इराण : ट्रम्प यांचे लष्करी अधिकार नियंत्रित करण्यासाठी डेमोक्रॅट्सचा पुढाकार

अमेरिकेने आठवड्याच्या शेवटी तेहरानच्या आण्विक स्थळांवर केलेल्या हल्ल्यानंतर, सोमवारी अमेरिकेच्या प्रतिनिधी सभागृहातील तीन डेमोक्रॅटिक सदस्यांनी राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या इराणविरुद्ध लष्करी शक्ती वापरण्याच्या क्षमतेवर मर्यादा घालण्यासाठी युद्ध अधिकारांचा ठराव मांडला.

ट्रम्प यांच्या रिपब्लिकन पक्षाला प्रतिनिधी सभागृह आणि सिनेट दोन्ही सभागृहांमध्ये बहुमत आहे आणि ट्रम्प यांच्या कृतींवर मर्यादा घालणारा कोणताही ठराव दोन्ही सभागृहांमध्ये मंजूर होण्याची शक्यता कमी आहे.

इराणने सोमवारी प्रत्युत्तर म्हणून कतारमधील अमेरिकेच्या तळाला लक्ष्य केले. इस्रायलने आपल्या प्रादेशिक प्रतिस्पर्ध्यावर हल्ला केल्यामुळे 13 जून रोजी सुरू झालेल्या इस्रायल-इराण युद्धामुळे ऑक्टोबर 2023 मध्ये गाझा येथे इस्रायलच्या युद्धाला सुरुवात झाल्यापासून आधीच सुरू असलेल्या प्रदेशातील तणाव आणखी वाढला.

डेमोक्रॅटिक पक्षाचे अमेरिकी प्रतिनिधी जिम हिम्स, ग्रेगरी मीक्स आणि ॲडम स्मिथ यांनी सोमवारी रात्री उशिरा जारी केलेले संयुक्त निवेदन, इस्रायल आणि इराणने युद्धबंदी करण्यास सहमती दर्शवल्याचा दावा ट्रम्प यांनी समाजमाध्यमांवर केल्यानंतर काही तासांनी आले.

“कॉंग्रेसच्या मान्यतेशिवाय अध्यक्ष ट्रम्प यांना इराणशी किंवा कोणत्याही देशाशी युद्ध सुरू करण्याची परवानगी दिली जाऊ नये”, असे खासदारांनी सांगितले, ट्रम्प यांनी ” कोणत्याही प्रकारची सल्लामसलत न करता किंवा कॉंग्रेसच्या अधिकृत परवानगी नसताना” हल्ल्यांचे आदेश दिले.

द्विपक्षीय संयमाचे आवाहन

काही डेमोक्रॅटिक आणि रिपब्लिकन कायदेकर्त्यांनी ट्रम्प यांच्या इराणमधील लष्करी बळाच्या वापरावर लगाम घालण्याची आणि संघर्षात अमेरिकेचा सहभाग रोखण्याची मागणी काँग्रेसला केली होती. अनेक डेमोक्रॅटिक अमेरिकन कायदेकर्त्यांनी ट्रम्प यांच्या कृती असंवैधानिक असल्याचे म्हटले होते आणि परदेशांविरुद्ध युद्ध घोषित करण्याचा अधिकार फक्त काँग्रेसकडे आहे असे म्हटले होते.

हाऊस स्पीकर माइक जॉन्सन यांनी सोमवारी आधी सांगितले होते की युद्ध अधिकार ठरावावर विचार करण्याची ही वेळ नाही.

ट्रम्प यांच्या सहकाऱ्यांच्या मते तेहरानकडून निर्माण झालेल्या संभाव्य आण्विक धोक्याला दूर करण्यासाठी इराणविरुद्ध एकतर्फी कारवाई करण्याचा अधिकार त्यांच्याकडे होता.

आपल्या कृतींमागे व्यापक अर्थ असल्याचे ट्रम्प यांचे स्वतःचेच म्हणणे आहे.

“राष्ट्राध्यक्षांनी सोशल मीडियावर सत्ता बदलाबद्दल पोस्ट टाकली आहे, ज्यामुळे आण्विक धोक्याला दूर करण्यासाठी ही एक संकुचितपणे तयार केलेली कारवाई होती हा दावा खोडून काढता येतो,” असे डेमोक्रॅटिक कायदेकर्त्यांनी रविवारी ट्रम्प यांनी इराणचे सरकार उलथवून टाकण्याची शक्यता व्यक्त केलेल्या पोस्टचा संदर्भ देत म्हटले आहे.

“येथे कोणताही विचारपूर्वक विनिमय किंवा काळजीपूर्वक नियोजन झाले नाही – आणि गंभीर कृतींसाठी राष्ट्राध्यक्षांच्या प्रेरणेची नव्हे तर गंभीर चर्चेची आवश्यकता आहे,” असे त्यांनी पुढे म्हटले आहे.

इस्रायल हा मध्य पूर्वेतील एकमेव देश आहे ज्याकडे अण्वस्त्रे आहेत असे मानले जाते आणि तेहरानला स्वतःचे अण्वस्त्रे विकसित करण्यापासून रोखण्यासाठी इराणविरुद्धचे युद्ध पुकारण्यात मागचे उद्दिष्ट असल्याचे म्हणते.

आपला अणुकार्यक्रम शांततापूर्ण कारणांसाठी असल्याचा दावा करणारा इराण अण्वस्त्र प्रसारबंदी कराराचा घटक आहे, मात्र इस्रायल नाही.

टीम स्ट्रॅटन्यूज
(रॉयटर्सच्या इनपुट्ससह)