ये अलिकडेच सुरू असलेल्या मोहिमेपासून लक्ष विचलित करण्याचा हेतू आहे,” असे सुदानच्या एका राजनैतिक सूत्राने सांगितले.

सूत्राने सांगितले की अमेरिका दाव्यांची चौकशी करण्यासाठी ऑर्गनायझेशन फॉर द प्रोहिबिशन ऑफ केमिकल वेपन्सकडे जाऊ शकली असती आणि मात्र तसे करण्याकडे त्यांनी दुर्लक्ष केले.

एप्रिल 2023 मध्ये दोन्ही सैन्यांच्या एकत्रीकरणावरून मतभेद झाल्यानंतर सुरू झालेल्या विनाशकारी संघर्षात आखाती शक्ती RSF ला प्रगत शस्त्रास्त्रांच्या पुरवठ्यात मदत करत असल्याचे सांगून सुदानने या महिन्यात युएईशी राजनैतिक संबंध तोडले.

युएईने आरोप फेटाळले

युएईने सर्व आरोप फेटाळले आहेत आणि आपण मानवतावादी  शांतता प्रयत्नांना पाठिंबा देत असल्याचे म्हटले आहे.

गेल्या गुरुवारी अमेरिकन काँग्रेसच्या डेमोक्रॅट्सनी युद्धात सहभागी असल्याच्या आरोपावरून संयुक्त अरब अमिरातीला शस्त्रास्त्र विक्री रोखण्याची मागणी केली.

या आठवड्याच्या सुरुवातीला सुदानने सांगितले की या महिन्यात पोर्ट सुदानवर झालेल्या हल्ल्यासाठी संयुक्त अरब अमिराती जबाबदार आहे. यामुळे पहिल्यांदाच आखाती देशावर युद्धात थेट लष्करी हस्तक्षेप केल्याचा आरोप करण्यात आला आहे.

युएईने एका निवेदनाद्वारे हे आरोप फेटाळले आणि हल्ल्याचा निषेध केला.

टीम स्ट्रॅटन्यूज
(रॉयटर्सच्या इनपुट्ससह)