काल पहाटेच्या सुमारास एका धाडसी कारवाईदरम्यान, भारतीय हवाई दलाने (IAF) नियंत्रण रेषा (LoC) ओलांडून पाकिस्तानच्या पंजाब आणि पाकव्याप्त काश्मीरमध्ये (PoK) सर्वात अचूक आणि समन्वित असा दहशतवादी तळांवर हल्ला केला. Operation Sindoor या सांकेतिक नावाने करण्यात आलेल्या 20 मिनिटांच्या या हल्ल्यात (पहाटे 1.05 ते 01.25 पर्यंत) नऊ उच्च दर्जाचे दहशतवादी तळ उद्ध्वस्त करण्यात आले. मात्र या कारवाईत कोणत्याही नागरिकांच्या जीवितहानीचे वृत्त नाही.
या काळजीपूर्वक नियोजित हल्ल्यात सगळ्यात मोठी मदत झाली ती फ्रान्सकडून घेतलेल्या शस्त्रांची , ज्यामुळे भारताच्या स्टँड-ऑफ स्ट्राइक क्षमतांमध्ये लक्षणीयरित्या वाढ झाली आहे. अधिकाऱ्यांनी या कारवाईत वापरलेल्या विशिष्ट साधनसामुग्रीची नावे दिली नसली तरी, अनेक संरक्षण सूत्रांनी पुष्टी केली की SCALP क्रूझ क्षेपणास्त्रे आणि HAMMER अचूक-मार्गदर्शित बॉम्ब, जे दोन्ही भारताच्या राफेल लढाऊ विमानांशी सुसंगत आहेत, त्यांनी या मोहिमेच्या यशात निर्णायक भूमिका बजावली.
फ्रान्सचा अचूकपणा, भारताची प्रतिज्ञा
आपत्कालीन खरेदी करारांतर्गत फ्रान्सकडून घेण्यात आलेले राफेल हे सामान्य विमान नाही. राफेल हे सिंदूरसारख्या मोहिमांसाठी बनवलेले आहे, ज्यामध्ये रडारला गुंगारा देणारे प्रगत तंत्रज्ञान असून हे फायटर जेट शत्रूच्या प्रदेशात जाऊन खोलवर अचूक हल्ला करण्यास सक्षम आहे. सुमारे 250 किलोमीटर अचूकतेने उडू शकणाऱ्या SCALP क्षेपणास्त्रांनी आणि विविध भूप्रदेश तसेच हवामान परिस्थितीशी जुळवून घेणारे हॅमर बॉम्बने सज्ज, राफेलने धोरणात्मक कौशल्याने प्राणघातक पेलोडचा मारा केला.
प्रत्येक स्ट्राइक जेटला Su-30 MKI आणि MiG-29s ने एस्कॉर्ट केले होते. त्यामागचे मुख्य कारण होते इलेक्ट्रॉनिक युद्ध आणि ड्रोन सपोर्टबरोबरच पाकिस्तानी हवाई संरक्षण यंत्रणांमध्ये अडथळा आणण्यासाठी किंवा त्यांना गुंगारा देण्यासाठी. भारतीय नौदलाचे P-8I पोसायडॉन विमान – त्याच्या लांब पल्ल्याच्या ISR क्षमतांसाठी ओळखले जाते – जमिनीवरील मॅपिंग आणि रिअल-टाइम देखरेख प्रदान करते, ज्यामुळे IAF युद्धभूमीवर संपूर्ण नियंत्रण राखू शकते.
हल्ल्यासाठी वापरल्या गेलेल्या शस्त्रास्त्रांची माहिती
- SCALP (स्टॉर्म शॅडो): उच्च-मूल्याच्या स्थिर लक्ष्यांसाठी डिझाइन केलेले एक गुप्त लांब पल्ल्याचे हवाई-प्रक्षेपित क्रूझ क्षेपणास्त्र. 450 किलो वॉरहेडसह 1 हजार 300 किलोपेक्षा जास्त वजनाचे, ते सर्जिकल अचूकतेने प्रहार करण्यासाठी भूप्रदेश-अनुसरणीय नेव्हिगेशन आणि GPS वापरते. दुर्गम भागांतील दहशतवादी लपण्याच्या जागा आणि कमांड सेंटरसाठी आदर्श.
- HAMMER (हाईली अ‍ॅजाइल मॉड्यूलर म्युनिशन एक्सटेंडेड रेंज): 125 ते 1 हजार किलोपर्यंतच्या स्मार्ट बॉम्बचा एक गट, जीपीएस-नाकारलेल्या परिस्थितीत ऑपरेट करण्यास सक्षम. मॉड्यूलर मार्गदर्शन किट आणि एक्सटेंडेड रेंज भारताला डोंगराळ किंवा तटबंदी असलेल्या भागातही खोल किंवा विखुरलेल्या लक्ष्यांवर मारा करण्यासाठी सक्षम करते.
भारत त्याच्या स्वदेशी तेजस लाईट कॉम्बॅट एअरक्राफ्टमध्ये HAMMERचे एकत्रीकरण करत आहे, ज्यामुळे सर्वच प्लॅटफॉर्मवर हल्ला करण्याची क्षमता वाढवतो.
भारतीय हवाई क्षेत्रातील श्रेष्ठता आणि सामरिक बुद्धिमत्ता
या मोहिमेदरम्यान, IAFच्या SU 30 विमानांनी पाकिस्तानी सैन्याच्या अनेक हल्ल्यांना यशस्वीरित्या टाळले, ज्यात PL 15 बियॉन्ड व्हिज्युअल रेंज (बीव्हीआर) क्षेपणास्त्रे आणि HQ-9 BR पृष्ठभागावरून हवेत मारा करणारी क्षेपणास्त्र प्रणाली यांचा समावेश होता. एक महत्त्वपूर्ण यश म्हणून, अयशस्वी PL15 क्षेपणास्त्राचे अवशेष – त्याच्या वर्गीकृत सीकर असेंब्लीसह – सापडले. डीआरडीओ आता त्यांचे विश्लेषण करत आहे, ज्यामुळे अमेरिकेसह सहयोगी संरक्षण भागीदारांना फायदा होऊ शकतो.
या मोहिमेनंतर झालेल्या पत्रकार परिषदेत, परराष्ट्र सचिव विक्रम मिस्री, कर्नल सोफिया कुरेशी आणि विंग कमांडर व्योमिका सिंग यांनी पुन्हा सांगितले की हे अभियान “केंद्रित, मोजून मापून आणि सौम्य स्वरूपाचे” होते. विंग कमांडर सिंग यांनी या हल्ल्यांमागील तांत्रिक नियोजनावर प्रकाश टाकला:
“हे अभियान शून्य प्रासंगिक नुकसान सुनिश्चित करण्यासाठी प्रगत लक्ष्यीकरण आणि काळजीपूर्वक निवडलेल्या युद्धसामग्रीवर अवलंबून होते. प्रत्येक लक्ष्याची पुष्टी विविध-स्रोतांच्या बुद्धिमत्तेद्वारे करण्यात आली.”
धोरणात्मक परिणाम
आंतरराष्ट्रीय दर्जाची शस्त्रे, आंतर-सेवा समन्वय आणि तांत्रिक श्रेष्ठता यांचे मिश्रण Operation Sindoor या भारताच्या दहशतवादविरोधी सिद्धांतातील एका नवीन टप्प्यात प्रतिबिंबित झाले आहे. राष्ट्रीय सुरक्षेला आव्हान दिल्यास फ्रेंच प्रणालींनी भारताची जलद आणि निर्णायकपणे कृती करण्याची क्षमता स्पष्टपणे वाढवली आहे.
ही कारवाई केवळ सूड उगवण्यासाठी नव्हती – ती एक स्पष्ट संकेत होती: भारत जागतिक दर्जाच्या अचूकतेने कार्यक्रम करेल आणि निर्भयपणे प्रत्युत्तर देईल.
रवी शंकर
